Türkiye güney sınırlarında 15 yıldır yaşadığı göçmen trajedisinin bir benzeriyle bu defa doğu sınırında karşı karşıya. Ankara’da Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya lideri Putin’in de katıldığı zirvede İran Cumhurbaşkanı Ruhani’nin mülteciler konusunda “Türkiye 3.5 milyon Suriyeliyi ağırlıyor. Biz de 39 yıldır 3 milyon Afgan mülteciye ev sahipliği yapıyoruz” diyerek işaret ettiği trajedi dalga dalga yayılıyor. Suriye’de 8’inci yılın giren kanlı iç savaştan kaçan 3.5 milyon mülteciyi ağırlayan Türkiye şimdi de İran sınırından ‘umuda’ yürüyen on binlerce mülteci ile yüz yüze. Son günlerde özellikle Erzurum’da otobüsler, kamyonlar bulabildikleri her araçla Batı’ya doğru gitmeye çalışan insan seli dikkat çekiyor. Başta Afganlar olmak üzere Pakistan, Afrika ülkeleri ve bazı Asya ülkelerinden binlerce insan yokluk içinde dağları aşıyor, sınırları geçiyor, Avrupa’ya ulaşmaya çalışıyor.
Güney ve batı sınırında yüz binlerce mültecinin biriktiği Türkiye’nin üçüncü kara sınırında henüz bu sorunu taşıyabilecek bir kamp veya barınma alanı altyapısı yok. Yollarda, açık alanlarda kalan mültecilere çoğunlukla vatandaşlar su gıda gibi yardımlarda bulunuyor.
Afganistanlı ve Pakistanlılar başta olmak üzere ülkelerindeki işsizlik ve terör olayları sebebiyle umut olarak gördükleri Türkiye’ye gelen ve son günlerde yoğunlaştıkları Erzurum’da yakalanan kaçak göçmen sayısı bu yıl 13 bin 400’e ulaşarak geçen yıl yakalanan kaçak göçmen sayının neredeyse 3 katına yaklaştı.
Terör ve işsizlik asıl sebep olmak üzere ülkelerindeki çeşitli sorunlar nedeniyle İran sınırındaki Ağrı, Iğdır, Van ve Hakkari’den yasa dışı yollarla “umut” ve “iş kapısı” olarak gördükleri Türkiye’ye giriş yapan kaçak göçmenler, Erzurum üzerinden batıdaki farklı kentler ile Avrupa ülkelerine ulaşmayı amaçlıyor.
Zaman zaman yüklü miktarda para ödedikleri insan tacirlerince bindirildikleri kamyon kasası, otobüs, minibüs, taksi ve otomobillerden yolculuklarını tamamlayamadan indirilerek Doğu Anadolu’nun çeşitli şehirlerinde otoyol kenarlarına terk edilen kaçak göçmenler, bu andan itibaren yolculuklarını otoyol kenarlarında veya dağlık arazilerde ölüm riskine karşı yüzlerce kilometre yürüyerek sürdürmeye çalışıyor.
Yakalananların yüzde 95’ini oluşturan Afganistanlı göçmenler ülkelerinden Erzurum’a ulaşmak için yaklaşık bir ay süren 3 bin 226 kilometrelik, Pakistanlılar ise 2 bin 748 kilometrelik yol katediyor.
Erzurum’da, yasa dışı geçişin önlenmesine yönelik çalışmalarını sürdüren İl Emniyet Müdürlüğü ve jandarma ekiplerince yakalanan göçmenler, haklarında gerekli sınır dışı ya da kayıt işlemlerin yapılması için Erzurum İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne teslim ediliyor. Güvenlik güçlerince bu kentte geçen yıl yakalanan 5 bin 8 kişi Erzurum İl Göç İdaresi Müdürlüğü’ne teslim edilirken bu sayı 2018 yılında ise şu ana kadar 13 bin 400’e çıktı. Erzurum’da yakalanan bu kaçak göçmenler dışında Ağrı, Kars, Erzincan, Ardahan ve Iğdır’da yine bu yıl yaklaşık 2 bin 500 kişi yakalanıp aynı kuruma teslim ediliyor.
İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Genel Müdürlüğü bünyesindeki Türkiye’nin en büyük geri gönderme merkezi olan Aşkale ilçesindeki Geri Gönderme Merkezi, son aylarda yakalanan kaçak göçmen sayısının artması sebebiyle tamamen doldu. Bu nedenle kaçak göçmenlerin işlemleri bu merkezin yanı sıra yine İl Göç İdaresi görevlileri nezaretinde tutuldukları kent merkezindeki polis merkezleri ve spor salonları ile Pasinler ilçesindeki belirlenen noktalarda yapılıyor.