Almanya’da SPD (Sosyal Demokratlar) Yeşiller ve FDP’den (Liberalller) oluşan üçlü koalisyon bu hafta uzlaştıkları koalisyon anlaşmasını kamuoyunu açıkladı. Anlaşma 178 sayfalık bir metinden oluşuyor. Metnin hedeflerini, öngörülerini ve içerdiği imaları değerlendirmek bu yazının sınırlarını aşar. Ancak anlaşmada kendisini hissedilir şekilde gösteren reformdan hatta paradigma değişiminden söz etmek gerekir. Ortaklar dönüşüm konusunda uzlaşmış gözüküyor.
Anlaşmayı Almanya’da yapılacak tüm yenilikler için bürokratik ve zihinsel engellerin ortadan kaldırılmaya yönelik bir eylem planı olarak okumak mümkün. Bu bağlamda dijital dönüşüm ve iklim değişikliği ile bürokrasinin azaltılmasına yönelik kararlar dikkat çekiyor. Bütün alanlarda yapılacak yeniliklere dijital dönüşüm refakat ediyor ve dünya ile rekabet anlaşma metninin birçok yerinde defalarca zikrediliyor.
Almanya’nın dünya ile (adı konulmasa da buna Çin demek gerekiyor) rekabette ne bilgi ne de motivasyon eksikliği var aslında. Almanya’nın önündeki asıl engel mevzuat: Verilerin toplanması ve değerlendirilmesi konusundaki yasal engeller, ulusal kararların eyaletlerde uygulanmasını güçleştiren federal yapı ve bu arka planda yıllar içinde oluşan bürokrasi ülkenin potansiyelini frenliyor.
***
Koalisyon anlaşması bu anlamda cesur bir adım. Yukarıda sözü edilen karmaşayı engellemek adına acil yasal değişiklikler öngörülüyor. Bunun yanında eyaletler ve federal devlet arasındaki aksamaları önlemek amacıyla aracı kurumların yetkilerinin arttırılması ya da yetki sahibi yeni kurumların oluşturulması gibi yenilikler de var.
Devletin daha hızlı ve yoğun şekilde dijitalleşmesi, alt yapı için hızlı ve etkin çalışmaların yapılması gibi somut hedefler sıkça göze çarpıyor. Resmi kurumların yasal ve teknik olarak rahatlıkla ve etkin bir şekilde kullanabileceği bir alt yapının oluşması milli bir hedef olarak sunuluyor.
Ekonomi, eğitim, sağlık, alt yapı, bilim, tarım vs. gibi akla gelen bütün alanlarda yapılacak yenilikler dijitalleşmeyle ilişkilendiriliyor. Bakanlıklar da bu motivasyonla hem yetkilendiriliyor hem de görevlendiriliyor.
***
Koalisyon anlaşmasında dikkat çeken bir diğer konu ise Avrupa Birliği’nin çok daha yoğun bir şekilde süreçleri dahil edilmesi. Koalisyon anlaşmasında bazı yorumcuların 'Yeni bir Federal Avrupa mı kuruluyor?' sorusuna yol açacak kadar Avrupa vurgusu var. Almanya’nın yeni hükümet döneminde AB’nin daha etkin ve güçlü bir yapı haline gelmesi için somut adımlar atacağını beklemek yanlış olmayacak.
İklim konusu koalisyonun en iddialı olduğu konuların başında geliyor. Alınan birçok karardan en dikkat çekenlerin başında 2030 yılına kadar elektrik enerjisinin yüzde 80’ninin yenilenebilir enerji kaynaklarından temin edilmesi geliyor. Bu oran şu an yüzde 45 düzeyinde. Yine 2030 yılına kadar Almanya’da 15 milyon tam elektronik aracın trafiğe çıkması öngörülüyor. Yeni ticari ve sanayi amaçlı binaların tümünde de solar enerji sağlayan sistemlerin kurulması şart koşuluyor.
Yeni hükümetin AB vatandaşı olmayanlara da çifte vatandaşlık hakkı tanıması, ülkenin demografik yapısını artık resmen kabullenmesi olarak görülmeli. Yabancıların siyasi polemik konusu yapılması yerine, durumlarının iyileştirilmesi için adımlar atılması Almanya’da yabancılar için yeni bir dönem anlamına geliyor.
***
Elbette Federal Almanya tarihinde ilk kez Türk kökenli bir kişinin federal bakan olması da tarihi bir dönemeç olarak düşünülmeli. Cem Özdemir’in Tarım Bakanı olması teknik yeterliliği açısından tartışma konusu olsa da siyasi yeterliliği anlamında hak edilmiş bir mevki olarak görülüyor. Aslında Özdemir bir turnusol kağıdı işlevi de görecek. Özdemir’in etnik kökeni ne derece az polemik konusu olursa Almanya’nın koalisyon anlaşması ile sağlamaya çalıştığı zihniyet dönüşümü o denli başarılı olacak.
Dünya Almanya’yı her halükarda daha çok konuşacak. Yeni hükümet, AB’nin gücünü ve işlevini de arttıran, Avrupa’yı yeni bir güç merkezi haline getirecek fitili ateşleme potansiyeline sahip. Dahası artık hem Almanya hem de Avrupa kamuoyu böyle bir dönüşüme hazır. Yeni hükümetin bu dönüşümü sağlayacak yetkinliğe sahip olup olmadığını henüz kimse bilmiyor ve kestiremiyor. Ancak koalisyon anlaşmasıyla oluşan ilk intiba şimdilik ikna edici.
