Türkiye’den yurt dışına beyin göçünün hızlanmış olması, ülkemizin geleceği bakımından bir ‘facia’ alarmıdır. Sadece gelecek nesiller için değil…
Bunun acı sonuçlarını iki alanda bugünkü nesiller de yaşıyor: Biri tıptır, hekim açığımız büyümektedir… Öbürü iktisattır; krizin önemli sebeplerinden biri, dünyaca saygın iktisatçılarımızın dışlanmış, kamu kurumlarında kenara itilmiş olmasıdır.
Ekonomi yazarı Erdal Sağlam’a göre, Naci Ağbal tasfiye edildikten sonra, Merkez Bankası’nda 90 civarında atama yapılarak personel kadrosu önemli oranda değiştirildi. (DW, 26 Haziran 2021).
Sayın Bakan Nurettin Nebati’nin “Merkez Bankası’nı ve politika faizini önemsizleştirdik” sözü bütün tabloyu anlatıyor.
DOKTOR AÇIĞI
Genel Sağlık-İş Başkanı Derya Uğur’un dünkü açıklamasına göre, emekliye ayrılan ve istifa eden doktor sayısı 10 bini aşmış bulunuyor. Yurt dışına çıkmak için belge isteyen hekim sayısı, yine kriz yılı olan 2002’de 59 iken, 2022’nin yedi ayında 402’ye çıkmıştır!
Yurt dışına yerleşmek için başvuran doktor sayısı daha vahimdir. İYİ Parti’den Aytun Çıray’a göre, 2012’de sadece 59 doktor yurt dışına taşınma amacıyla başvuru yaparken 2021’in ilk 11 ayında bu sayı 1200’ü aşmış, geçtiğimiz Aralık ayı itibariyle 1400 e dayanmıştır. (28 Ocak 2022)
Cumhurbaşkanı Erdoğan elbette durumun farkında… Hastane kapılarında sıra bekleyen veya aradığı hekimi bulamayan vatandaşların ıstırabı elbette onu rahatsız ediyor. Fakat tepkisini biliyorsunuz:
“En az alan doktor ne alıyor dedim, ‘8-9 bin’ dediler. En fazla alan ne alıyor dedim, ‘25-30 bin’ dediler. Özel sektör çok veriyormuş, oraya gidiyorlar. Açık konuşuyorum, varsın gidiyorlarsa gitsinler. Bizler de üniversiteyi yeni bitiren doktorlarımızı istihdam ederiz.” (9 Mart 2022)
Ama olmuyor iste… Uzmanlığın, tecrübenin, kariyerin yeri dolmuyor.
Yurt dışına gidenleri ise ülkemiz, hepimiz kaybediyoruz.
‘YURT DIŞINDA OKUMAK’
Ekonomik kriz her devirde ve ülkede insanları yurt dışında bir iş veya daha iyi bir iş aramaya sevk eder. Gelişmiş ülkelere doğru genel bir beyin göçü de vardır.
Vahim olan, siyasi atmosferin bunu kolaylaştırmasıdır.
Hekim, mühendis, öğretim üyesi, araştırmacı, girişimci; bir ülkenin asli serveti bu tür beyinlerin toplamıdır.
Türkiye yurt dışındaki kaliteli üniversite ve enstitülere daha çok öğrenci, özellikle de daha çok yüksek lisans öğrencisi göndermelidir. Akademik bilimi ve teknolojiyi onlar getirecektir.
Sayın Erdoğan “ilim ve fen tahsili için Batı’ya gönderilenlerin çoğu zaman Batı’nın sadece kültürünü alarak, benliklerini de kaybederek” hatta “Batı’nın gönüllü kültür ajanı” olarak ülkeye döndüklerini söylemişti. (21 Eylül 2021)
Bu sözler siyasi bir tepkinin ifadesidir. Modernleşme tarihimizde Şerif Mardin’in deyişiyle bir “Aşırı Batılılaşma” sorunu elbette vardır ama Çanakkale ve Sakarya’da her kademedeki kumandanların modern okullardan mezun olduğunu, ilk araştırma enstitülerimizi, tıp, mühendislik ve diğer modern bilim kurumlarımızı Batıda okumuş vatanseverlerin kurduğunu unutmamak lazım.
BİLİMİN DEĞERİ
Modern bilimi kavrama ve hayata geçirmede mesela Uzak Doğulular kadar başarılı olamadığımız doğrudur.
• Merhum Hilmi Ziya Ülken hocamıza göre tarihi sebeplerle zihnimizde siyasetin ağır basması bilimi kavramamızdaki engellerden biriydi.
• Merhum Şerif Mardin hocamıza göre, geleneksel kültürümüzde “felsefi arka plan” olmayışı, modernleşmeyi bilimsel zihniyete ulaşma olarak değil, “âdab-ı muaşeret” (hayat tarzı) gibi anlamamıza sebep olmuştu.
• Merhum Mümtaz Turhan hocamıza göre, modern bilimin de “maverai” (metafizik) bir şey olduğunu zannetmek onun analitik ve tecrübî özünü anlamamızı zorlaştırmıştı.
Bu açılardan baktığımızda sadece “aşırı Batılılaşma”yı değil, ideali geçmişte arayan sıkı gelenekçiliği de eleştirmek, modern bilimsel zihniyetin gereğidir.
Artık 21. Yüzyıldayız… Bilimin ve hukukun siyasetten ve ideolojiden üstün olduğunu, ülkenin gelişmesinin ancak çağın bilgileriyle donanmış beyinlerle ve beyinlerce yönetilen kurumlarla mümkün olacağını bütün hücrelerimizle kavramalıyız.
Bu yola girecek bir Türkiye, dışarıdan beyin çekmeye bile başlar. Hem iktisadi cazibesiyle hem bilime değer verildiğini hissettirecek ferah siyasi atmosferiyle…