Köydeyiz. Dede ocağında, Şalpazarı’na bir-iki kilometre mesafede, Düzköy’de.
Ben gezmeye gitmişim. Amcamların evinin önünde, açık havadayız. Mehmet Ali Amcamın eşi Nezire yengem var, belki Niyazi Amcamın oğlu Ahmet veya Murat da vardır. Birkaç kişi daha, köyden.
Hava, nasılsa açık. Gökyüzünde ay, tepsi gibi görünüyor.
Biz de, nereden mevzu açıldıysa, belki de gökyüzünde ayı berrak bir şekilde gördüğümüz içindir, aydan, dünyadan, dünyanın, ayın dönmesinden bahsediyoruz.
Ben, dünyanın güneşin etrafında döndüğünü, ayın da dünyanın etrafında döndüğünü, ayın parlaklığının güneş ışıklarından kaynaklandığını falan anlattım.
O sıra orta üçte miydim neydim. Akrabalarımın bir kısmı, özellikle de kadınlar can kulağıyla dinlediler.
Hatta Nezire yengem hayretle, şaşkınlıkla dedi ki... “Dünyada neler oluyormuş da habarımız yoğumuş!”
Arkadaşım Baki Kaya ara sıra WhatsApp’tan bir şeyler gönderir. Ben de bakarım ve zaman zaman istifade ederim.
***
Dün, Homo Sapiens ve Homo Deus kitaplarının yazarı Noah Harari’nin Davos’taki konuşmasını göndermiş.
Belki ben yazmakta geciktim. Ama yazmadan da edemedim.
Harari, konuşmasında, insanlığın gidişatı konusunda bazı öngörülerde bulunuyor.
Okuyunca, Nezire yengemin dünyanın, ayın dönmesine şaştığı gibi şaştım!
Makaleyi okumanızı tavsiye ederim. Bir çok zihin açıcı görüş ve bilgi var makalede.
Benim dikkatimi daha çok iki mevzu çekti. Biri insanın bilhassa insan beyninin ‘hack’lenmesi.
Bunu bir ara yazmıştım da... Fakat Harari mevzuyu açmış.
“İnternette dolaşırken, sosyal medyada vakit harcarken ya da video izlerken algoritmalar göz hareketlerimizi, kalp atışlarımızı, zihin aktivitelerimizi takip ederek bizi profilleyebilecek. Biz bunun farkında olmayacağız ancak onlar olacak.”
Bunu biraz biliyorduk. İnternette dolaşırken karşımıza çıkan reklamlardan, evden çıktığımızda navigasyonun bizim gideceğimiz yeri tahmin etmeye kalkışmasından...
Daha ileri bir şeyden söz ediyor Harari...
“Bu çağ bir ‘dijital diktatörlük’ yaratabilir.”
Bizim, birtakım diktatörlükler hakkında malumatımız var.
Hiçbir şey okumadıysak Orwell’ın 1984’ünü okuduk.
Cengiz’den, Hülagu’dan, Timur’dan Hitler’e, Stalin’e, Mussolini’ye, Franko’ya kadar bir dizi şöhret hakkında iyi kötü bir fikir sahibiyiz.
Ama ‘dijital diktatörlük’ bunlardan çok farklı.
“Demokrasi merkezi veri işlemeyi mümkün kılan yapılara uyum sağlayamazsa insanlar dijital diktatörlüklerin boyunduruğu altına girebilir. Bugün dahi teknolojileri kullanan demokratik görünümlü ABD, İsrail gibi ülkelerin bu tip yapılar kurmak için çalıştığını gözlemliyoruz.”
“Ülkem İsrail” diyor Harari “Batı Şeria’da dünyanın hiçbir yerinde görülmemiş bir takip sistemi inşa ediyor. Çin, Kuzey Kore ve ABD de öyle. Ancak bu takip hala geleneksel sistemler üzerinde yürüyor.”
Buraya kadarı, normal değil ama, hadi normal diyelim. Çünkü daha fenası var.
“Yarın bir akıllı bileklik takmaya mecbur kalacağımız yapılarda işler daha da değişecek. Sokakta liderinizin posterini gördüğünüzde ne hissettiğinizi merkeze rapor edecek tarzda sistemlerden söz ediyorum.”
Haydaa! Demek o günler geldiğinde surete yapılan yalakalıklar da işe yaramayacak. Bilekliğiniz, yalakalık yaparken samimi olup olmadığınızı da merkeze bildirecek.
Harari, devlet denen meraklı ve kuvvetli aygıtın huyunu biliyor. Diyor ki “Eğer iyi niyetli bir küresel mutabakat olmazsa hiçbir devlet böyle bir yarışta geride kalmak istemeyecektir.”
***
Yalakaların başına ne geleceği umurumda değil.
Bu, kesintisiz, amansız, terbiyesiz bir takip anlamına geliyor.
Takip etmeye hevesli olan manyakların şimdiden ellerini ovuşturmaya başladıklarını görür gibi oluyorum.
Ama, normal ve gerçek bir insanın hali ne olacak?
Yoksa, o devirde, normal ve gerçek insan kalmayacak mı?
Korkunç!
Belki de ‘Kıyamet’ böyle bir şeydir.
Ya da böyle başlar.
İnsan bittiği zaman.
Teknolojinin içine gönüllü olarak girdik. Takip ederken takip edildiğimizi bile bile girdik.
Şimdi de teknoloji bizim içimize giriyor.
Alan razı veren razıysa, yapılacak bir şey yok.
Görüyorsun, dünyada neler oluyor Nezire yenge!