2023 yılında 781 kişi, kendisi veya bir yakını işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı için Türkiye İnsan Hakları Vakfı’na başvurdu. Başvurularda 739'u kendisi işkence gördüğünü belirtirken, 42'si yakınlarının işkenceye maruz kaldığını ifade etti. Son 10 yıl içindeyse toplamda 7 bin 548 başvuru gerçekleşti.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), 2023 Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezleri Raporu’nu yayınladı. Raporda, 2023 yılında vakfa işkence ve kötü muameleye maruz kaldığı gerekçesiyle 781 kişinin başvurduğu açıklandı. Başvuranlardan 739'u kendisi işkence gördüğünü belirtirken, 42'si yakınlarının işkenceye maruz kaldığını ifade etti.
34 YILDA 22 BİNE YAKIN BAŞVURU
TİHV'nin raporuna göre, vakfa 1990 yılından bu yana işkence ve kötü muamele nedeniyle yapılan başvuru sayısı 21 bin 894’e ulaştı. Bu başvuruların 7 bin 548'i son 10 yıl içinde gerçekleşti. 2023 yılında vakfa başvuranların 731’i Türkiye sınırları içinde, 8’i ise Türkiye dışında işkence gördüğünü belirtti.
SON 5 YILDA DİKKAT ÇEKEN ARTIŞ
Duvar'dan Ceren Bayar'ın haberine göre; raporda, son 5 yılda işkence vakalarında belirgin bir artış olduğu vurgulandı. 2023 yılında vakfa başvuran her 10 kişiden 7’si geçtiğimiz yıl, 9’u ise son 6 yıl içinde işkence ve kötü muameleye maruz kaldığını söyledi. İşkence ve kötü muamele sonucu 2023 yılında gözaltı süreçlerinde 6 kişinin hayatını kaybetmesi, işkencenin yaygınlığı ve ciddiyetine dikkat çekti.
CİNSİYET VE KİMLİK DAĞILIMI
İşkenceye maruz kalanların cinsiyet ve kimlik dağılımına bakıldığında, 240 kişi kendini kadın (yüzde 32,8), 428 kişi erkek (yüzde 58,5), 63 kişi ise non-binary/queer olarak tanımladı. Başvuruların büyük bir kısmı genç yetişkinlerden oluşurken, en küçüğü 7 yaşında, en büyüğü ise 77 yaşındaydı. 19-35 yaş aralığındaki kişiler başvuruların yüzde 49,2’sini oluşturdu.
SOKAKTA İŞKENCE VE KÖTÜ MUAMELE
Raporda, resmi gözaltı işlemleri yapılmaksızın gerçekleştirilen işkence ve kötü muamele vakalarına dikkat çekildi. 598 başvuruda resmi gözaltı işlemi yapılırken, 133 başvuru kayıt dışı gözaltı olarak kaydedildi. Bu durum, toplumsal gösteri ve basın açıklamalarına yönelik polis müdahalelerinde işkencenin artması ve resmi gözaltı yapılmaması ile ilişkilendirildi.
İSTANBUL EMNİYETİ İLK SIRADA
2023 yılında en fazla işkence başvurusu, İstanbul'daki TİHV tedavi ve rehabilitasyon merkezine yapıldı. İstanbul’daki merkeze 251 başvuru yapılırken, İzmir’deki merkeze 172, Van’dakine 161 başvuru gerçekleştirildi. Diyarbakır temsilciliğine yapılan başvuru sayısı ise Şubat 2023 depremleri nedeniyle 4 ay boyunca hizmet verememesine rağmen 125’e ulaştı. Cizre ve Ankara’ya yapılan başvuru sayısı ise sırasıyla 40 ve 32 olarak kaydedildi.
