ABD’nin 20 Ocak’ta göreve başlayacak Başkanı Donald Trump, İran’ın nükleer silah geliştirme olasılığına karşı askeri seçenekleri değerlendirmeye başladı. Bu seçenekler arasında önleyici hava saldırıları da bulunuyor. Trump, Tahran’ı diplomasi ve yaptırımlarla sınırlama politikasını değiştirebilir.
ABD’nin seçilmiş Başkanı Donald Trump, önleyici hava saldırıları düzenleme olasılığı da dahil İran’ın nükleer silah yapma kapasitesini önlemek için seçenekleri değerlendirdiği bildirildi. Bu adımın, Tahran’ı diplomasi ve yaptırımlarla kontrol altına alma şeklindeki uzun vadeli politikayı bozabileceği ifade edildi
"Wall Street Journal" gazetesinin bir haberine göre, nükleer tesislere yönelik askeri saldırı seçeneği, geçiş ekibindeki bazı üyeler tarafından daha ciddi şekilde değerlendiriliyor. Bu değerlendirmelerde, Tahran’ın müttefiki Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad rejiminin çöküşü, bölgedeki ABD kuvvetlerinin geleceği ve İsrail’in Hizbullah ve Hamas gibi etkisizleştirilmesi gibi konular da ele alınıyor.
'HENÜZ GÖRÜŞMELERİN BAŞINDAYIZ'
Seçim geçiş ekibi yetkilileri, İran’ın bölgesel olarak zayıf durumu ve Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin son dönemde ortaya çıkan büyüklüğünün hassas iç tartışmalara yol açtığını ifade etti. Ancak, konuya ilişkin tüm görüşmelerin hala erken aşamalarda olduğu belirtiliyor.
Konuya vakıf iki kaynak, Trump’ın İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile son telefon görüşmelerinde, yönetimi sırasında İran’ın nükleer bir atılım yapmasından endişe ettiğini söylediğini aktardı. Trump, bu sonucu engellemek için öneriler arıyor. Seçilmiş Başkan, yeni bir savaş başlatmadan İran’ın nükleer programını durduracak planlar istiyor. Çünkü Tahran’daki nükleer tesislere yönelik saldırılar, ABD ile İran’ı doğrudan karşı karşıya getirme potansiyeline sahip.
İran, yalnızca yüksek düzeyde zenginleştirilmiş uranyumdan dört nükleer bomba yapabilecek kadar malzemeye sahip. Bu, İran’ı nükleer silaha sahip olmayan ülkeler arasında yüzde 60 oranında füzyon malzemesi üreten tek ülke yapıyor. Bu stoku silah derecesinde nükleer yakıta dönüştürmek sadece birkaç gün sürebilir. ABD’li yetkililer daha önce, İran’ın bir nükleer silah üretmesinin birkaç ay sürebileceğini söylemişti.
Planlama sürecini bilen kişiler, seçilmiş başkanın geçiş ekibinin “Maksimum Baskı 2.0” adını verdikleri bir strateji geliştirdiğini belirtti. Bu, ekonomik yaptırımlara odaklanan ilk dönem politikasının devamı niteliğinde.
Bu kez, seçilmiş başkan ve danışmanları, Tahran karşıtı kampanyanın askeri adımlarını sert mali yaptırımlarla birleştiren bir strateji şekillendiriyor.
Planlamaya aşina dört kişi, Trump ile bazı görüşmelerde tartışılan iki geniş seçeneğin ortaya çıktığını söyledi.
MASADA İKİ SEÇECEK VAR
Askeri Baskının Artırılması: ABD’nin daha fazla asker, savaş uçağı ve gemi göndererek Orta Doğu’daki askeri varlığını artırması. İsrail’e gelişmiş silahlar satılması, özellikle sığınakları delen bombalar gibi, İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarda İsrail’in saldırı gücünü artırarak amacı gerçekleştirebilecek bir yöntem olarak değerlendiriliyor.
Askeri Gücün Tehdidi ile Diplomatik Çözüm: ABD’nin askeri güç kullanma tehdidi ile ekonomik yaptırımları birleştirerek İran’ı diplomatik bir çözüm kabul etmeye zorlaması. Bu, Trump’ın ilk döneminde Kuzey Kore’ye karşı kullandığı ancak sonunda başarısız olan stratejinin bir benzeri.
Trump’ın hangi seçeneği seçeceği net değil. Trump, Orta Doğu’da büyük bir çatışmayı önlemek istediğini ve Tahran ile anlaşmalara aracılık etmeyi tercih ettiğini sık sık dile getirdi. Ancak, "Time" dergisine verdiği son röportajda, İran’ın kendisini öldürmeye yönelik komplo kurduğunu iddia ederek, ABD ile İran arasında bir savaş çıkma olasılığının bulunduğunu belirterek "Her şey olabilir... Çok değişken bir durum." dedi.
Trump ve ikinci dönemindeki askeri seçenekleri destekleyen danışmanları, temel fikrin İsrail’in Natanz, Fordo ve İsfahan’daki İran nükleer tesislerine yönelik saldırılarını desteklemek olacağını belirtti. Hatta ABD’nin operasyona doğrudan katılması da değerlendirme konusu.
Mevcut ve eski birçok İsrailli yetkili, İsrail’in İran’ın derin yer altındaki nükleer tesislerine tek başına saldırı düzenleme yeteneği konusunda büyük şüphelerin bulunduğunu ifade ediyor.
