Dünya ticaret savaşları resmen başladı. ABD yönetimi Çin’den ithal edilen 800’den fazla ürün için yüzde 25 ek gümrük vergisini uygulamaya koydu. Ülke, 16 milyar dolar değerindeki 300’e yakın ürünü içeren ikinci bölümü ise bu ayın üçüncü haftasında yürürlüğe sokacak. Gözler ise şimdi AB’ye çevrildi. Trump ek vergi listesine AB’yi de almıştı.
Küresel piyasaları endişelendiren “ABD-Çin ticaret savaşı” karşılıklı adımlarla adeta kartopu gibi büyümeye devam ediyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın “teknoloji hırsızlığı ile adaletsiz ticaret uygulamaları” nedeniyle Çin menşeli teknoloji ürünlerine uygulama kararı aldığı 50 milyar dolarlık gümrük vergilerinin ilk bölümü, resmen hayata geçti.
Çin’in savunma, havacılık ve imalat sektörlerini hedef alan yüzde 25’lik ek gümrük vergisi, nükleer reaktörler, gaz türbinleri, hava ve gaz sıvılaştırıcı makineler, fırınlar ve ticari bulaşık makineleri gibi 34 milyar dolar değerindeki 818 ürünü kapsıyor. Beyaz Saray, 16 milyar dolar değerindeki 300’e yakın ürünü içeren ikinci bölümün ise bu ayın üçüncü haftasında yürürlüğe girmesinin planlandığını açıkladı.
Pekin yönetiminin, Washington’ın yürürlüğe koyduğu gümrük vergilerine eş değer misilleme tarifelerini uygulamaya başlaması bekleniyor. Çin Ticaret Bakanlığı Sözcüsü Gao Fıng, dün yaptığı açıklamada, ABD yönetiminin 34 milyar dolar tutarındaki Çin teknoloji ürününe yönelik gümrük vergisi uygulamasına hazırlanmasına ilişkin “Çin asla ilk ateş eden taraf olmayacak ancak ABD vergi tedbirleri aldığı takdirde, Çin de kendi ülkesinin ve halkının temel çıkarlarını korumak için buna karşılık vermeye mecbur kalacaktır” ifadesini kullanmıştı. ABD Başkanı Trump ise Çin’in tarifelerine misillemeyle karşılık vermesi halinde ülkeye 200 milyar dolarlık daha gümrük vergisi getirilmesinin talimatını vermişti.
Ticaret uzmanları, dünyanın en büyük ekonomilerine sahip iki ülkenin birbirlerine yönelik gümrük vergilerini “kısasa kısas” yöntemiyle artırmaya devam etmesinin telafisi zor sonuçlar doğurabileceğine işaret ediyor. Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings ise yayımladığı raporda, ABD’nin başlattığı ticaret savaşının giderek büyümesi halinde küresel ticarete maliyetinin 2 trilyon doları bulabileceği uyarısında bulundu.
Öte yandan AB ve ABD arasında karşılıklı olarak çeşitli ürünlere gümrük vergileri konmasıyla başlayan ticari gerginliklere kritik olan otomotiv sektörünün de dahil olması tehditlerin seviyesini yukarıya taşıdı. ABD’nin, ulusal güvenlik gerekçesiyle yürürlüğe koyduğu ithal çelik ve alüminyuma ilave gümrük vergileri uygulama kararına AB ülkelerini de dahil etmesi iki blok arasında ticaret savaşının fitilini ateşledi. Karşılık olarak atılan adımlarla AB ve ABD arasındaki ticari uzlaşmazlıklar artarken, başlayan ticaret savaşlarında gündeme son olarak otomobiller dahil oldu. AB, ABD’nin yakın müttefiki olduğunu ve ulusal güvenlik tehdidi olmadığını gerekçe göstererek ABD’nin gümrük vergilerinden daimi bir biçimde muaf tutulma çağrısında bulunmuştu. Taraflar arasında yapılan müzakereler sonucu AB, ABD’yi kararından vazgeçiremedi.
ÇİN’DEN 128 ÜRÜNE EK VERGİ
ABD ile Çin arasında bir ticaret savaşının başlangıcı olarak görülen gelişmeler, Trump yönetiminin mart ayında ithal çelik ve alüminyuma sırasıyla yüzde 25 ve yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmesiyle başladı. Çin, Washington’ın çelik ve alüminyum ürünlerine yönelik ek gümrük vergilerine cevaben, ABD menşeli 128 ürüne yüzde 15 ila yüzde 25 tarife getirilmesi kararını aldı. Bu gelişmenin hemen ardından ABD yönetimi, Çin’in, Amerikalı şirketlerin teknolojilerini ve fikri mülkiyetlerini ele geçirmeye yönelik usulsüz faaliyetleri gerekçesiyle bini aşkın Çin menşeli ürüne yüzde 25 ek gümrük vergisi getirmeyi planladığını açıkladı.
