Tarihçi Halil Berktay'ın Kanlı 1 Mayıs için ortaya attığı “Otel ve Sular İdaresi çatısından ateş açıldığı palavradır. Polis araçlarından da ateş açılmadı” iddiaları, dönemin tanıkları tarafından sert bir şekilde eleştirilmişti.
[Karar]
Tarih sayfalarına “Kanlı 1 Mayıs” olarak geçen 1 Mayıs 1977 İşçi Bayramı’nda, 34 kişi hayatını kaybetmiş, 136 kişi de yaralanmıştı. Gün, çeşitli illerden İstanbul’a gelen yaklaşık 500 bin kişinin DİSK önderliğinde Taksim Meydanı’na yürümesiyle başlamıştı. Kutlamalar katılımın yoğun olması sebebiyle uzadı. Saat 19.00 sularında dönemin DİSK başkanı Kemal Türkler konuşmasının sonuna geldiğinde, etraftan silah sesleri duyulmaya başladı. Sular İdaresi binasının üstünden ve meydandaki otelin çeşitli katlarından açılan bu ateş sonucu insanlar panik halde kaçmaya başladı. Bir süre sonra Etap Marmara Oteli’nin (Bugünkü The Marmara Oteli) de üst katlarından ateş açıldı.
Meydandaki binlerce kişi kaçmaya çalışırken panzerler de kalabalığın arasına doğru girmeye ve kitleleri sıkıştırarak Kazancı Yokuşu'na itmeye başladı. Bir kamyonun tıkadığı Kazancı Yokuşu'ndan aşağıya kaçmaya çalışan kalabalık panzerler altında kalarak ve birbirlerini ezerek kaçmaya devam etti.
28 kişi ezilme ya da boğulma nedeniyle, 5 kişi vurulma nedeniyle, 1 kişi de panzer altında kalarak yaşamını yitirdi, yaklaşık 130 kişi de yaralandı. Ölenlerin çoğu Kazancı Yokuşu'nun başında park edilmiş kamyon yüzünden sıkışarak ölmüşlerdi. 470 kişi göz altına alındı fakat hiçbirinin olayla ilgisi kurulamadı. Olayın üzerinden neredeyse 40 yıl geçmesine rağmen ateşi kimin ya da kimlerin açtığı hala tam olarak belirlenebilmiş değil.
Halil Berktay'ın ilginç iddiası
2012 yılına gelindiğinde ise tarihçi Halil Berktay Kanlı 1 Mayıs’ta yaşananlarla ilgili sert tartışmalara yol açacak çarpıcı bir iddiada bulunmuştu.
“Ateş açıldığı palavra. Birbiriyle çatışan solcular kendi rezaletinden mağduriyet yarattı” diyen Berktay, “TKP ve DİSK, Maocuları Taksim'e sokmama kararı almıştı. Maocular barikata tosladı, ateş açıldı, izdiham oldu. Otel ve Sular İdaresi çatısından ateş açıldığı palavradır. Polis araçlarından da ateş açılmadı” sözleriyle herkesi şaşırtmıştı. Dönemin tanıkları ise ‘katillerin devlet arşivlerinde kayıtlı’ olduğunu savunarak Berktay’ı ‘katliamı sulandırma ve aymazlık’la suçladı.
Kontrgerilla ağzı
Devrimci 78'liler Başkan Yardımcısı Hüseyin Esentürk Berktay’ın iddiasının ardından, “Kontrgerilla ağzı ile konuşuyor” diyerek şunları söylemişti: “Aradan onca yıl geçmiş ve her şey kanıtlanmış olduğu halde Sular İdaresi'nin üzerinden ve Intercontinental'den ateş edildiğinin, panzerlerle özel görevlendirilmiş polislerin insanları ezdiğinin kanıtlanmasına rağmen hala solcuların kendi arasındaki çatışma diyecek kadar fütursuz bir kişi ya kontrgerilla ya CIA ağzıyla konuşuyordur. İtibar edilecek yanı yok. 77 katliamının kimin yaptığını aydınlatmak devletin görevidir. 1 Mayıs öncesinde olanlar da devletin arşivlerinde mevcuttur.”
Düşkün ilan ediyoruz
78'liler Girişimi Sözcüsü Celalettin Can da Berktay’ın sözlerine yönelik “Halil Berktay kim, kimin adamı ve kim adına konuşuyor? 77 katliamı öncesinde devlete egemen olan muktedirler medyayı kullanarak solcuların birbirine saldırarak kan dökeceğini yazdırdılar. 12 Eylül'e giden yolda o yapılanları doğru gibi aktardılar. 1 Mayıs kan gölüne dönecek dediler Hürriyet'te. Berktay da şimdi çıkmış o manşetler ve o ortamdan hareketle solcular bunu yaptı diyor. Kendisini düşkün ilan ediyoruz. Maocu çevre o gün alana hiç girmemişti bile” açıklamasında bulunmuştu.
