Bir önceki yazımda sizlere üniversitelerin ülkeler ve gelecekleri için öneminden bahsetmiştim. Özellikle üçüncü nesil üniversitelerin ne kadar önemli olduğunu anlatmıştım. Yazımın sonunda da Kanada üniversitelerinin gelişiminden bahsetmiştim. Bu yazımda ise başta Kanada üniversiteleri olmak üzere yeni nesil üniversitelerin özellikle matematik, felsefe ve iletişim üzerine bina edilmelerinden bahsetmek istiyorum.
Son gördüğüm ve inceleme şansı bulduğum Kanada’nın en büyük üniversitelerinden ve ranking listelerinde ilk 30 üniversite içinde yer alan University of British Columbia’nın (UBC) yapısından bahsedeceğim. Üniversitenin yerleşkesi Vancouver kentinin batı ucunda kent ile bitişik, sadece eğitim binası sayısı 305, bütün yerleşkenin büyüklüğü 11 km uzunluğunda, 3.8 km genişliğinde ama üniversitenin rektör yardımcısı “Biz bir kent üniversitesiyiz, bu yüzden kapımız yok ve öğrencilerimiz birçok dersini kent içinde yaşayarak alırlar” diyor. Ama asıl ilginç ve farklı olan üniversitede 10 matematik binası ve 23 matematik laboratuvarı bulunuyor. Öğrenciler hangi bölümlerde olurlarsa olsunlar muhakkak matematik binalarında ders almak ve başarılı olmak zorundalar. Rektör yardımcısı “Matematik bilmeyen bir adam hiçbir işte yaratıcı olamaz. Çünkü mantık ve özellikle de olasılık bilmeyen birisi yaratıcı olamayacağı için bunu yapıyoruz” diyor. Matematik üniversitenin kalbi olmuş durumda. Üniversitenin geçen yıl ABD’nin en büyük üniversitelerinden transfer ettiği hocaların sayıca en fazları matematik alanında. Kısaca matematiksel düşünme, olasılık, mantık her öğrencinin ve her alanın temel becerisi haline gelmiş.
***
Bu belki çoğunuz için kabul edilebilecek bir durum ama iletişim bilimlerini fakülteler üstü bir yapıya kavuşturup, öğrencilere; iletişim bilimi, tartışma, iletişim analizi, sosyal medya, marketing, nöromarketing vb. derslerden en az üç tanesini alma ve başarma zorunluluğu getiriyor. Acaba neden? Türkiye’de halen iletişim fakülteleri diye ayrı fakülte varken ve diğer öğrenciler bu dersleri gereksiz görürken neden UBC bunu yapıyor dersiniz? Rektör yardımcısı “Çağımız iletişim çağı, iletişim alanında başarısız bir mezun yetiştirmek en büyük korkumuz. Bu yüzden önce bütün öğrencilerimize bu alanda beceriler kazandırıyoruz” diyor. Hatta mezunlarının en önem verdiği derslerden birisi “sosyal medya yönetimi” çünkü biliyorlar ki Kanada ve ABD’de büyük şirketlerde işe girebilmeleri ve girişimci olabilmeleri için önce bilinilirlik ve iletişim kurabilme becerisine sahip olmaları gerekiyor.
Üniversitenin ana teması 2+2 felsefesini tam olarak kurabilme; bu da ilk yıl akademik ve bilimsel ağırlıklı program, ikinci iki yılda ise sektör odaklı COOP adıyla öğrencilerini sürekli sahada eğitmek. Bu amaçla öğrencilere daha birinci sınıfta COOP yapabilecekleri şirketler gösterilerek her şirketin kabul için istediği kriterleri sunuyorlar. Bu kriterler ilk iki yıl için yeterli CV’nin yanında olabildiğince yüksek bir not ortalaması. Öğrenciler için bu çok zor bir süreç; örneğin ilk yüzde 10’a giren öğrenci “rektör listesine” alınıyor. Bu öğrencinin rektör ofisi üzerinde sunulan özel hizmetlere erişebilmesi demek, ilk yüzde 20’ye giren öğrenciler “dekan listesine” giriyor ki bu da önemli bir başarı. Sınıf geçmek ve ders geçmek bir anlam ifade etmiyor, çünkü biliyorsunuz ki yarıştığınız bir grup var ve bu grupla rekabet daha önemli.
***
UBC öğrencilerine tek bir felsefe sunuyor. Bunu da kütüphane duvarından okuyabilirsiniz; “Yalanlamak ve reddetmek için okuma! İnanmak ve her şeyi kabullenmek için de okuma! Tartmak, kıyaslamak ve düşünmek için oku! - Francis Bacon”
İşte bu yüzden matematik, mantık, felsefe ve iletişim okutmalıyız. İyi doktorlar, iyi mühendisler, iyi bilim insanları, iyi yöneticiler ve en önemlisi iyi insanlar yetiştirmek için çoktan unutup yok ettiğimiz matematik alanına dönmemiz gerekiyor. Ha bu arada bunların hepsi için de bize geleceği inşa eden üniversite gibi üniversiteler lazım...