Bunca yıllık çalışma hayatımda asgari ücret ve emekli maaşlarının bu kadar çok konuşulduğunu hatırlamıyorum.
Türkiye’de ortalama ücret neredeyse asgari ücret olduğundan, herkesin gözü kulağı asgari ücretin açıklanmasında.
2024 yılı asgari ücreti ancak 27 Aralık, 2023’de açıklanabildi.
Bin lira eksik, bin lira fazla nazlanmaları sonucunda 17 bin 2 lira olarak belirlendi. Bu yıldan itibaren de yıl içerisinde artırılmayacak.
Emekli maaşlarına yapılacak zam ise henüz açıklanmadı. En düşük emekli aylığı 7 bin 500 lira.
Bu maaşı asgari ücret ve memur maaşlarında olduğu gibi %49 oranında artıralım mı artırmayalım mı hesabı içerisindeler.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı “16 milyon emekli var, çok dikkatli konuşmak gerekiyor” bile demişti. (15/9/2023)
Ücretlere bu kadar dikkatli davrananlar müteahhitlere gelince müthiş cömert davranıyorlar.
Nasıl mı?
Gelin bir bakalım.
EMEKLİ
Önce Sosyal Güvenlik Kurumunun emekli kavramı hakkındaki değerlendirmelerini bir hatırlatayım.
“Emeklilik, kişinin hayat içerisindeki önemli değişim dönemlerinden biridir ve sıklıkla yaşlıların karşılaştığı ilk büyük değişimdir. Emekli olan kişi öncelikle gelir kaybına uğrayacak, bunun yanında sosyal rol ve yetkileri de değişecektir. Emeklilikle birlikte yaşanan bu kayıplara uyum sağlayamayan bireyler, kendilerini değersiz, önemsiz, yalnız, boşlukta ve çaresiz hissedebilirler.”
Emeklileri çaresiz hissettirmemek ise sosyal devletin bir sorumluluğudur.
Sosyal devlet değilseniz emekli maaşlarını bir yük olarak görürsünüz.
Hazine ve Maliye Bakanı ücretleri enflasyonu tetikleyen önemli faktörlerden birisi olarak gösteriyor.
Prof. Dr. Korku Boratav hocam Sol Haber’de Prof. Erinç Yeldan ve Prof. Ahmet Haşim Köse ile yaptıkları bir çalışmadan hareketle enflasyonu şirket kârlarının tetiklediğini yazdı. (5/1/2024)
Korkut Hocam diyor ki “büyük sermaye, maliyetlerden gelen her türlü baskıyı, kâr katsayılarını (“mark-up oranlarını”) artırarak fiyatlara yansıtmakta; enflasyonu beslemektedir.”
Haksız mı?
KÖİ projelerinin müteahhitleri kur artışlarından maliyetlerini sözleşme ücretlerine hemen yansıtmıyor mu?
Bir taraftan ücretler ve kur artışları konusunda mızmızlanıyorlar öbür taraftan da otoyol ihalelerini hiç boş geçmiyorlar.
Nasıl mı?
Devam edelim.
OTOYOL İHALELERİ
Karayolları Genel Müdürlüğü (KGM) Aralık/2023’de iki tane ihale yaptı.
Birisi, Ankara-Kırıkkale-Delice Otoyolu Projesi diğeri de Antalya-Alanya Otoyolu Projesi.
İhalelere üçer firma teklif sundu.
Birinci projenin yatırım değeri 43,5, ikincisinin ise 77 milyar TL’dir.
Ankara-Derince yolu 120 km ve işletme süresi 14 yıldır.
Ankara-Alanya yolunun mesafesi 122 km ve işletme süresi 12 yıldır.
Değerli okur bu bilgileri Ulaştırma ve Altyapı Bakanın açıklamalarından öğrenebilirsiniz. (16/12/2023)
Yeni yıl hediyesi olarak Bakanın söylemediğini de ben söyleyeyim.
Ankara-Derince otoyolunda verilen gelir garantisi 2 milyar 865 milyon 177 bin avrodur.
Antalya-Alanya otoyolunda verilen gelir garantisi ise 3 milyar 195 milyon 472 bin 800 avrodur.
İki projede toplamda verilen gelir garantisi ise 6 milyar 60 milyon 649 bin 800 avrodur.
Bu yollardaki avro ücretler her yıl Avro Bölgesi TÜFE’si oranında artırılacaktır.
Emekliler ve asgari ücretliler her senenin başında hükümetin vereceği sadaka gibi zammı dört gözle bekleye dursunlar.
Baksanıza müteahhitler kendi gelirlerini avro üzerinden nasıl garantiye alıyorlar.
KGM’nin bütçesi bu garantileri ödemeye yetmiyor.
Bunun üzerine ödenekleri sürekli artırılıyor.
KGM BÜTÇESİ
Otoyollara oluk gibi para aktarıldığından başlangıç bütçeleri KGM’ye yeterli gelmiyor.
Kimselerin kullanmadığı yollara ve köprülere döviz üzerinden verilen garantiler kur artışları karşısında sürekli artıyor.
Kullanmadığınız köprülerin parasını garanti olarak KGM ödüyor.
Sözleşme ücretleri akıllara zarar boyutlara ulaştı.
Örneğin Osmangazi Köprüsünün sözleşme ücreti bin 595 TL. Köprüden geçin diye gişede ücret 290 TL olarak belirleniyor. Aradaki farkı (bin 305 TL) KGM 40 bin araç için her gün işletmeciye ödüyor. Bir yılda ödenecek tutar 19 milyar TL.
Emekliler zam bekleye dursun.
Bu kara deliğe bütçenin dayanması mümkün mü?
KGM’nin 2023 bütçe teklifi 118,7 milyar TL idi.
Öğrendiğim kadarıyla Aralık/2023’te KGM Strateji ve Bütçe Başkanlığına (SBB) 40 milyar TL’lik ek ödenek başvurusunda bulundu. Talep tabii ki SBB tarafından uygun bulunarak Cumhurbaşkanı onayına sunuldu. Cumhurbaşkanı onayı da alınarak Kuruma 40 milyar TL’lik bir ek ödenek daha tahsis edildi.
Emekli aylıkları konusunda “çok dikkatli konuşulmasını” tavsiye eden Cumhurbaşkanı Yardımcısı TBMM Genel Kurulu’nda Bütçe konuşmasında, “bu ay kamunun bütün ödemelerini de yapmaya çalışıyoruz.
Kimin kamudan alacağı varsa; sağlıkta, ulaştırmada, DSİ, eğitim projelerinde bütün kamudaki alacakları ödemek kaydıyla bunu başarıyoruz” demişti. (25/12/2023)
Emekliler siz çok beklersiniz.
İyi pazarlar