Spor müsabakalarını seyretmekten hoşlanır mısınız?
Boks, güreş, basketbol, voleybol, futbol... Hatta cirit, gülle atma, okçuluk... Hangisi olursa.
Ben hoşlanırım.
İçlerinde daha çok sevdiklerim, daha az sevdiklerim vardır. Dolayısıyla daha az seyrettiklerim ve daha çok seyrettiklerim.
Seyrederken bir tarafı tutmanız gerekiyor. Yoksa seyredemezsiniz.
Peki spor müsabakalarını seyredenleri seyretmekten hoşlanır mısınız?
Seyir esnasındaki öfkelerini, heyecanlarını...
Tuttukları takım gol atınca ‘goool’ diye bağırarak yerlerinden fırlamalarını.
Birbirlerini kucaklamalarını.
Totem yapmalarını. Oturdukları sandalyeyi, koltuğu değiştirmelerini. Oturuşlarını değiştirmelerini.
Maçı seyrederken yaptıkları yorumları.
Hakeme kızmalarını veya hakemi savunmalarını.
Fener’in savunma oyuncusu ayağını uzattı, Galatasaray’ın hücum oyuncusu düştü ve topu kaybetti.
Hakem faul verdi.
“Bir şey yok lan, topa müdahale.”
“Ne alakası var, herifi biçti resmen!”
Veya Trabzon’un bir futbolcusu Beşiktaş’ın ceza sahasında düştü.
“Penaltı!”
“Ne penaltısı lan, kendini yere attı!”
Doğrusu hangisi?
Doğrunun hangisi olduğu kimin umurunda?
Doğrusu benim tarafım.
Haksız da olsa kendi kabilene sahip çık.
(Üstat bunun için mi çıkardı ‘meşin kafalı’ tabirini?)
Kayırılan takımların seyircileri, kendilerine gösterilmeyen kartları, verilmeyen faulleri göre göre zamanla kural cahili haline gelir.
Adil olmaya çalışan bir hakemin kendi takımlarına faul vermesine veya karşı tarafın yaptığı kurallı bir şarja faul vermemesine isyan ederler.
Kayırılan takım ne demek? Kim kayırır bir takımı?
Federasyon kayırabilir. Federasyon üzerinde etkisi olan nüfuzlu bir siyasetçi kayırabilir.
Türkiye’de oluyor mu böyle şeyler?
Olmasa iyi. Takımlar kendi imkanlarıyla, yetenekleriyle mücadele etseler, göz göre göre kimsenin hakkı yenmese. İyi olan kazansa.
O zaman şampiyonluğun da galibiyetin de tadı tuzu olur.
Yani burnunu sokmasa siyasetçiler.
Ama burunlarını sokmadan duramıyorlar.
Taraftar körlüğü zamanın izafiliğini de bir başka açıdan ispatlar.
Biz galibiz, ama hakem inkıtalar sebebiyle maçı 8 dakika uzattı.
“Yuh, olur mu lan 8 dakika! En fazla iki dakika durdu maç.”
Veya biz mağlubuz ve hakem inkıtalar için maçı sadece iki dakika uzattı.
Tabii ki yine “Yuh!”
“Maç en az on dakika durdu be!”
Bu anlık yorumlar eğer iyi gözlemleyebilirseniz insan duygularının insan zihninin işleyişiyle ilgili harika malzemeler verir.
Psikoloji deneyleri gibi...
Bazen bu işleyişi izlemek, maçı izlemekten daha eğlenceli olabilir.
Taraftar dediğimiz varlığın hisleri, zihni hep böyle mi çalışır?
Çoğu zaman böyledir. İstisnası kaideyi bozmayacak kadardır.
İnsan zihni sadece futbol maçı seyrederken mi kendine yontar?
Hayır.
Kaynana-gelin, gelin-görümce rekabeti dahil gündelik basit ilişkilerden tutun da ticari ve siyasi alanlara kadar her yerde kendine yontar.
Televizyonlardaki siyasi tartışmalar, hatta siyasilerin polemikleri normal şartlarda sıkıcıdır.
Her durumda aynı kural işler.
Doğrunun ne olduğu önemli değildir.
Onlar yaptıysa yanlış, bizimkiler yaptıysa doğrudur.
Siyasilerin, uzmanların, sivil toplumcuların haklıyken de haksızken de kendi tuttukları tarafı cansiperane savunmaları, liderinin veya kendi tarafından birinin devirdiği çamları şaşılacak bir maharetle tevil etmeleri, inanmadıkları şeylere bile inanıyormuş gibi sahip çıkmaları normal şartlarda çekilir şey değildir.
Hele de siz bir tarafın fanatiği değilseniz.
Ama eğer başka seçeneğiniz yoksa, dikkatinizi tarafların ‘asabiyet’lerine, ‘taraftar körlüğü’nün bütün özelliklerini içeren hoplayıp zıplamalarına, coşup taşmalarına teksif ederek siyasi münakaşaları seyretmeyi eğlenceli hale getirebilirsiniz.
Hem alabilirseniz, ibret de alırsınız.
Bugünlerde malzeme mebzul.
Ama mecbur değilseniz hiç bulaşmayın daha iyi.