Ülkemizde üniversite seçme dönemi yaklaşıyor. Dikkat edin üniversite seçme dedim çünkü bizim memlekette üniversitelerin öğrencisini seçme hakkı yok. Onlar ne gelirse razı olmak zorunda; yani hangi adama nasıl eğitim vereceğinizi siz seçemiyorsunuz. Bu vakıf üniversiteleri için daha acı. Hangi adama burs vereceğinizi de siz seçemiyorsunuz. Ne gelirse bahtınıza. Örneğin adama reklamcılık eğitimi verirken buna uygun olup olmadığına LYS karar veriyor.
İki coğrafya sorusu fazla yapınca reklamcı oluyor. Neyse işte o dönem yaklaşıyor. Aslında bu dönem, bu ülkenin insan kaynakları yönetimidir. Öyle ki ülkenin geleceğini şekillendirecek ve yön verecek dönem tercih dönemidir. Bir düşünün, milyonlarca genç bu dönemde gelecekte yapacağı mesleği ve gelecekte yapabileceği işleri planlamaya başlar. Bu o kadar önemli ki işsizliğin çözümü olabilir, insan kaynağını yönlendirme olabilir, geleceği şekillendirme olabilir. Bir ülke için bulunmaz bir fırsat aslında bu dönem. Ama o kadar acı ki; sınava gösterilen ilginin çok azını buna yöneltiyor devleti yönetenler. Peki, bu iş nasıl yapılmalı?
***
Tercih döneminde en fazla sorulan soru “benim puanım falanca okulun taban puanını tutuyor mu, girebilir miyim?” veya “iş bulabilir miyiz?” başka soru yok. Yani hiçbir öğrenci “falanca okul nasıl, eğitimi nasıl, kazanırsam ne elde ederim, hangi hocalardan ders alacağım, nerelerde staj yapacağım, geleceğimi şekillendirmek için bana ne gibi destek sunulacak?” gibi soruları hiç sormuyor.
Bir taban puan terörüdür gidiyor. Hatta bu taban puan denilen rakamın nasıl oluştuğunu ve ne anlama geldiğini bilmeyenler de çoğunlukta. Böyle olunca da üniversiteleri yöneten tek veri, taban puan oluyor. Taban puanı düşük olan okul kötü okul, taban puanı yüksek olan okul iyi okul olarak algılanıyor. Bir örnek vereyim size, tabii örnek vermek çok zor çünkü isim verdiğinizde size küsülüyor, ama ben yine de vereyim. Adı önemli bir üniversitemizin işletme bölümü, TM puan türünde en yüksek taban puana sahip. Bu bölüm, bundan yirmi yıl önce de on yıl önce de en yüksek puanla öğrenci alıyordu. Şimdi dikkat, bu okulda hocalık yapan değerli hocalar büyük çoğunluğu başka üniversitelere geçmiş durumda. On yıl önceki hocalar kalmamış, ama öğrencinin bundan haberi yok. Ayrıca çağ değişmiş, eğitimin önceliği ve öğrenciye sunduğu ürünler değişmiş ama bunu soran yok. Normalde öğrencilerin bu bölümleri eğitim olanakları, yabancı dil eğitimi, uluslararası bağlantıları, güncele uyum konularında tercih etmeleri gerekirdi. Bu durumda da adı geçen üniversitenin sırf taban puanı yüksek diye tercih etmemeleri gerekirdi, ama öyle olmuyor. Birçok rehber öğretmen tercih robotu denen garabetlere puanları giriyor, en yüksekten en düşüğe sıralıyor. İşte size tercih listesi. İyi de bunu her yıl aynı yaparsanız zaten bu taban puan terörü hiç bitmez ki.
***
Gelin bu yıl bu mantıksızlığa son verelim. Öncelikle okulların sayısal verilerini yani taban puan, başarı sırası gibi verileri en son aşamada kullanalım. Tercihte birinci aşamada öğrenciyi merkeze koyup gelecekte hangi mesleği veya meslekleri yapabileceğimize karar verelim. Bunun dışında sorun öğrenin. Tabii üniversiteye karar verirken şunu unutmayın, seçeceğiniz bölüm ve üniversite sizi beş altı yıl sonrasına hazırlayacak.
O yüzden yabancı dil eğitimi, uluslararası bağlantıları ve çalışmaları, üniversitenin size yaptıracağı staj veya diğer uygulamaları öğrenmek durumundasınız. Bunların cevaplarını tek tek not alın. Bitti mi? Hangi bölüm ve o bölümü hangi üniversitelerde okuyacağınıza karar verme zamanı. Notlarınıza göz atın sonra bu üniversite ve bölümleri bir kâğıda yazın. O zaman göreceksiniz. Bugün tepede taban puanı olan bölümlerin birçoğu artık orada olmayacaklar. Çünkü kriterler değiştiğinde sizin tercihleriniz de değişecektir.