Bir aydır herkes bana TEOG soruyor, sanki o değişince memleket kurtulacak. Tabii ki önemli, değişince bir sürü genç için yeni bir serüven başlayacak. Ama inanın sizin TEOG, LYS dediğiniz şey çağımızdaki inovasyon ve STEM odaklı eğitimde hiçbir anlam ifade etmiyor. Okullarımızın maalesef TEOG ve LYS gibi sınavlarla yaşadığı sürece biz sadece KPSS adayı yetiştireceğiz ki bu da memleket için yıkım demektir.
***
Bugün bana kızsanız da darılsanız da olması gereken yeni kavramları ve ‘eğitim ne olmalıyı?’ yazacağım. Sizce; “Yer çekimini Ahmet veya Ali değil de neden Newton buldu. Ülkemizde ağaçtan elma düşmüyor mu?” Sayın Emin Çapa’nın güzel bir sorusu bu. Bu sorunun cevabı elbette ‘eğitim sistemindeki sorunlardan dolayı bizim çocuklar yapamıyor’ olacaktır. Ama son zamanlarda herkesin çok konuştuğu bir devrim var; STEM... Peki, eğitimde devrim gibi görülen ve her şeyi düzeltebilecek olan bu STEM nedir? Geçen hafta yazdığım endsürtri 4.0 için çözüm STEM midir?
STEM, çok yeni bir kavram olmasına rağmen kökleri 19’uncu yüzyıl başlarına dayanmaktadır. Temeli ABD’nin dünya liderliğine devam etme hedefine dayanır. 1950’lerde Ruslar, 1980’lerde Japonya, 2000’lerde Çin’in ekonomik ve teknolojik olarak hızla ilerlemesi karşısında Amerika Birleşik Devletleri, STEM alanlarında büyük atılımlar gerçekleştirmiş ve bu sayede dünyanın en önde gelen süper gücü ünvanını devam ettimektedir. ABD’de STEM eğitimi ile ilgili National Science Education Standarts, Common Core ve Next Generation Science Standarts reformları ve her yıl bütçeden ayırdığı 3 milyar dolar ekonomik ve teknolojik gelişimde dünya lideri olma hedefini devam ettirmesine imkan sağlamaktadır. Ayrıca sayıları oldukça fazla olan STEM merkezleri, bilim merkezleri ve müzeleri de STEM alanlarında oldukça önemli bir görev üstlenmektedir.
STEM Türkiyede henüz sayılı çalışma gruplarının hedef ve amaçları iken, Amerika’da bu projenin ülke için önemli olduğuna inanan devlet, 2012 yılında STEM eğitimi konusunda öğretmen yetiştirmek amaçlı bir bütçe ayırmıştır. STEM Science (Fen), Technology (Teknoloji), Engineering (Mühendislik) ve Mathematics (Matematik) kelimelerinin birleşiminden oluşuyor. Buna inovasyon deniyor işte. Teknolojinin ışık hızına yakın bir hızla geliştiği, örneğin bir güncelleme iki gün sonra yerini yenisine bıraktığı için artık “eski” kavramı bile günümüzde yeni hisler uyandırıyor. Bunun nedeni ihtiyaçlar doğrultusunda alınan yol ve gelen çözümler. Teknoloji ise zamanı artık kısaltıyor.
Ülkemizde bu alanda eğitim yaptığı varsayılan Fen liselerinin durumu içler acısı. Bu konuda en güzel verileri yeni çağın okulları Fen ve Teknoloji liseleri sunuyor. Düşünün, günümüzde puanla gece gündüz çalışıp girilen fen ve anadolu liseleri ne yetiştiriyor? Mezunlarının yabancı dili yok, uygulama becerisi gelişmemiş, inovasyon ve teknoloji bilmiyorlar, dünyayı tanımıyorlar. Oysa dünyanın süper güce sahip ülkeleri bundan 30-40 yıl önce teknoloji liselerine geçti. Artık bilim üreten, yazılım yapan, kodlama yapan, patent üreten üreten liseler var. Öğrenciler bilim fen ve matematik öğrenirken aynı zamanda bu bilimleri kullanarak proje, ürün ve teknoloji üretiyorlar.
***
Eğer zengin ve yeni dünyayı yakalamış, dünyanın en büyük ekonomileri içinde yer almak istiyorsak tek şansımız eğitim ve bu eğitimle geleceği oluşturacak nesilleri yetiştirmek. İşte bu aşamada yapmamız gereken TEOG, LYS vb. sistemleri sürekli değiştirmek değil. Tek çaremiz STEM odaklı eğitimdir. Peki bunun için ne yapacağız; fen liselerini kapatıp fen ve teknoloji liseleri açacağız. Daha ilkokuldan düşünme, algoritmik bakış, yaratıcı ve eleştirel düşünme, kod yazımı ve inovasyon dersleri vermeye başlayacağız. Ders notları yerine proje, yaratıcılık ve inovasyon teşvikleri yapacağız. Tabii en önemlisi ‘eski okulun’ yerine ‘yeni nesil’ okulu oluşturacağız. Aksi halde yarın kaçar ve biz bu dünyanın ucuz insan gücü oluruz. Geleceğin ülkesi olmanın tek yolu doğru ve 21’inci yüzyıl becerilerini öğreten eğitimdir geç kalmadan.