Ramazan ayının insan psikolojisine etkisini KARAR okurları için değerlendiren Klinik Psikolog Hatice Keltek: “Orucun insan psikolojisine en önemli etkisi kişinin irade gücü ve öz denetimini güçlendirmesidir. Araştırmalarda kişinin kendini kontrol etmesinin hayatın birçok alanında başarıyla ilişkili olduğu görülmektedir. İrade gücü ve yüksek öz denetim kişilerin sosyal ve akademik hayatta başarılı olması, sağlıklı beslenme alışkanlığı gibi hayatın bütününe dair birçok alan için önem taşır.”
HATİCE KELTEK
Ramazan, insanın kendi ruhsallığı ve sosyal psikoloji açısından etkileri olan bir aydır. Orucun insan psikolojisi açısından en önemli etkisi kişinin irade gücü ve öz denetimini güçlendirmektir. Kişi ramazanda tuttuğu oruçla iftara kadarki yeme içme isteğini bastırır ve erteler. Bu durum kişinin psikolojisi açısından duygularını, arzularını ve dürtülerini kontrol etmesi ve erteleyebilme becerisi geliştirmesi anlamında önemlidir.
İLK GÜNLERDE ÖFKE HALİ GÖRÜLEBİLİR
Çeşitli araştırmalarda kişinin kendini kontrol etmesinin hayatın birçok alanında başarı ve pozitif sonuçlarla ilişkili olduğu görülmektedir. İrade gücü ve yüksek öz denetim gösterebilmek kişilerin hayatında akademik hayatta başarılı olmak, sağlıklı beslenme alışkanlığı gösterebilmek, sosyal ilişkilerinde başarılı olmak, hayatını belli bir anlam çerçevesinde belli bir amaca yönelik tutarlı bir şekilde ilerletebilmek gibi hayatın bütününe dair birçok alan için önem taşır. Tabii burada kastettiğimiz öz denetim oto kontrollü bir şekilde bireyin kendi davranışlarına hükmedebilmesi belirli saatler dahilinde dürtülerini dizginleyebilmesi, yeme ve içme davranışlarını bastırmasıyla beraber öfke kontrolünü de sağlayabilmesidir. Oruç tutan kişilerde iftara doğru sabırsızlık ve öfkelilik hali görülebilir. İlk günlerde alışmak için zaman gerekebilir. Zamanla beraber alışma gerçekleştiğinde denetim gücünde de artış olacaktır. İftardan imsak vaktine kadar süren geçen sürede kişi gereksinimlerini karşılayabildiği serbest zamanda alması gereken kalori ve sıvı miktarı açısından doğru bir şekilde değerlendirmelidir.
BAĞIMLI BİREYLER TEDAVİ FIRSATINA ÇEVİREBİLİR
Yapılan ibadetlerde kişinin manevi bağıyla bağlantılı olarak güvenli ve huzurlu hissetmesinin psikolojik iyi oluşla ilişkisi vardır. Burada psikolojik iyi oluştan kastedilen psikolojik sağlamlık ve öz yeterlilik, gücün sağlanabilmesi ve sürdürülebilmesidir. Örneğin; alkol bağımlısı olan bireylerin bu ayda kültürel, manevi ve pozitif duygularla alkole yaklaşmayabiliyor, aslında bireylerin gösterdikleri öz yeterliğini değerlendirip, tedavi sürecine girmeleri, doktor ve terapi desteği alarak bu durumu devam ettirip fırsata çevirmeleri, hayatlarında dönüşüm sağlayabilmeleri son derece önemlidir.
TOPLU İBADETLER EMPATİYİ GELİŞTİRİYOR
Ramazan ayı tüm Müslümanlar için kutsal bir anlam taşımaktadır. Ramazan’da teravih namazı, mukabele gibi toplu olarak yapılan ibadetler, birlikte kurulan iftar ve sahurlar aile ve yakınları bir araya getiren önemli rutinlerdir. Bunun yanında diğer insanların istek ve ihtiyaçlarını düşünme empati kurabilme her zaman olması gereken yetiler olsa da bu ay içinde sosyal bilinçlilik açısından daha da önem kazanmaktadır. Paylaşmak, infak ve hayır işleme yine bu ayda dikkat edilen unsurlardır. Sosyal bağların güçlenip kuvvetlendiği bu ayda insanlar toplu sofralarda, toplu iftarlarda bir araya gelirler. Birbirleriyle sosyal temasın arttığı bu ayda ötekileştirmenin ve ön yargıların yerini birbirini anlama ve tanıma çabası alır. Kişinin kendi ile ilişkisine eğildiği, kendine varoluş amacına yönelik soruları çokça sorabileceği, kendi potansiyelini keşfe yönelik bir alan açabileceği bu ayda manevi bağına yönelmesi, kendini gerçekleştirme çabası açısından son derece önemlidir.
