Referandum bitti. Armudun sapı, üzümün çöpü diye ince hesaplar yapmaya lüzum yok. Milletin çoğunluğu ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçmeyi kabul etti.
Kim, nasıl bir sonuç tahmin etmişti? Sonuç nasıl çıktı?
İlk bakışta herkesin öngörüsü, analizi yanlış çıkmış gibi görünüyor.
İkinci bir bakış ise, herkesin öngörüsünü ve analizini doğruluyor.
Bu ne biçim iş? Hoca Nasreddin’in davalıya da, davacıya da, karısına da ‘haklısın’ demesi gibi bir şey mi?
Olabilir.
Şu analizler vardı:
MHP’nin çoğunluğu ‘hayır’ diyecek. Ne kadarı? Benim son tahminim üçte birinin ‘evet’ diyeceği doğrultusundaydı. Son tahminim diyorum çünkü başlangıçta MHP seçmeninin yarıya yakın bir kısmının ‘evet’ diyeceğini düşünüyordum.
Sonuç ne oldu? Şu andaki tahminime göre MHP’den benim asgari beklentimin altında ‘evet’ oyu geldi.
AK Parti’nin tabanında, gidişatı sorgulama eğiliminde olan bir miktar seçmenin fire vermesi bekleniyordu.
Şu saatte kesinleşen tabloya baktığımızda bu firenin az veya çok gerçekleştiği anlaşılıyor.
AK Parti’nin tabii ki bu meselenin üzerinde durması ve doğru sonuçlara varması gerekiyor.
***
Hayati bir meseleydi, Kürt seçmenlerin anayasa değişikliğine nasıl bakacağı.
Neydi analiz?
Doğu ve Güneydoğu’daki seçmen, devletin bölgedeki varlığından dolayı daha güvende hissedebilir ve daha özgür oy kullanabilir. Bu AK Parti’ye avantaj sağlar, dolayısıyla ‘evet’ oylarında bir artış olur.
Bu da doğruydu. Doğru çıktı.
Nasıl doğru?
Oylar partilere verilmiyor ama, bu bölgedeki ‘evet’leri AK Parti’ye meyletmiş oylar olarak kabul edebiliriz.
Birkaç puanlık artış var ve bu artış anahtar işlevi gördü. Belirleyici oldu.
Böyle analizleri neredeyse herkes yaptı. Ve analizlerin hepsi, biraz doğru, biraz yanlış çıktı.
Nasıl ‘biraz doğru biraz yanlış?’
Şöyle:
Kürtlerdeki oy artışını bazıları daha çok tahmin etmiş olabilir.
MHP’den gelecek ya da gelmeyecek olan oyları kimisi az, kimisi çok tahmin etmiş olabilir.
Keza, AK Parti seçmenindeki fireyi kimisi az kimisi çok tahmin etmiş olabilir.
Bunların toplamı ‘biraz doğru, biraz yanlış’ anlamına gelmez mi?
Gelir.
***
Ben seçimden önce rakamla ifade ettiğim bir tahminde bulunmadım. Sadece ‘evet’ çıkacağını yazdım. Ama beni birisi zorlasa, yüzde 53-54 civarında bir oran söylerdim.
Daha yüksek bir oran çıksaydı da şaşırmazdım.
Sonuç, tahminimin altında.
Yüzde 50.001 bile çok yüksek bir orandır. Yani, yüzde 51’in üzerindeki ‘evet’ oranı açık bir fark değildir ama önemli bir başarıdır.
Birkaç gün önce yazmıştım. Gece gündüz büyük bir enerjiyle çalışan, bütün ihtimalleri hesaba katan ve ona göre politika belirleyen bir Erdoğan var.
Bu başarı evvelemirde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başarısıdır.
Cumhurbaşkanı Erdoğan bir risk aldı ve kazandı. Aldığı şeyin ‘risk’ olduğu seçim sonuçlarının netleşmesinden sonra daha iyi anlaşılmıştır herhalde.
Risk almak, bir siyasi maharet ve bir siyasi meziyettir. Dost ve düşman herkesin bunu takdir etmesi gerekiyor.
Şimdi, yeni bir dönemin eşiğindeyiz.
Milletin uygun gördüğü oy nispeti yeni sistemin, muhaliflerin beklentilerinin ve propagandalarının aksine, kuşatıcı bir üslup benimsemesini tavsiye ediyor.
Muhalefet de, bilhassa CHP, verilen ‘hayır’ oylarına fazla heveslenmesin. Türlü türlü ‘hayır’lar var ve bunların sadece bir kısmı CHP’lilere ait.
Sistem, kurallar içinde, demokratik bir yöntemle değişmiş oldu.
Bunu da herkesin kabullenmesi gerekiyor.
Yani, muhalefetin neticeyi tabir caizse ‘hazmetmesi’ gerekiyor.
Ben, biliyorsunuz ara sıra ‘olanda hayır vardır’, ‘hayırlı olsun’ gibi temennilerde bulunurum.
Referandum kampanyası başladı başlayalı, fesatlık peşinde olanlara fırsat vermemek için ağız tadıyla ‘hayırlı olsun’ diyemedim.
Şimdi, kampanya bitti, diyebilirim.
Vatan, millete, hepimize hayırlı olsun.