Rusya tarafından ve Türkiye tarafından yapılan açıklamalara göre "Türk Akımı" projesinde görüşmeler doğalgaz fiyatlarındaki tıkanıklık nedeniyle donduruldu
Aslında ilk gelişme 04 Eylül günü Kuzeyden geldi. Rusya ile Almanya arasındaki Baltık Denizi üzerinde kurulu "Kuzey Akım" boru hattının kapasitesinin iki katına çıkartılacağı açıklandı. Varılan anlaşma ile Rusya'dan Almanya'ya akacak doğalgaz miktarı 55 milyar metreküp daha fazla olacaktı.
55 milyar metreküp ne demek? Türkiye hali hazırda Rusya'dan 27-28 milyar metreküp, İran'dan 10 milyar metreküp ve Azerbeycan'dan da 3,5 milyar metreküp olmak üzere (LNG olarak Cezayir ve Nijerya'da eklendiğinde) 44-45 milyar metreküp doğalgaz kullanmaktadır. İşte Rusya ile Almanya arasında kapasitesi artacak olan "Kuzey Akım"dan Türkiye'nin halen kullandığı doğalgazdan daha fazla yeni gaz akışı öngülüyor.
Oysa Rusya AB ve ABD ile süren Ukrayna gerginliğinin karşısında "Güney Akım" projesinden vazgeçerek hattı güneye taşıyıp "Türk Akım" projesini geliştirmişti. Rusya'nın "Güney Akım" projesi Karadeniz'den Bulgaristan'a geçerek oradan Avrupa'ya yol alırken güzergah değiştirilerek ve adına "Türk Akımı" denildi ve Bulgaristan yerine Trakya üzerinden Türkiye'ye yönlendirildi. "Türk Akımı" projesinde vananın da Trakya'da Yunanistan sınırı üzerinden Türkiye'ye kurulması kararlaştırıldı.
Fakat proje son aylarda bir türlü ilerlemedi. Hatta AB ile yaptırımlar konusunda çatışan Rusya Kuzey Akım'da yeni kapasiteye izin bile verdi.
Hali hazırda Rusya ile Türkiye arasında doğalgaz konusunda fiyat anlaşmazlığı yaşanıyor. Türkiye Rusya'dan doğalgaz fiyatlarında yüzde 30 civarı indirim istiyor ve bu konuda tahkime başvurdu. Oysa Rusya Putin'in Ankara ziyareti sırasında yüzde 10,5 indirim sözü vermiş ve diğer indirime itiraz etmişti. Ve Rusya Türkiye'den yeni projeler karşılığında indirim isteğinden vazgeçmesini istedi.
Hatta Türk Akımı projesini de doğalgaz fiyat anlaşması şartına bağladı.
Gazprom yalanladı
Rusya'nın Kuzey Akım konusunda Almanya ile anlaşmasından kısa süre sonra 07 Eylül günü Gazprom'dan "Türkiye'nin Türk Akımı projesinin inşasından vazgeçtiğine dair" çıkan haberlere yalanlama geldi. Gazprom Başkan Yardımcısı Aleksandr Medvedev düzenlediği basın toplantısında Türkiye'nin Rus doğalgazını Avrupa'ya taşıyacak Türk Akımı projesinin diğer etaplarının inşasından vazgeçtiği yönündeki haberlerin gerçeği yansıtmadığını bildirdi.
Ama iş bu kadarla kalmadı. 11 Eylül günü ise Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak, seçimler sebebiyle Türkiye’nin Türk akımı görüşmelerini geçici olarak durdurduğunu açıkladı.
Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak, devlet kanalı Rossiya 24’e verdiği söyleşide seçimler sebebiyle Türkiye’nin Türk akımı görüşmelerini geçici olarak durdurduğunu açıkladı.
Bloomberg News’in haberine göre, Bakan Novak söyleşide yine Rusya tarafından farklı pazarlar tarafından geliştirilen Kuzey Akımı-2 projesinin de Türk Akımı’nın yerine geçmediğini belirtti.
Kamuoyuna açıklamalar ile gerçekler mi güzlendi?
Dikkat edilirse Rusya tarafından yapılan açıklamalar iki yönde ilerledi. Önce görüşmelerin kesildiği yalanlandı ve ardından görüşmelerin "Türkiye'deki seçimler nedeniyle ertelendiği" ileri sürüldü.
Ve şifre şuydu: "Kuzey Akım projesi Türk Akım projesine rakip değildir"
Son acı gerçek açıklama Türkiye'den geldi
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sefa Sadık Aytekin, Türkiye ile Rusya’nın Türk Akımı Projesi’nde ilerleme sağlayamadığını ve görüşmelerin dondurulduğunu açıkladı.
Aytekin, “Ruslar, BOTAŞ ve Gazprom arasındaki fiyat indirim müzakerelerini Türk Akımı’nın bir ön şartı olarak ortaya koydular. Bizse bunu bir başlangıç noktası olarak düşünmüştük. Haziran ayındaki seçimlerden sonra da Türkiye’de hükümet kurulması konusunda bir ilerleme kaydedilemeyince bu noktada şu haliyle görüşmeler donduruldu. Taraflar masadan kalktı demiyorum, görüşmeler donduruldu” şeklinde konuştu.
Enerji Bakanı "şartsız indirim" dedi
Bugün Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Ali Rıza Alaboyun, ''Rusya'da doğalgazda şartsız indirim istiyoruz dedi. Bakan "doğalgazda şartsız indirimin aksini kabul edemeyiz. Doğalgazda indirimde sözlü mutabakat var, henüz yazıya dökülmedi'' değerlendirmesinde bulundu.