AB MİSİLLEMEYİ BAŞLATTI
ABD’nin ithal çelik ve alüminyuma ilave gümrük vergileri uygulamaya başlamasıyla yaşanan ihtilafı Dünya Ticaret Örgütü’ne taşıyan AB, kısa bir süre içerisinde ticari misillemeyi başlattı. ABD’nin devreye aldığı ilave gümrük vergileri konusunda dengeleyici tedbirler alan AB, 22 Haziran’dan itibaren ABD’den ithal edilen mısır, barbunya, mısır gevreği, fıstık ezmesi, yaban mersini, portakal suyu, viski, puro, sigara, tütün, ruj, kot pantolon, nevresim, ayakkabı, lavabo, merdiven, vantilatör, motosiklet, yat, tekne, tüp ve çelik gibi yüzlerce farklı ürüne yüzde 25 gümrük vergisi yürürlüğe koydu. AB, söz konusu adımıyla ABD’nin ürünlerine yönelik toplam 2.8 milyar avroluk bir ilave gümrük vergisi getirdi.
YÜZDE 25 EK GÜMRÜK VERGİSİ
Pekin yönetiminin, ABD’nin sadece Çin’i hedef alan bu hamlesine tepkisi gecikmedi. Çin Ticaret Bakanlığı, ABD’den ithal edilen 50 milyar dolar tutarındaki 659 ürüne yüzde 25 gümrük vergisi getirileceğini bildirdi. Bu açıklamanın ardından, ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e daha önce açıkladığı tarifelere misillemeyle karşılık vermesi halinde 200 milyar dolarlık daha gümrük vergisi uygulanması talimatını verdi. Çin’in 200 milyar dolarlık gümrük vergilerini de misillemesi durumunda 200 milyar dolarlık ürüne daha ek gümrük vergisi getireceğini belirten Trump’ın ticaret savaşını nereye kadar sürdüreceği merakla bekleniyor.
TÜRKİYE DE İLAVE VERGİLER KOYDU
ABD tarafından Türk ürünlerine uygulanan ilave vergi yüküne karşılık Türkiye de ABD menşeli bazı ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülük uygulayacak. Bakanlar Kurulunun, ABD Menşeli Bazı Ürünlerin İthalatında Ek Mali Yükümlülük Uygulanmasına Dair Kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı. Karar, ABD menşeli bazı ürünlerin ithalatında ek mali yükümlülük tahsil edilmesini içeriyor. ABD 23 Mart’tan bu yana ithal demir-çelikte yüzde 25, alüminyumda yüzde 10 ilave gümrük vergisi uygulamaya başlamıştı. Türkiye de buna karşılık bugünden itibaren ABD ürünlerine ek vergi uygulayacak.
LOKOMOTİF SEKTÖR OTOMOTİVDE İŞİN İÇİNE GİRDİ
AB’nin kararının ardından ABD Başkanı Donald Trump, Avrupa’dan ithal edilen tüm araçlara yüzde 20 ek gümrük vergisi uygulama tehdidinde bulundu. ABD’nin ticaret konusunda geri adım atmayacağına dikkati çeken Trump “AB tarafından ABD’ye, büyük şirketlerine ve çalışanlarına uzun zamandır uygulanan tarifeler ve ticaret bariyerleri, yakında parçalanıp kaldırılmazsa ABD’ye gelen tüm otomobillerine yüzde 20 gümrük vergisi getireceğiz. Burada üretsinler” ifadelerini kullandı. AB Komisyonu Başkan Yardımcısı Jyrki Katainen ise ABD’nin bu adımı atması halinde yeni bir ticari misilleme yapılacağını belirterek “Eğer ABD, Avrupa’dan ithal edilen araçlara yönelik gümrük vergilerini yükseltmeye karar verirse bizim de karşılık vermek dışında bir seçeneğimiz olmaz” değerlendirmesinde bulundu.
MERKEL’DEN TEHDİT
Almanya Başbakanı Angela Merkel, ABD’nin başta Almanya olmak üzere Avrupalı ülkelere yönelik gümrük vergisi tehdidine karşılık, ‘ticaret savaşı’ uyarısında bulundu. Merkel yaptığı açıklamada, ABD ile yaşanan ticari savaş geriliminin gerçek bir savaşa dönüşmemesi için Avrupa Birliği’nin gereken tüm çabayı göstereceğini söyledi ancak Almanya’nın savunma harcamalarını attıracağını da vurguladı.
