Uygulamada olan sigorta prim teşvikleri arasında beş puanlık prim indiriminden sonra en fazla tercih edilen teşvik, istihdamın artırılması amacıyla çıkartılan ve 4447 sayılı Kanunun Geçici 10. maddesi ile Geçici 19. maddesinde yer alan teşviklerdir.
4447 sayılı Kanunun Geçici 10. maddesinde (06111) yer alan prim teşvikinden, Kanunda verilen yetkiye istinaden Sayın Cumhurbaşkanının 29/12/2022 tarih ve 6619 sayılı Kararı ile 1/1/2023 tarihinden sonra işe giren sigortalılardan dolayı da maddede öngörülen süreler zarfında (6 ila 54 ay arasında) yararlanılmasına imkan sağlanmıştır.
Aynı Kanunun Geçici 19. maddesinde (17103/27103) yer alan prim teşvikinden yararlanma süresinin 31/12/2023 tarihine kadar uzatılması hususundaki yetki de Sayın Cumhurbaşkanında bulunduğundan, asgari ücrette meydana gelen %54,66’lık artış sonrasında işverenler 17103/27103 teşviki için de Sayın Cumhurbaşkanından gelecek müjdeli bir haber bekliyorlar.
YEMEK KARTLARI MARKET ALIŞVERİŞLERİNDE KULLANILABİLİR Mİ?
7420 sayılı Kanunda yapılan düzenlemelerin ardından Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle yemek bedeli adı altında yapılan ödemelerin, günlük asgari ücretin Kurum Yönetim Kurulunca belirlenen oranının fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak kısmı prime esas kazançtan istisna tutulmuştur. Sonrasında SGK Yönetim Kurulunca alınan karar ile yemek bedelinden istisna tutulacak kısım % 23,65 (2023 yılı için 78,90 TL) olarak belirlenmiştir.
Ne var ki yemek kartlarına yüklenen paraların 78,90 TL’ye kadar olan kısmının SGK prim istisnası kapsamında değerlendirilebilmesi için sadece lokanta, restaurant, cafe gibi yemek hizmeti sunan işyerlerinde mi kullanılması gerektiği, yoksa market alışverişlerinde de kullanılıp kullanılamayacağı tartışma konusu olmaktadır.
Mevzuat ne diyor?
Yemek bedelinin gelir vergisinden istisna tutulmasına ilişkin yasal düzenlemeler 7420 sayılı Kanununun 2. maddesi ile yapılmıştır. Yasada yemek kartlarının market alışverişlerinde kullanılıp kullanılamayacağına yönelik bir ayrıntıya yer verilmemesine rağmen, sözkonusu maddenin gerekçesinde,
Bu kartların/çeklerin yemek hizmeti vermeyen market gibi işletmelerde alışveriş yapılmasında kullanıldığı durumlarda söz konusu istisnadan faydalanılamadığı,
Yemek bedelinin çalışanların banka hesabına yatırılması ve çalışanlarca bu tutarların yemek hizmeti veren işletmeler dışında da kullanılması durumunda, anılan istisnadan faydalanılmasına imkân tanındığı belirtilmektedir.
SGK’nın 2022/22 sayılı Genelgesinde de bu gerekçeye paralel olarak; yemek kartlarına yüklenen yemek bedellerinin sigorta priminden istisna tutulabilmesi için söz konusu kartların yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması gerektiği açıklanmıştır.
Çalışanlar ve işverenler ne istiyor?
Çalışanlar yemek kartlarına yüklenen paraların, nakit ödenen yemek yardımlarında olduğu gibi market alışverişlerinde de kullanılmasını istiyor.
İşverenlerde de talep aynı. Yemek kartlarına yüklenen paraların kullanıldığı yerlere göre istisna kısmın hesaplanmasının mümkün olmaması ve çalışan memnuniyetinin sağlanması amacıyla onlar da market alışverişlerinde kullanılmasına izin verilmesini istiyor.
Önceki uygulama nasıldı?
Değişiklik öncesinde SGK’nın 2020/20 sayılı Genelgesinde “sigortalılara ay içinde yemek parası olarak nakit ödeme yapılmaksızın, çalıştıkları işyerinin dışında yemek üretimi yapan başka firma veya şahıslar tarafından (örneğin yemek kuponu, yemek kartı, yemek çeki karşılığında) gerek işyerinde, gerekse işyerinin dışında yemek verilmesi halinde, işverenlerce bu firma veya şahıslara fatura karşılığında yemek bedeli olarak ödenen fatura bedelleri prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.” şeklinde bir açıklama yer almakta idi.
Yani yemek kartlarına yüklenen paraların istisna kapsamında değerlendirilmesi, evvelce de yemek hizmeti sunan işyerlerinde harcanması şartına bağlanmış idi.
Neler yapılabilir?
Mevcut mevzuat her ne kadar öteden beri yemek kartlarına yüklenen paraların yemek hizmeti sunan firmalarda harcanmasına yönelik olsa da uygulamada market alışverişlerinde de kullanılıyordu. Haliyle yapılan denetimlerde şimdiye kadar bu hususun inceleme konusu yapılmamış olması, yemek kartlarının market alışverişlerinde kullanılmasını meşru hale getirmeyecektir. Dolayısıyla SGK’nın 2022/22 sayılı Genelgesinde yer alan “söz konusu kartların/çeklerin/kuponların yalnızca yemek yenilmesi amacıyla kullanılması” yeni bir uygulama değildir.
Bu bakımdan, yemek kartlarının market alışverişlerinde de kullanılmasının önü açılmak isteniliyor ise ikincil mevzuattan önce yasal düzenlemelerde değişikliğe gidilmelidir.
Değerli okurlar,
Yemek kartlarına yüklenen paraların nerelerde harcandığı bundan sonra inceleme konusu yapılır ve veya yapılmaz bu konuda kimse bir şey söyleyemez elbette.
Ama eğer ki bir inceleme konusu yapılır ise denetimi yapacak görevli, genelgede yer alan talimat doğrultusunda işlem yapmak zorundadır. Bu durumda da katlanılacak maliyet yalnızca istisna tutulan kazançların gecikme zammıyla birlikte geri alınmasıyla sınırlı kalmayıp, her bir aya ilişkin iki asgari ücrete varan idari para cezası ile karşılaşılmasına ve ilgili yıldaki asgari ücret desteklerinin geri alınmasına kadar gidecektir.
Sonuç olarak yemek bedeli ile ilgili mevcut yasal düzenlemelerde değişiklik yapılmadığı takdirde işverenlerin yemek bedeli adı altında yapacakları ödemeler için nakdi ödeme yolunu seçmeleri en risksiz yöntem olacaktır.
