Halk arasında genellikle temizlik hastalığı olarak bilinen obsesif kompulsif bozukluk, devamlı tekrar eden düşünceler ve bu düşüncelerin yarattığı kaygılardan kurtulmayı amaçlayan hareketlerle karakterizedir…
Obsesif kompulsif bozukluk nedeni tam olarak bilinmeyen bir hastalıktır. Uzmanlar, OKB’ye neden olan faktörlerin biyolojik ve çevresel kaynaklı olduğu düşüncesindeler. Bununla birlikte, hastalığın tedavisi için ilaç ve terapinin birlikte sürdürülmesi de oldukça önemli…
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK NEDİR?
Kısaca OKB olarak ifade edilen obsesif kompulsif bozukluk hastalığı, kişinin devamlı tekrar eden düşüncelerinin olması ve bu düşüncelerin yarattığı rahatsızlık hissinden dolayı, kendini rahatlatmak için kompulsiyon ya da ritüel denilen devamlı tekrar eden hareketlerde bulunmasıyla kendini gösterir.
Obsesif kompulsif bozukluğu olan hastalar, kontrol altına alamadıkları düşünceleri, imgeleri veya korkuları saplantılı bir şekilde yaşarlar. Bu şekilde devam eden davranışlar, hem çevresindekiler hem de kendileri için oldukça rahatsız edici bir hal alabilir.
Bu saplantılı düşüncelerin neden olduğu gerginlik, kaygı ve ritüeller, kendini tekrar eden davranışlar ya da rutinlerin mecburi hale gelmesine neden olur. Obsesif kompulsif bozukluk hastaları tüm bu takıntılı düşünceleri ve zorunlulukları, önlemek veya ortadan kaldırmayı sağlamak amacıyla davranışlarını rutin hale getirir.
OKB’ye sahip kişiler, takıntılarını durdurmaya ya da görmezden gelmeye çalışsa bile bu durumu engel olamayacağı gibi kaygılarını artırır. Kişi, stresini hafifletmek amacıyla zorlayıcı hareketlerde bulunmaya çalıştıkça kendini daha da zorlar. Takıntılı düşünceler veya dürtülerden kurtulmaya çalışsalar da bu durum bazen daha kötü sonuçlara neden olabilir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK NEDENLERİ
Obsesif kompulsif bozukluğun nedeni tam olarak anlaşılamamıştır ancak, uzmanlar hastalığa çevresel ve biyolojik faktörlerin neden olduğunu düşünmektedir.
Biyolojik faktörler
İnsan vücudunda işleyişin normal devam edebilmesi için beyinde bulunan milyarlarca sinir hücresinin (nöronun) birbirleri ile iletişim halinde olması gerekmektedir ve sinir hücreleri elektriksel sinyallerle haber alışverişi yaparlar. Nörotransmiterler adı verilen özel kimyasallar, bu elektriksel sinyallerin sinir hücresinden diğer sinir hücresine taşınmasına yardımcı olur.
Obsesif kompulsif bozukluk hastalığında ise beynin bazı bölgelerinde aşırı aktivite görülmektedir. Bununla birlikte, kişi obsesif kompulsif bozukluk (OKB) belirtilerini yaşadığı zaman, beyin daha da aktif hale gelmektedir.
Çevresel Faktörler
Obsesif kompulsif bozukluğu (OKB) hastalığı bulunan bazı kişiler çevresel stres faktörlerin etkisi altına girmektedir. Kişinin yaşadığı kimi çevresel faktörler ve ciddi yaşam değişiklikleri belirtilerin kötüleşmesine yol açabilir. Bu faktörler şunları içerir:
Yaşam durumundaki değişiklikler
Taciz
Sevilen birinin kaybı
Hastalık
İlişki kaygıları
İş veya okulla ilgili değişiklikler veya sorunlar
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK BELİRTİLERİ
Obsesif kompulsif bozukluk, çoğunlukla hem kişinin kendini zorlamasını hem de saplantıları içerir. Fakat, yalnızca obsesyon belirtileri olması da mümkündür. Obsesif kompulsif bozukluk hastalarında zorlamaların ve takıntıların aşırı olduğu kolaylıkla gözlemlenebilir.
Obsesif kompulsif bozukluk hastalığa sahip olanların takıntılı düşünceleri bulunduğu zaman kaygılarını kontrol altına almaya yardımcı olacak ritüeller veya kurallar oluşturabilir. Fakat kontrol çabaları çoğunlukla düzeltmeye çalıştıkları sorunla gerçekçi bir şekilde alakalı değildir.
Obsesif kompulsif bozukluk çoğunlukla erken yetişkinlik veya gençlik yıllarında başlar. Belirtiler yavaş yavaş başlayarak tüm hayat boyunca değişim gösterebilir.
Obsesif kompulsif bozukluk semptomları kişinin çok fazla strese maruz kaldığında daha da kötüleşir. Çoğunlukla yaşam boyu devam eden bir hastalık olarak kabul gören obsesif kompulsif bozukluk orta ya da hafif şiddette semptomlara sahip olabilir.
Obsesif kompulsif bozukluğun belirtileri genellikle şu şekildedir;
Düzenli ve simetrik olma
Kirlenme korkusu
Başkalarının dokunduğu nesnelere dokunamamak
Kendisini veya sevdiklerinin zarar görmesine ait düşüncelere kapılma
El sıkışmaktan rahatsızlık duyma
Nesneler düzenli olmadığında strese girme
Aşırı temizlik takıntısı
Sürekli el yıkama
Sürekli duş alma isteği
Mikroplardan korkma
Bir şeyleri sayma
Sürekli bir şeyleri kontrol etme ihtiyacı duyma
Kapalı olduğundan emin olmak için ocağı tekrar tekrar kontrol etme
Kilitlendiklerinden emin olmak için kapıları tekrar tekrar kontrol etme
Bir duayı, kelimeyi veya ifadeyi içten içe tekrarlamak
Belirli kalıplarda sayma
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK TEŞHİSİ
Obsesif kompulsif bozukluğu teşhis edebilmek için laboratuvar ortamında yapılan bir test bulunmamaktadır. Hastanın semptomları ve hastanın genel davranışları uzman bir doktor tarafından değerlendirilerek teşhis koyulur.
Psikiyatristlerce yapılan psikolojik değerlendirme sırasında duygular, düşünceler, davranış kalıpları ve semptomlar incelenir.
OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK TEDAVİSİ
Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) genellikle tedavi edilmediğinde kendiliğinden iyileşmez, bu yüzden tedavi almak oldukça önemlidir.
Hastalık belirtileri olan kişi, zihinsel hastalıkların teşhisi ve tedavisi için özel olarak eğitim almış bir sağlık uzmanına yönlendirilebilir. Obsesif kompulsif bozukluk (OKB) tedavisinde en etkili yaklaşım, ilaçlar ve uygun terapilerin birlikte devam ettirilmesidir.
