Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın, 1915 olaylarıyla ilgili 'Büyük Felaket (Meds Yeghern)' ve 'kırım' ifadelerini kullanması Ermenistan'da tartışmalara yol açtı. KARAR'a konuşan uzman isimler Paşinyan'ın farklı bir strateji izlediğini öne sürdü. Dr. Barış Adıbelli, Paşinyan'ın Türkiye ile normalleşme adımı atmaya çalıştığını söylerken, Ali Fuat Gökçe, "Bu ifadeler önemli ama yeterli değil" açıklamasını yaptı.
MERVE ŞİŞMAN
Ermenistan Başbakanı Paşinyan, iktidardaki partisi Sivil Sözleşme'nin siyaset okulu için hazırlanan "Ermenistan Cumhuriyeti'nin Sosyal Psikolojisi" konulu hitabını, kişisel Facebook sayfasında yayımladı. 17. yüzyılın başında İran Şahı Abbas tarafından Ermenilerin İran'a göç ettirilmesinin halkın sosyal psikolojisi üzerinde derin etkileri olduğunu savunan Paşinyan, 1915 olaylarına değindi.
Paşinyan, 1915 olayları için Ermenistan'da kullanılan "soykırım" yerine "Büyük Felaket (Meds Yeghern)" ve "kırım" sözcüklerini kullandı. Kısa sürede muhalif çevrelerden tepki alan Paşinyan'ın sözleri ülkede gündem oldu.
Uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Barış Adıbelli'nin değerlendirmesine göre, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, kendisinden önceki liderlerden farklı bir strateji izliyor. Paşinyan, Karabağ'daki mağlubiyeti jeopolitik bir kazanca dönüştürme arayışında ve bu kapsamda Azerbaycan ve Türkiye ile olan ilişkileri normalleştirme yolunda adımlar atıyor.
Dr. Adıbelli, KARAR'a yaptığı açıklamada, Paşinyan'ın ilişkileri canlandırmak için fırsatları değerlendirdiğini ifade etti. Paşinyan'ın Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yemin törenine davetli olarak katılmasını da bu çerçevede değerlendiriliyor. Sözde soykırım ifadesi yerine 'büyük felaket' ve 'kırım' terimini tercih etmesi ise Türkiye ile ilişkilere verdiği önemi gösteriyor. Dr. Adıbelli "Bu durum Türkiye'ye karşı yapılmış bir jest" değerlendirmesini yaptı.
Uluslararası ilişkiler uzmanı Ali Fuat Gökçe, Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan'ın politikalarını ve niyetlerini değerlendirdi. Gökçe'ye göre, Paşinyan'ın aktivist kimliği ve işbirliği odaklı politikaları, ülkenin refahı için olumlu bir adım olarak görülmeli. Ancak şahin siyasetçilerin baskısı ve içerideki muhalefet, Paşinyan'ın bu politikalarını hayata geçirmesini zorlaştırıyor.
'PAŞİNYAN, TÜRKİYE VE AZERBAYCAN İLE İLİŞKİLERİ NORMALLEŞTİRMEK İSTİYOR'
Dr. Adıbelli'nin konuya ilişkin KARAR'a değerlendirmesi ise özetle şöyle;
"Paşinyan kendisinden önceki liderlerden farklı bir profil çiziyor. Paşinyan, Karabağ mağlubiyetini bir jeopolitik kazanca çevirme arayış içerisinde. Bu bağlamda Azerbaycan ile hem de Türkiye ile ilişkileri normalleştirmek istiyor. Özellikle Türkiye ile ilişkiler hayati önem taşıyor. Zira Ermenistan da son dönemde dünyada popüler olan koridor projelerine katılmış durumda ve kendi ulaşım koridorlarını geliştirmek istiyor.
Ancak bu noktada Türkiye ile ilişkilerin normalleşmesi gerekiyor. Bu nedenle son dönemde Türkiye ile hemen her fırsatta ilişkileri yeniden canlandırabilme adına önüne çıkan tüm imkanları değerlendirmeye çalışıyor. Hatırlanacağı üzere Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yemin törenine de davetliydi. Paşinyan'ın Avrupayla son dönemde özel ilişkiler geliştirmesine rağmen Türkiye'yi ayrı bir konumda değerlendiriyor ve Türkiye ile ilişkilere önem veriyor.
'SÖZDE SOYKIRIM İFADESİNİ KULLANMAK YERİNE...'
Bu bağlamda da Türkiye'yi her zaman rahatsız etmiş olan sözde soykırım ifadesini kullanmak yerine tıpkı Amerikalıların uzun süre yaptığı gibi büyük felaket demeyi tercih etmiştir. Eğer bir dil sürçmesi veya gaf değilse açıkça Türkiye'ye karşı yapılmış bir jest olarak değerlendirilebilir. Ancak Paşinyan bu jeste karşılık Türkiye'den de belki bir jest beklemektedir. Kuşkusuz Paşinyan Zengezur koridoru ile ilgili de bir jest yapsaydı güzel olurdu."
KARAR'a konuşan Gökçe, Paşinyan'ın son dönemde Türkiye'ye verdiği önemi ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile olan temaslarını da vurgulayarak, Paşinyan'ın işbirliği niyetine dikkat çekti. Ancak Paşinyan'ın bu açıklamaların yeterli olmadığını söyleyen Gökçe, Ermenistan'ın uluslararası ilişkilerde daha aktif bir rol alması gerektiğini ifade etti.
'AKTİVİST KİMLİĞİYLE POLİTİKALAR İZLİYOR'
Uluslararası ilişkiler uzmanı Ali Fuat Gökçe'nin KARAR'a yaptığı değerlendirmesi özetle şöyle;
Ermenistan Başbakanı Paşinyan aktivist kimliğiyle kendine münhasır kişiliği ile Ermenistan'ın şahin siyasetçilerinin aksine politikalar izlemeye çalışıyor. Ancak şahin grup buna pek imkan vermiyor. Ermenistan ve Azerbaycan arasındaki ilk Karabağ savaşında kendisini yanlış yönlendiren kurmay heyetine olan kızgınlığını çeşitli platformlarda dile getirmesi bunun göstergesidir.
'ERDOĞAN'A TÖREN YAPILMASI, BAHÇELİ İLE GÖRÜŞME...'
Paşinyan aslında ülkesinin refaha kavuşması için işbirliğinden yana olduğunu ve Türkiye'ye verdiği önemi Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın yeniden seçilmesi sonrası yapılan törene gelmesi ve tören sonrasında MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile görüşmek istemesi Paşinyan'ın niyetinin dışa vurumu olarak değerlendirilmelidir.
'PAŞİNYAN'IN AÇIKLAMASI ÖNEMLİ AMA YETERLİ DEĞİL'
Bu açıklama oldukça önemlidir. İlk Ermenistan Başbakanı Ovannes Kaçaznuni'nin bir konferansta yaptığı açıklamada Ermenistan'ın Osmanlı İmparatorluğu ve Türklerle olan ilişkisinin hatalı olduğunu belirtmesi nasıl önemliyse Paşinyan'ın bu açıklaması da önemlidir. Ama yeterli değidir. Buna rağmen Azerbaycan ve Türkiye uluslararası hukuka ve hakkaniyet esaslarına göre Ermenistan ile işbirliğini geliştirmeye destek vereceklerdir. Bunun sağlanabilmesi için de Paşinyan'ın içerideki şahinlerden ve dışarıdaki Amerika ve Fransa gibi emperyalist ülkelerinin baskısından uzak tutulması gerekmektedir.
