Ben bu yazıyı her yıl TEOG bitince yazarım. Çünkü biliyorum ki Türkiye’nin geleceği olan 1.2 milyon beyin anlamsız ve mantıksız bir yöntemle liselere gönderilecek. Sonra üniversite sınavı, sonra ellerinde pankart “Devlet bana iş ver” diyecekler. Bu döngüye son verebilmek için bu yazıyı yazmak benim görevimdir. Bir nevi köprüden önce son çıkış sunuyorum.
TEOG’un ikinci aşaması geçen hafta yapıldı. Devamında sonuçlar açıklanacak ve takvime göre tercihler yapılacak. Bu süreç yıllardır böyle sürüyor. Ama ne kadar sağlıklı bir düşünün. Bu tercih denilen anlamsız ve mantıksız süreç daha ne kadar sürer bilmiyorum ama hemen kalksa iyi olur. Neden mi? Düşünün bir puan alıyorsunuz ki -o ne kadar sağlıklı- o puanla eski yıllardaki puanlara bakarak- o taban puanların oluşumu da anlatılması gereken bir şey- “herhalde puanı yüksekse okul iyidir” diyerek tercih ediyorsunuz. Sonuç mutsuz ve başarısız öğrenciler, kendi içinde dönen kocaman anlamsız bir süreç. Ama ben size tercih sürecini yazmayacağım zaten yazacak birileri çıkacak. Ben size şunu sorayım “Çocuğunuz TEOG’a girmeseydi sizce ne olurdu?” Neden bu soruyu sorduğumu merak ediyorsunuz. Daha açık sorayım; sizin amacınız sürekli test çözen, her sınavdan puan alıp o puanla Türkiye’nin kısır döngüsüne giren genç yetiştirmek mi, yoksa; dil bilen, farklı becerilere sahip, sosyal, çağın becerilerine sahip, birey olabilmiş bir genç mi yetiştirmek?
Şimdi düşünün bakalım TEOG sonrasında ‘iyi okul!’ diyerek peşinden koştuğunuz okullarını sonuçlarına baktınız mı? Örneğin bu okulların yetiştirdiği mezunlar neler yapmışlar? Ben söyleyeyim yabancı dil bilmiyorlar, akademik olarak yetersizler, çağın gerektirdiği becerilere sahip değiller, sosyal becerileri ve farklı becerileri desteklenmediği için üretemiyorlar. Tersini söyleyen var mı? O halde neden bu kadar karmaşaya giresiniz ki?
***
1950’li yıllarda ülkemizde lise mezunu olmak çok önemli bir kavram iken bugün durum daha farklı toplumsal gelişime bağlı olarak yıllar içerisinde lise sayısı artmış, üniversite mezunu olmak değerli hale gelmiş. Bugün lise okumak bir ara eğitim haline dönüşmüş. İyi bir lise kavramı ülkemizde maalesef iyi üniversite kazanabilmenin koşulu olarak algılanmaya başlanmış durumda. Peki, liselerin varlık amacı üniversiteye iyi öğrenci hazırlamak mı, yoksa gençlik çağındaki öğrencilerin kişilik gelişimine katkıda bulunarak ülkemizin geleceğini yönetecek kuşağı şekillendirmek mi? Maalesef cevap birinci seçenek, ülkemizde lise eğitimi ÖSYS başarısı ve iyi bir üniversitede okuyabilmek için yapılıyor.
Bakın bir örnek verelim. Türkiye’de en zeki öğrencilerin yöneldiği fen liselerine bakın, üniversite sınavı dışında neler yapılıyor? Kaç tanesi dünya tarafından tanınıyor? Kaç tanesinin öğrencileri uluslararası kabul alabiliyor, yabancı dil öğretiyor, mezunlarını dünyanın önde gelen üniversitelerine gönderebiliyor? Maalesef kurumsal olarak hiçbiri. Biz bu çocuklara hedef olarak sadece üniversite kazanmayı gösteriyoruz. Sizce bu onlara yapılmış en büyük kötülük değil mi?
TEOG tercihi yapacak anne babalar, lütfen çocuğunuzu iyi tanıyın, gelecekte nasıl bir kariyer yapacağını iyi planlayın. Çünkü lisede çocuğunuzu ya büyütürsünüz ya da sıradanlaştırırsınız. Çocuğunuzun sıradanlaşmasına asla izin vermeyin. Bütün okulları araştırın, tanıyın sonra tercih yapın. Okulun binası güzel diye, ÖSYS başarısı yüksek diye tercih etmeyin. Okul, size geleceğinizi gösteriyorsa tercih edin. Şimdi diyeceksiniz ki; bu tür okullar genelde özel okullar oluyor. O zaman aldığınız o puanla bu okullara başvurun size burs vereceklerdir. Ama siz siz olun çocuğunuz için uğraş verin her kapıyı çalın.
***
Size birkaç öneri; seçtiğiniz lise mümkünse yabancı dil eğitimi yapmalı. Seçtiğiniz lisenin yurt dışı bağlantıları, laboratuvarları olmalı. Seçtiğiniz lise çocuğunuzu sosyalleştirmeli hayattan koparmamalı, sadece Türkiye değil dünyadaki bütün üniversitelere çocuğunuzu yetiştirmeli.
Seçtiğiniz lise çocuğunuza kitap okumayı, spor yapmayı, sanatı öğretmeli. Şimdi karar verin, bunları yapan liseyi bulmak için ne yapıyorsunuz? Çocuklarınız için TEOG sonucuna değil diğer kriterlere göre okul seçin. Çünkü TEOG sonucu sizi bugün mutlu eder oysa doğru okul seçimi sizi hayat boyu mutlu eder.
