Gazze’de soykırıma devam eden İsrail’e her fırsatta silah ve mühimmat yardımı yapan ABD’nin barış ve ateşkes için attığı adımlar artık inandırıcı gelmiyor. BM Filistin Özel Raportörü Francesca Albanese de ABD yönetiminin, İsrail'i destekleyip silah göndermeyi planlarken, Gazzelilerin güvenliğine ilişkin kaygı duyduğunu açıklamasının ciddiye alınamayacağını ifade etti. Albanese’in tepkisinin yankısı sürerken Biden yönetimi BM Güvenlik Konseyi'ne Gazze'de 'ateşkes' çağrısı yaptı.
Gazze'de ateşkes müzakerelerinde ilerleme sağlanamamasının gölgesinde İsrail'in Refah kentine kara harekâtı tehdidi sürerken, Amerikan yönetimi taraflara baskı yapmak için masaya ağırlığını koymaya başladı. ABD, bir ilke imza atarak Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'ne ateşkes ve esir takası çağrısı yapan bir karar tasarısı hazırladı. Ancak metinde kalıcı değil geçici ateşkesten söz edilirken, tüm rehinelerin serbest bırakılması şartı koşuldu. Tasarıda, Refah'a olası kara harekâtının "Filistinlilerin komşu ülkelere göç etmek zorunda kalmasına" yol açacağından söz edilmesi de dikkat çekti.
CEZAYİR TASARISINA 'ALTERNATİF'
Tasarı, Cezayir'in BM Güvenlik Konseyi'nde oylanmak üzere hazırladığı ve İsrail'e "acil ateşkes" çağrısı yapan metne "alternatif" olarak ortaya atıldı. ABD, bu tasarıyı veto edeceğini duyurmuştu.
İSRAİL ORDUSUNA MANEVRA ALANI
Amerikan metninde ise Gazze'de taraflara "geçici ateşkes" çağrısı yapılıyor, yaklaşık 1.3 milyon sivilin sığındığı Refah'a kara harekâtına karşı çıkılıyor ve tüm rehinelerin bırakılması öngörülüyor. Taslak metin, ABD'nin Gazze'de 7 Ekim'den beri ilk kez açıkça ateşkes çağrısı yapması nedeniyle bir ilk teşkil ediyor. Ancak bununla birlikte, kalıcı değil geçici ateşkes çağrısı yapılması ve bunun da muğlak bir ifadeyle "uygulanabilir olan en kısa sürede başlatılması" çağrısı nedeniyle, İsrail ordusuna hâlâ manevra alanı bırakılmış oluyor.
'TÜM REHİNELERİN BIRAKILMASI' VURGUSU
Amerikan tasarısında BM Güvenlik Konseyi’ne "Tüm rehinelerin serbest bırakılması formülüne dayalı olarak Gazze'de öngörülebilen en kısa sürede geçici bir ateşkese destek verme" ve "Gazze'ye insani yardım sağlanmasının önündeki tüm engellerin kaldırılması" çağrısı yapılıyor.
REFAH UYARISINDA MISIR İMASI
Tasarıda, Gazze'nin 2.3 milyonluk nüfusunun 1 milyondan fazlasının sığındığı, sivillerin soykırım ve tehcir tehdidi altında olduğu Refah'a olası bir İsrail harekâtına da şu ifadelerle karşı çıkılıyor: "Mevcut koşullar altında Refah'a yönelik büyük bir kara harekâtı, sivillerin daha da zarar görmesine ve potansiyel olarak daha fazla insanın, komşu ülkelere gitmek dahil, yerinden edilmesine yol açacaktır. Bu durum, bölgesel barış ve güvenlik üzerinde ciddi etkilere yol açacaktır ve dolayısıyla, böylesine büyük bir kara harekâtı mevcut koşullar altında düzenlenmemelidir."
'TAMPON BÖLGELER KURULMAMALI, GAZZE KÜÇÜLTÜLMEMELİ'
Amerikan tasarısında, İsrail'de bazı bakanların yasadışı Yahudi yerleşimcilerin Gazze'ye taşınması yönündeki çağrıları da kınanıp, Gazze'de uluslararası hukuku ihlal edecek her tür demografik ya da bölgesel değişiklik girişimi de reddediliyor. Metinde, "herhangi bir tarafın Gazze'nin topraklarını küçültecek şekilde resmen veya gayrı resmi şekilde kuracağı sözümona tampon bölgelerin yanı sıra sivil altyapının yaygın ve sistematik şekilde yıkılmasına yol açacak her türlü eyleme" karşı olunduğu da belirtiliyor.
ABD'Lİ YETKİLİ: METİN MÜZAKERE EDİLEBİLİR
Reuters ajansına konuşan bir yetkili, söz konusu metin üzerinde müzakerelere zaman tanımak istediklerini ve aceleyle oylattırmayı planlamadıklarını söyledi. Bir tasarının BM Güvenlik Konseyi'nde kabul edilmesi için geçici üyelerle birlikte en az dokuz oy alması, aynı zamanda da daimi üyeler olan ABD, Fransa, İngiltere, Rusya ve Çin'in herhangi biri tarafından veto edilmemesi gerekiyor.
Amerikan tasarısı, İsrail'in Refah'a "son Hamas üyelerini de ortadan kaldırma" iddiasıyla kara harekâtı tehdidini masada tuttuğu, Hamas'la esir takası ve ateşkes görüşmelerinde ise çıkmazın aşılamadığı bir dönemde hazırlandı.
İsrail'e BM Güvenlik Konseyi'nde geleneksel olarak kalkan olan ABD, 7 Ekim'den beri acil ateşkes çağrısı içeren iki karar tasarısını veto etmişti. Öte yandan, ABD Başkanı Joe Biden sivillerin sığındığı Refah'a kara harekâtına karşı İsrail'i uyarmış, İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ise bunu reddederek rehineleri de bırakması için Hamas üzerindeki askeri baskıyı artıracaklarını söylemişti.
