Petrol ülkelerinde çöken fiyatlar borç riskini artırdı

EKONOMİ SERVİSİ

Bütçe gelirleri yüzde 90 petrole bağlı olan Körfez ülkelerinin başı düşen fiyatlarla dertte. Bu yıl yüzde 1,1 büyümesi beklenen ve en büyük petrol ihracatçısı Suudi Arabistan’ın, fiyatların 50 dolarda seyretmesi halinde kamu borcunun artmaya devam etmesi bekleniyor. Petrol fiyatlarındaki bu düşüşün Türkiye’nin cari açığını düşürse de Körfez ve Ortadoğu ülkelerindeki gelir kaybının ihracata da yansımaya başladığı belirlendi.

Buna göre, Türkiye’nin İran’a ihracatı, 2014 yılı ilk 9 ayında 3.4 milyar dolar olurken, bu yılın aynı döneminde 2 milyar dolara geriledi. Suudi Arabistan’a ihracat, petrolün düşmeye başladığı 2014 yılından bu yana sadece yüzde 3 artış gösterdi.

UMRE’YE PETROL VERGİSİ

Azerbaycan’a 1.8 milyar dolardan 821 milyon dolara, Libya’ya 1.6 milyar dolardan 600 milyon dolara geriledi.  Petrol krizini aşmak için pompaya yüzde 50 zam yapan Krallık, umreye ikinci defa gidenlere de 540 dolar ek vergiyi gündeme getirmişti. Fiyatların 120 dolardan bu yıl başında 30 dolara kadar gerilemesiyle zor günler geçiren

Suudi Arabistan, geçen hafta 17,5 milyar dolar ile bu yıl gelişen piyasalar içerisinde en yüksek hacimli tahvil ihracını gerçekleştirmişti. Bu ihraçla Krallık, nisan ayında 16,5 milyar dolarlık tahvil ihracı yapan Arjantin’i de geride bıraktı. Krallık’ın ağustos sonu itibarıyla kamu borcu yaklaşık 73 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti.

BANKADA LİKİDİTE RİSKİ

Ülkedeki bankaların mevduatlarında görülen düşüş, bankalar için de likidite riski oluşturmaya başladı. Gelirleri azalan Suudi Arabistan’ın kamu borcu Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya kıyasla 2014’teki yüzde 1,6 seviyesinden geçen yıl yüzde 5,9 seviyesine yükseldi.       

141.3 MİLYAR DOLAR HEDEFİ

Suud yönetimi ise bu yılın ilk yarısından itibaren ekonomik dengelenmeyi sağlamak için kapsamlı mali konsolidasyon adımlarını atmaya başladı. Krallık, “Ulusal Dönüşüm Programı” ile petrole dayalı ekonomiden özel sektörü de içerisine alan çeşitlendirilmiş bir ekonomi oluşturmayı amaçlıyor. Bu kapsamda Suudi Arabistan, petrol dışı gelirlerini 2020 yılına kadar yaklaşık 141,33 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor.

BELİRSİZLİK SÖZ KONUSU

Londra merkezli Oxford Economics’in Orta Doğu Başekonomsti Patrick Dennis, düşük petrol ve kemer sıkma programının kümülatif etkisiyle Suudi Arabistan ekonomisinin bu yılın sonunda yüzde 1,1, gelecek yıl ise yaklaşık yüzde 1,2 seviyesinde büyümesini beklediklerini ifade ederek, “Ekonomiyi çeşitlendirme planları kapsamlı görünse ve krallık tarafından desteklense de, öngörülen zamanda uygulanması çok zor. Gelecek dönem için oldukça fazla belirsizlik söz konusu. diye konuştu.

BORCU ARTIŞI DEVAM EDER

Atlantik Konseyi Uzmanı Mohammed Alyahya, petrolün Suudi Arabistan ekonomisi için önemini vurgulayarak, “Krallık için fiyatlamasında kritik nokta varil başına 67 dolar seviyesidir. Petrol fiyatlarının 50 dolar seviyelerinde seyretmesi halinde kamu borcu artmaya devam edecek.” dedi. HSBC’nin Orta Doğu Başekonomisti Simon Williams ise Körfez Arap Ülkeleri İşbirliği Konseyi üyelerinin 2016-2017’de yaklaşık 94 milyar dolar geri ödeme yapmak zorunda olduğunu belirtti.

GELİR DÜŞÜŞÜNÜ FIRSATA ÇEVİRELİM

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkan Vekili Tahsin Öztiryaki, petrol fiyatlarındaki düşüşle Körfez ülkelerine iki açıdan bakılabileceğini söyledi. Petrol zengini ülkelerin daha az para kazanacakları bir dönemin başladığını belirten Öztiryaki, sözlerini şöyle sürdürdü: “Müşterilerimizin de zayıflaması demek. Ancak bu ülkeler ithalatın birçoğunu Avrupa’dan yapıyor. Biz Türkiye olarak daha makul fiyatlarla ürün sunabiliyoruz, o nedenle onların gelirleri zayıflıyor ama bu bizim için fırsata dönüşebilir. Başarabilirsek. Gıda ürünlerinde kesinlikle şansımız var, mutfak ürünlerinde de bize döndüklerini görüyoruz. Mesela Suudi Arabistan, Dubai, geçmişte hiç yanaşamıyorduk, şimdi daha iyi ürün satabiliyoruz.”