Darbe girişimi, vatandaşın satın alma davranışı, tasarruf eğilimi ve duygusal tepkilerini etkilerken, tüketicilerin büyük bölümünün ağustos ayında harcamalarını kıstığı ortaya konuldu.
Araştırma kuruluşu GFK, 15 Temmuz darbe girişimi öncesi ve sonrasında tüketim eğilimlerini değerlendiren bir çalışma yaptı.
Türkiye genelinde 10 bin haneden elektronik olarak toplanan hızlı tüketim verilerine göre, 15 Temmuz haftası, tüketicilerin kendilerini garantiye alma dürtüsü ile stoklama yapabilecekleri ürünlere yönelmesi sonucunda toplam hızlı tüketim harcamaları bir önceki haftaya göre yüzde 17’lik artış gösterdi.
Darbe girişimi öncesindeki hafta ile karşılaştırıldığında, girişim sonrası haftada ekmekte yüzde 21, bakliyatta yüzde 137, makarnada yüzde 69, unda yüzde 58, pirinçte yüzde 37, bisküvilerde yüzde 61 ve sigarada yüzde 37 harcama artışı kaydedildi.
Tüketicilerin ekonomik durum beklentileri ve tasarruf eğilimlerine bakıldığında, mart ve haziran ayları boyunca yükselen tasarruf eğiliminin devam ettiğini görülürken, harcamalarını kıstığını belirtenlerin oranı ağustosta yüzde 62'ye çıktı. Söz konusu oran martta yüzde 34, haziranda da yüzde 54 olarak belirlenmişti.
Kategoriler bazında ise bir yıl öncesine kıyasla evde tüketilen temel gıda maddeleri harcamalarını azalttığını belirtenlerin oranı haziranda yüzde 10 iken, bu oran ağustosta yüzde 15'e, kişisel bakım ve kozmetik kategorisinde ise yüzde 25'ten yüzde 32'ye yükseldi.
DIŞARIDA YİYECEK İÇECEK TÜKETİMİ AZALDI
Tüketicilerin tasarrufa eğiliminin en belirgin olduğu kategori ise ev dışında yiyecek-içecek tüketimi oldu. Buna göre ağustosta neredeyse her iki kişiden biri (yüzde 47) dışarıda yiyecek-içecek tüketimi harcamalarını azalttı. Haziranda bu oran yüzde 34 düzeyindeydi.
Tüketici teknolojisi tüketiminde de aynı dönemlerde azalış görülürken, darbe girişiminden hemen sonraki hafta (18-24 Temmuz) geçen yılın aynı haftasına göre televizyon satışlarında yüzde 23’lük, cep telefonlarında ise yüzde 13’lük küçülme tespit edildi
PSİKOLOJİYİ OLUMSUZ ETKİLEDİ
Duygusal yansımalar değerlendirildiğinde de 739 katılımcının yüzde 26,8'i gündemi çok yakından takip ettiğini, yüzde 24,4'ü daha az sokağa çıktığını ve daha fazla evde vakit geçirdiğini, yüzde 23,6'sı neredeyse her gün sinirli, kaygılı ve gergin hissettiğini, yüzde 21,52'si eğlenmek için dışarıya bir yerlere gitmediğini, yüzde 20,6'sı da kolayca rahatsız olduğunu ve sinirlendiğini ifade etti.
Araştırmanın sonuç bölümünde "Satın alma davranışı, tasarruf eğilimi, duygusal tepkiler anlamında trendlerin yakından izlenmesi gerektiği bir dönemdeyiz. Eylül-aralık aylarında gerçekleştirilecek araştırmalar ise bize bu trendlerin ne yönde değişeceğini gösterecek." görüşüne yer verildi.
ANKARA/AA
