Çok ilginç. Yetkililer Karadeniz’de doğalgaz bulduk diyorlar. Miktarı da şu kadar.
Biz hemen ihtilafa düşüyoruz.
Sanki birisi bize komut vermiş: Haydi, herkes yerlerine...
“Bulundu mu doğalgaz, bulunmadı mı?”
“Bence bulundu.”
“Bu durumda sen ‘yandaş’sın.”
“Bence bulunmadı.”
“Bu durumda sen muhalifsin.”
“Bence bulundu da o kadar çok değildir, daha azdır.”
“Bu durumda kendine dikkat et her an sapıtabilirsin.”
“Bence ne bulundu ne bulunmadı.”
“Bu da ‘el-menziletü beyne’l menzileteyn.’”
İki menzil arasında bir menzil.
Dikkat ederseniz, bir itikadi meseleyi tartışır gibi tartışıyoruz.
Sanki doğalgazın bulunması bir inanç konusu.
Bulunduysa, birkaç sene sonra anlarız.
Bulunmadıysa da anlarız.
Kaçış yok. Birkaç sene sonra, ya da on on beş sene sonra o doğalgaz evlere ya bağlanacak, ya bağlanmayacak.
İçtenlikle, gerçeğin ne olduğunu anlamaya matuf cümleler kurarsanız boşuna yorulursunuz.
Bütün savlarınız itikadi listede bir itikadi duruma tekabül eder.
Kuracağınız her cümle aleyhinize delil olarak kullanılabilir.
Doğalgazın bulunup bulunmamasından bağımsız olarak, piyasadaki tartışmaların seyrini izlemenin, insanların kendilerini neye göre konumlandırdıklarını gözlemlemenin hoşuma gittiğini söyleyebilirim.
Hala da, sosyal bir deneyi izler gibi izlemeye devam ediyorum.
Peki sen ne diyorsun, doğalgaz bulundu mu, bulunmadı mı diye soracak olursanız...
Bulunup bulunmadığını bilmiyorum.
Yetkililerin beyanlarını esas alıyorum.
Ayrıca, inşallah bulunmuştur diye temenni ediyorum.
Bu arada, dün, bir uzmanın beyanını esas alarak, Karadeniz’de bulunan doğalgazın maddi değerinin 200-250 milyar dolar olduğunu yazdım.
Yanılmışım.
Bilgilerin bir kısmını Kadir Has Üniversitesi Enerji Sistemleri Profesörü Volkan Ediger’in BBC Türkçe’deki röportajından aldım.
Şöyle diyordu Prof. Dr. Ediger:
“Biz yılda 50 milyar metreküp gaz tüketiyoruz. 350 milyar metreküp 6 yıllık ihtiyacımızı karşılar. Biz aşağı yukarı 40 milyar dolar civarı para ödüyoruz bu kadar gazı alabilmek için. Bunu 6 yıl ödemezsek 250 milyar dolar yapar.”
Halbuki, Enerji Bakanı Fatih Dönmez “Keşfedilen doğalgazın ekonomik değerinin 65 milyar dolar olacağını söyleyebiliriz” dedi.
Şu halde, bakanın verdiği miktara itibar etmemiz gerekiyor.
Bizi doğalgaz zengini yapmaz ama, 65 milyar dolar da iyi bir rakam.
***
Dün, Prof. Dr. Cenk Yaltırak’la görüştüğümü yazmıştım.
Cenk Yaltırak İTÜ Jeoloji Mühendisliği öğretim üyesi.
Türkiye’de ve Türkiye’nin etrafındaki denizlerde ne olduğunu en iyi bilen uzmanlardan biri.
Karadeniz’de gaz var mı diye sordum Cenk Hoca’ya.
“Fikrimiz alınmıyor ama” diye başladı söze, “Karadeniz’deki gaz 1890’lardan beri bilinen bir şey.”
Karadeniz, 20-30 milyon yıl önce bugünkü Avusturya’dan Aral gölüne kadar uzanan büyük bir okyanusun parçasıymış. Okyanusun adı ParaTetis. Büyük bir iç deniz. Bütün nehirler oraya akıyor. Dolayısıyla, büyük miktarda organik maddenin milyonlarca yıl biriktiği bir havza.
Şu halde, Karadeniz’de bol miktarda doğalgaz var. Önemli olan işletilmesinin ekonomik olup olmaması.
Prof. Yaltırak, konuyu bilen jeologlarla çalışmanın sondajların verimini arttıracağını düşünüyor.
Mesela Akdeniz’de 7 sondaj yapılmış. 7’sinden de sonuç alınamamış.
Karadeniz’de veya Akdeniz’de deniz dibinde gaz sızıntısının olduğu yerler var.
Bu yerler biliniyor.
Yaltırak, doğru isimlerle işbirliği yapılması halinde sondajlardaki isabet oranının artacağını söylüyor.
İsabetsiz sondajlar araştırma masraflarını çok arttırıyor.
Cenk Hoca’ya göre, boşa giden paralarla ABD’nin en gelişmiş araştırma gemisi Kilo Moana’nın bir benzeri yapılabilir.
(Çinliler Kilo Moana’nın kopyasını yapmışlar.)
Özelliği ne Kilo Moana’nın?
Çok yüksek teknik donanımının yanında, Swat teknolojisi sayesinde sarsılmıyor. Öyle ki, 27,5 metre yüksekliğindeki dalgalarda bile dolu bir bardağın içindeki su dökülmüyor.
Fırtınalı günlerde fındık kabuğu gibi sallanan Piri Reis’te yıllarca Akdeniz’in dibini araştırmış bir bilim adamı için çok önemli bir özellik.