Değildi.
Anayasayı hazırlayan ekibin başında Prof. Dr. Orhan Aldıkaçtı vardı. İyi hukukçuydu. Belki kendine kalsa daha özgürlükçü bir anayasa hazırlanmasına önayak olurdu. Ama yeri dardı; cuntanın gölgesinde çalışıyordu.
Diyormuş ki o zamanlar “Doğru, bu görevi kabul etmek hata, ama bu görevde yanlışları önlemek yine de mümkün.”
Bu ne kadar yaygın bir gerekçe.
Aldıkaçtı için söylemiyorum, herkes için.
Belki de haklıdırlar.
Aldıkaçtı’nın kendine kalsa daha özgürlükçü bir anayasaya önayak olacak idüğünden emin olamayız elbette. Çünkü çok gördük nice demokratın içinden ne faşistler çıkıyor.
12 Eylül Anayasasına ‘hayır’ demiş olmak isterdim. Fakat cunta oy kullanmayanlar hakkında kanuni işlem yapılacak diye bir tehdit savurunca, üstelik oy kullanmayanlara hapis cezası verileceği ilan edilince, o kadar insanı nasıl hapse atacaklar dedim, sivil itaatsizlik damarım tuttu, oy kullanmaya gitmemeyi daha kökten bir itiraz olarak gördüm ve sandığa gitmedim.
Anayasanın içindeki herhangi bir maddeye itirazım mı vardı?
Muhakkak vardı.
Ama bu davranışımın temel sebebi anayasanın bir askeri cunta nezaretinde yapılmış olmasıydı.
Bir de çok dikkatimi çekmişti o zamanlar. Cumhurbaşkanı’nın yetkileri lüzumundan fazlaydı.
Meğer Kenan Evren o yetkileri aslında ‘kısıtlı’ buluyormuş. Şöyle bir lafına rastladım.
"Anayasa'yı düzenlerken cumhurbaşkanına verilen yetkilerin kısıtlı olmasına ben sebep oldum. İleride bu makama gelecek olanlar bu yetkileri suiistimal eder diye düşündüm, onun için fazla yetki ile donatılmasını uygun görmedim."
Desenize o günlerde ucuz atlatmışız!
Da…
Sonra ucuz atlatamadık.
Kenan Evren’in anayasaya koydurduğu yetkiler de daha fazlası da Cumhurbaşkanlığı hükümet sisteminde kullanıldı.
Aklım şu kadarına eriyor.
İyi bir iktidar, anayasa o kadar iyi olmasa da ülkeyi iyi yönetebilir.
Kötü bir iktidar, anayasa mükemmel olsa bile ülkeyi kötü yönetmeyi başarabilir.
Şimdi, daha çok da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın oluşturduğu yeni anayasa gündemi var.
Eğer aslı varsa, sonunda darbe anayasasının ayıplarından kurtulacağız, yeni, sivil bir anayasaya kavuşacağız.
Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş seçimden önce kollarını sıvamıştı.
Gerçi seçim iktidarın beklediği gibi sonuçlanmadı. Yeni anayasa gündeminin tavı kaçtı.
Ayrıca bir çelişkili durum var. Numan Bey’i de ilzam eden.
Hatay halkından YSK’nın gösterdiği usule uygun bir şekilde oy alıp milletvekili seçilmiş bir milletvekilinin, Can Atalay’ın, milletvekilliğini düşüren bir meclis nasıl demokratik ve sivil bir anayasa yapabilecek?
Seçmenin oyunu kaale almayanlarla sivil anayasa yapacağız diyenler aynı adamlar.
Bu kafayla sivil anayasa yapılabilir mi?
Sen sivil değilsin ki sivil anayasa yapabilesin.
Perşembenin gelişi çarşambadan belli olur.
Bu zihniyetle ancak Cumhurbaşkanı’nın yetkilerini arttırmaya ya da yargıdaki zaten delik deşik olmuş bağımsızlık ilkesini tamamen izale etmeye enerji harcayabilirsin.
Bir ara Ak Parti teşebbüs etmişti yeni anayasa yapmaya.
O zamanlar milletin kafası daha sakindi, belki o dönem yapılabilirdi. Fakat muhalefet, bilhassa CHP ayak sürümüş, çalışmalar akamete uğramıştı.
Şimdi Ak Parti o yıllardaki çizgisini terk etti.
Kazara eski çizgisini hatırladığında MHP lideri Bahçeli tarafından lisan-ı münasiple ikaz ediliyor.
Öte yandan, Bahçeli zaman zaman bazı anayasal sorunlara işaret ediyor.
Fakat bu işaretleri hiçbir demokratik çağrışım yapmıyor.
Anayasa Mahkemesi’ni kapatınca mı daha sivil olacağız?
Peki şu anda, şu saatte yeni anayasa niye elzem? Bir yetkili lafı gevelemeden izan edebilir mi?
Edemez.
Anca içinde sivil, demokratik gibi kelimelerin kullanıldığı cümleler kurarak top çevirebilir.
Diyemez, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yeniden cumhurbaşkanı adayı olmasını mümkün kılmak için.
İsterdim, ülkemizin daha iyi bir anayasayla yönetilmesini.
Ama bu malzemeyle, bu kafayla daha iyi, daha sivil bir anayasa yapılamaz.