Vakaların artış hızında Türkiye’nin İtalya’yı geçtiğini söyleyenler var.
Gerçekten böyle mi? Rakamlara bakmak lazım. 20 Mart’ta Türkiye’de vaka sayısı 359’du…
İtalya’da vaka sayısının hangi gün bu civarda olduğuna baktım, 25 Şubat’ta 322 imiş.
Türkiye vaka sayısı 20 Mart’tan 30 Mart sabahına, on günde, 359’dan 9217’ye çıkmış; on günlük artış kabaca 8.800. İtalya’da 22 Şubat’ta 322 olan vaka sayısı 7 Mart’ta, on gün içinde 4.600’e çıkmış. On günlük artış sayısı kabaca 4.280. Bizde sayılar bu aşamada İtalya’ya göre çok düşük ama virüsün yayılma hızı İtalya’dan neredeyse bir misli fazla.
Ankara ve bütün Türkiye ciddi surette endişelenmelidir!
ERKEN UYARANLAR OLMUŞTU
Bunu erkenden görüp söyleyenler oldu. Bunlardan biri Türk Tabipler Birliği idi; Çankaya toplantısına çağrılmayacaktı!
Harvard Üniversitesi’nden Dr. Emrah Altındiş, 16 Mart’ta Türkiye için “şehirlerimize dev bir tsunami yaklaşıyor” diye uyarmıştı.
18 Mart’ta Bilim Kurulu üyesi Prof. Dr. Alpay Azap, “kritik eşiği aştık, Hong Kong, Singapur olma şansımızı kaybettik. Bundan sonra tüm enerjimizi İtalya olmamaya harcamalıyız” diyerek çok çarpıcı bir açıklama yapmıştı.
Prof. Dr. Alpay Azap, 21 Mart’ta da şöyle diyordu: “Sokağa çıkma yasağı ve olağanüstü hal ilan edilebilir, ciddi şekilde masanın üzerinde. Belki bölge bölge olabilir, şehir şehir olabilir, ama elbette böyle bir şey yapmak gerekecek gibi duruyor.”
Belli ki sokağa çıkma yasağı Bilim Kurulu’nda “ciddi şekilde masanın üstüne” alınmıştı. Hükümete bu yolda tavsiye edildiği, hükümetin ise uymadığı yolunda haberler de çıkmıştı.
Ama siyaset, ekonomide sert bir şekilde frene basmak olacağı için, buna uymadı, tedbirler adım adım alınarak virüsün yayılmasının çok gerisinde kalındı.
ABD VE İTALYA
Dün HaberTürk’te Gündüz Vassaf açıklamalarına “bilim insanlarıyla politikacılar arasında büyük uçurum var, politikacılar ekonomiye öncelik veriyor” diyerek başladı. Trump’ı eleştiriyordu.
Ben de yazmıştım; Trump için birkaç bin insanın ölmesi değil, ona oy getirebilecek ekonomik ortam önemli! Trump Paskalya günü (12 Nisan) geldiğinde tedbirleri gevşeteceğini bile söylemişti.
Fakat salgın bir faciaya döndü, dünkü 143 bin vaka ile ABD “pandeminin merkezi” olmaya devam ediyor. Trump da mecburen tedbirleri 30 Nisan’a kadar devam ettireceğini açıkladı… Dünyadan doktor ve sağlık çalışanı “ithal” etmek için çağrılar yapıyor!
İtalya’da da böyle oldu. İtalyan hükümetinin uyarıları ciddiye almayarak ticareti tercih edip, 2020 Çin-İtalyan Turizm yılı etkinliklerini ve Milano Moda Fuarını iptal etmeme kararı sonucu, düne kadar dünyadaki 30 bin COVID-19 kaynaklı ölümün üçte biri, 10 binden fazlası İtalya’da meydana geldi. (YetkinReport)
Türkiye’de virüsün geç ortaya çıkması bir şanstı, yeterince değerlendiremedik. CHP lideri Kılıçdaroğlu ve İyi Parti lideri Meral Akşener’in sürekli sokağa çıkma yasağı istemesi de bir şanstı, iktidarın siyasi bir çekingenliği olmamalıydı.
Virüs iktidarın kusuru değil ki, ancak sıkı tedbirlerde gecikmek kusur olabilir.
EKONOMİ NE OLACAK?
Ekonomi elbette önemli, çok önemli… Fakat virüsün hızını kesecek sokağa çıkma gibi sert tedbirlerden sakınıldığında, virüsün yayılma hızı ve devam süresi uzuyor, ekonomi toplamda daha çok zarar görüyor.
İktisatçı Prof. Selva Demiralp dünkü Karar’da şöyle diyordu:
“Uluslararası veriler, sokağa çıkma yasağının virüsün kontrol altına alınmasında en etkin metod olduğunu gösteriyor… En kısa sürede virüsten temizlenip ‘V şeklinde’ hızlı bir ekonomik toparlanma yaşamak ancak bu tür radikal bir önlemle mümkün olabilir görünüyor… Virüs ne kadar hızlı kontrol altına alınırsa insanların ekonomiye olan güveni o kadar çabuk geri gelecek, iş yerleri açılacak ve insanlar normal hayatlarına dönüp eski tüketim alışkanlıklarına devam edecekler.”
Tabii sokağa çıkma döneminde ‘tedarik zinciri’ ve sağlık hizmetleri için sokaklar açık olacak. İşini kaybedenler Prof. Demiralp’in dediği gibi gerektiğinde para basılarak korunacak…