2016 ÖSYS yerleştirme sonuçları açıklandı. Üniversitelere yerleşen ve kabul edilen tüm öğrencileri kutluyorum. Bu yılın en ilginç istatistiği sanırım devlet üniversiteleri ile vakıf üniversitelerinin benzer oranda dolması oldu. Sanırım bunun birçok sebebi vardır. İlk bakışta tabi ki bunun çok olumlu olduğunu söyleyebilirim ama madalyonun arkası pek de olumlu değil. Biraz size vakıf üniversitesi nedir onu anlatmak istiyorum. Vakıf üniversiteleri ülkemizde kurulmuş kar amacı gütmeyen, maddi kaynağı sadece öğrenci gelirleri olan üniversitelerdir. Bu üniversiteler devletten bir kuruş almadıkları gibi devlete ciddi vergi ödeyip istihdam yaratırlar.
***
Şimdi dönelim yerleştirme sonuçlarına. Vakıf üniversitelerinin yerleştirme sonucuna nasıl baktınız bilemiyorum. Birçok liste yayınlandı falanca okul şu kadar doldu, filancası şu kadar doldu diye. Peki, gerçek durum nedir? Vakıf üniversitelerinin kurulma amacı memkelet gençlerine kaliteli eğitim sunmak ve ülkeye katkı sağlamaktır. Peki, hiç baktınız mı; bu üniversiteler kaliteli eğitimi hangi kaynakla ve nasıl yapacaklar? Vakıf üniversitelerinin görevi, önüne gelene burs dağıtıp topladığı bir avuç parayla kalitesiz akademisyen bulup diploma dağıtmaksa sorun yok. Ama derdimiz kaliteli eğitimse durup bir düşünelim. Bu yılki sonuçlara göre vakıf üniversitelerinin ortalama burs oranı %48. Bir de bunlara diploma bursları, ilk tercih bursları, özel bursları eklersek oran %60’lara çıkıyor. Yani 100 öğrenci aldığınızda 40 kişiden aldığınız parayla 100 kişiyi okutuyorsunuz. Peki, bu normal bir durum mu? Kesinlikle hayır. Siz herhalde öğrenci ücretini açıklarken, açıkladığınız ücret kar amacı gütmediğinize göre öğrencilerin iyi eğitim alabilmeleri için gereken minumum ücrettir. Peki, nasıl oluyor da bu ücretten %60 feragat edebiliyorsunuz. Hatta bazı üniversitelerin bursluluk oranı %80’lere çıkıyor. Rekabette iyi eğitimden çıkmış ve sadece kim daha çok indirim yapara dönmüş durumda.
Peki, bunun ne sakıncası var; çocuklara imkan yaratılıyor diyebilirsiniz. Ben size söyleyeyim, %80 burs dağıtan bir üniversitenin öğrencisi bu indirimlerle iyi eğitim, iyi hoca, iyi olanaklar alabilir mi? Veya %80 burs veren kurumun genel giderleri, öğretim üyesi ücretlerini ödemesi mümkün mü? Geçtiğimiz günlerde ekonomik kayyum atanan bir üniversitenin bir önceki yıl burs oranı %66 idi. Ama gelen kayyum çok iyi çalışmış, bu burs oranı %70’e çıkmış. Peki, bu okul battığında bu çocuklar ne olacak veya bu borçları yine devlet ödemeyecek mi? Çünkü yasaya göre, vakıf üniversiteleri kapatılamıyor ancak devredilebiliyor.
YÖK bu konuda mutlaka bir şeyler yapmalı, denetimin dışında sürdürülebilirlik açısından, kaliteli eğitim açısından, dünya ile rekabet açısından bir şeyler yapmalı. Diploma dağıtan veya satan kurumlar yerine kaliteli eğitim yapmaya çalışan üniversiteleri korumalı, önünü açmalı. Bu rekabet yanlıştır ve böyle devam ederse çok yakında birçoğu kapanıp öğrencilerini kapının önüne koyacaktır.
***
Peki, makul olan nedir? Tabii ki öğrencilere burs verilmelidir. Ama yetenekli öğrenciye, ihtiyacı olan fakir öğrenciye, şeh it çocuklarına, desteklenmesi gereken proje öğrencilerine burslar verilmelidir. Zaten bu bursların verilebilmesi için, bol keseden dağıtılan burslar kesilip ABD’de olduğu gibi başvuru alıp kabuller verilip burs sağlanmalıdır. Burs bir başarı göstergesi değildir ve eğitim ucuz yapılabilecek bir faaliyet değildir. Bu yüzden başta YÖK olmak üzere tüm üniversite mütevelli heyetleri bu duruma bir el atmalıdırlar. Aksi halde kalitesiz, içeriksiz, akademisyen ve bilim adamına kaynak yaratmayan, memleketi geleceğe taşıyacak adamlar yetiştirmek yerine diploma dağıtan kurumlar olacaktır üniversiteler.
