Trabzon’da geçiminin büyük bir bölümünü fındık ve çaydan sağlayan üreticilerin yeni gözdesi belli oldu. Öyle ki bunu eken üretici paraya para demiyor. İşte verim fışkıran o ürün…
Doğu Karadeniz’de geçimini fındık ve çaydan sağlayan üreticiler yeni alternatif olarak salebe yöneldi. Salep üretimi son yıllarda artışa geçerken Trabzon’dan da alınan verim yüzleri güldürdü. Sahil kesiminden başlayarak yüksek rakımlı tepelere kadar üretilebilen salep, yüksek verimi ve fiyatı ile üreticiye iyi bir ek gelir kaynağı olmayı başardı.
SERTİFİKALI ÜRETİM 45 KİŞİYE ULAŞTI
Ülkemizde devletin verdiği izinle sertifikalı olarak üretilebilen salep Trabzon’da şuan 45 üreticiye ulaşmış durumda. Tıbbi ve aromatik bitkilerden olan salebin üretiminin her geçen gün arttığı Trabzon’da, özel bir firma Tarım ve Orman Bakanlığı sertifikalı 15 dönümlük çiftlikte salep üretiyor.
Kentte salep danışmanlığı yapan İlyas Altun, Gürcistan’da başlayan salep hikayesinin Trabzon’a uzandığını söyleyerek, “Salep ekme işi Gürcistan'a dayanıyor. Orada önümüze geldi. Orada herşey serbest. İlk önce dağlardan söküm yaparak başladık. Ufak tefek üretime başladık derken hikayemiz başladı” dedi.
“İMKANI OLAN HERKESİN BAŞLAMASINI VE ÜRETMESİNİ İSTİYORUZ”
Salep üretimi için öncelikle toprak yapısının önemli olduğunu vurgulayan Altun, “Biz önce buna ağırlık veriyoruz. Toprak ağırsa yumuşatmaya çalışıyoruz. İmkanı olan herkesin bunu 10 kilogramda olsa bunu başlamaları ve üretmelerini istiyoruz. Toprakta yaşayan ve kendini üreten bir ürün. Bizim bölgemiz bunu çok uygun. Trabzon'da 45 üreticimiz ile bunu bütün bölgelerde deniyoruz. Şuan sahil kesimlerimizde bile salep üretimi var. Salebe sadece bir çiçek olarak bakıyorlar. Ama altında kökünde altın yatıyor. Bugün bin 500 lira. Bir metrekare yere dikiyorsun 3-4 bin lira para alıyorsun. 100 metrekare bir bahçeniz olsa 20 dönüm fındıklığa bedel. 1 kişi çok rahat yapabilir. Bu kadar kazançlı bir iş” ifadelerine yer verdi.
Salep üretimini tüm üreticilerin öğrenmesinin önemli olduğuna değinen Altun şunları söyledi:
Patates toprağı dediğimiz kumlu toprağı tercih ediyoruz. Kumlu yumuşak bir toprakta verim çok daha güzel oluyor. Tabi takviyelerini sağlayarak. Bir denemede olsa bunu yapsınlar. Biz hem de Moria gıda olarak her üreticiye verdiğimiz ürünü 10 yıllığına alım garantisi veriyoruz. Satacak sorunun yoksa dikecek toprağın varsa para kazanmak ve hamallık yapmak istemiyorsan salebi dikeceksiniz. Salebi herkes içiyor, dondurmanın olmazsa olmazı, kozmetik ve ilaç sanayinde kullanıyor. Kullanım alanları çok fazla. Geçen senenin rakamlarına göre 1 milyon ton biz Türkiye'ye bunu ithal ediyoruz. 2012'den bu yıla kadar ürettiğimiz 237 bin ton. 12 yılda ürettiğimiz ürün. Kimse bilmiyor. Salep ağaçta mı oluyor, toprağın üstünde mi altında mı oluyor kimse bilmiyor. Bunu öğrenmemiz lazım”
100 METREKAREDE 400 BİN LİRA KAZANÇ
Salep üretimini artırmayı hedeflediklerini söyleyen Altun, “Salep üretimi rakım olarak değişiyor. Aşağı rakımlar daha erkenci oluyor. Yukarı rakımla arasında 1 ay oynuyor. Ege Bölgesi sıcak iklim olduğu için şuanda söküm yapmış. Bizde net ve rutubet olduğu, yüksek rakımlarda dikim yaptığımız için 1 ay geç oluyor. Bugün bin 500 liralık salep diktin, 4 bin 500 TL alacaksın bin 500'ünü tekrar dikeceksin. Seneye bir kez daha alacaksın. Yani bu kadar verimli ve karlı bir iş. 100 metrekare bir yer yaparsın 400 bin lira kazanırsın. 1 dönüm yaparsın 4 milyon kazanırsın. Şuan 15 dönüm bir arazide salep dikimi yaptık. Üretimimize giderek arttıracağız. Devletin desteğini bekliyoruz. Biz şuanda kimseden yardım almadan tamamen kendi emeğimiz ile yapıyoruz” ifadelerini kullandı.
“DÖVİZE, DOLARA PARA YATIRMAMA SALEBE YATIRIRIM”
Üreticilerin salebi daha topraktayken satmaya başladığını söyleyen altın sözlerini şöyle devam ettirdi:
“Ürününüzü topraktayken satıyorsunuz. Çünkü ürün kıtlığı var. Salep nemi seven bir ürün. Sulamasını, nemini eksik etmeyeceksiniz. Diktim kuru toprağa bıraktım değil. Eğer o hafta yağmur yağıyorsa gerek yok. Eğer kurak geçiyorsa 2-3 günde bir su vermek toprağı nemlendirmek zorundayız. 2 senedir bizim üreticilerimizin çoğu üretmek amaçlı ürünler aldı. Şuanda kimse satmadı. 100 kilogram alıp da işi başlayan kişinin bugün tarlasında 400 kilogram ürün var. Bu sene o 400 kilosunu sökecek. Bunu 3'e katlarsak 1 tonun üzerinde alacak. Tekrar 400 kilosunu dikecek. Bugün 1 ton 1.5 milyon lira.
Karadeniz Bölgesi'nde Samsun'dan sonra Trabzon'un ikinci sırada olduğunu söyleyebiliriz” diyen Altun, “Küçük çapta da olsa insanlar deniyor. Ürün pahalı olduğundan dolayı alım biraz zor oluyor. Herkes o parayı verip de dikemiyor. O kadar para veremiyorsan bu ürünü 5-10 kilogram alıp bir köşede kendin çoğaltarak bahçe yapacağım diyebilirler. İmkanım varsa ben bugün dövize, dolara para yatırmam ben salebe yatırırım. Çünkü para orada toprağın altında. 12 ayını orada geçiriyor. Hiç sökmesen o salep 24 ay o toprakta duruyor. Tekrar çoğalarak ürüyor. Söküyorsun salebini topluyorsun anacı ilk diktiğin fideyi tekrar toprağa dikiyorsun seneye tekrar ürün alıyorsun. Ne fındığa benzer ne çaya benzer yani hamallık işi yok. Salep yapan insan hamallık yapmaz”
