Apaçi kızı Sacheen Cruz Littlefeather, geçen hafta (3 Ekim 2022 Pazar günü) 75 yaşında hayata gözlerini yumdu.
Doğumunda kendisine verilen isim Marie Louise Cruz idi ama o, babasının ölümünden önce ona seslenirken kullandığı “Sacheen” ismini ve “Küçük Tüy” anlamına gelen Littlefeather soyadını seçmişti.
Avrupalı bir anne ve Amerikan yerlisi (Apaçi) bir babanın kızı olan Küçüktüy, kimliğine sahip çıkmaya karar vermişti.
Asırlardır zulme uğrayan, toprakları işgal edilip ellerinden alınan, üstüne bir de ikinci sınıf vatandaş sayılıp ırkçı saldırılara uğrayan Kızılderili halkının haysiyet davasının müdafii olacaktı.
DİRENİŞ, ZALİMLERİN TAKTIKLARI İSİMLERİ REDDETMEKLE BAŞLAR
Küçüktüy’ün ismini değiştirmesi tarihin gördüğü en büyük zenci liderlerden biri olan Malcolm X’in yaptıklarını çağrıştırıyor.
Malcolm, atalarını Afrika’dan Amerika’ya getiren Avrupalı köleciye ait “Little” soyadını almayı reddedip yerine matematikteki bilinmeyeni ifade eden “X”i koymuştu. Çünkü atalarının kim olduğunu bilmiyordu. Daha sonra adını bir kez daha değiştirerek “Malik el-Shabazz” yapmıştı.
Küçüktüy ve Malcolm X aynı türden zulümlere verilen benzer tepkilerin doğurduğu isimlerdi.
YARALI DİZ İŞGALİ
Yaralı Diz Katliamı, Amerikan tarihinde karanlık, utanç verici bir leke. Yerlilerin topraklarına zorbalıkla el koyan, bizon sürülerini neredeyse türlerini tüketecek şekilde avlaya avlaya onları açlığa mahkum eden Amerikalılar, yaptıkları haksızlıklardan artık vazgeçeceklerinin sözünü vermiş ama sözlerini tutmamışlardı. Huzursuzluk vardı. Amerikan hükumeti, zulmedip, açlığa, sefalete mahkum ettiği yerlileri -silahlı mücadeleye girecekleri endişesiyle- silahsızlandırma kararı almıştı.
1890 yılının son günlerinde Güney Dakota’da, yerlilerin “Yaralı Diz” ismini verdikleri bölgede kurulu Kızılderili kampını -silahsızlandırma bahanesiyle- taramalı tüfeklerle kuşatan Amerikan askerleri, çoluk çocuk demeden 300 civarında yerliyi katletmişti.
Küçüktüy, bu kanlı katliamdan yaklaşık 80 yıl sonra, 1973’te, Amerikan hükumetlerinin yerlilere verdikleri sözleri hala tutmamış olmalarını protesto etmek için düzenlenen “Yaralı Diz İşgali” protestolarına katıldı. Amerikan Kızılderili Hareketi (AIM) adına, o müessif hadisenin hala kapanmamış yaralarını taşıyan “Yaralı Diz Kasabasını” işgal eden 200 kişiden birisi de oydu.
İşgal eylemleri tam 71 gün sürmüş, yaptıkları haksızlıkları fark ve itiraf edebilen cesur, makul, vicdan sahibi Amerikalılardan destek bile görmüştü.
O hakşinas Amerikalılardan biri de meşhur sinema yıldızı Marlon Brando’ydu!
MARLON BRANDO “BABA”
1972’de oynadığı “Baba” filmindeki Vito Corleone rolüyle efsaneleşen Brando’nun o senenin en iyi erkek oyuncu Oskarını alacağı belliydi.
Küçüktüy’ün mücadelesini yakından takip eden Brando, Oskar törenlerinden bir gün önce onu arayarak ödülü kendi adına reddetmesini teklif etti. Küçüktüy’e, ilk kez uydudan yayımlanan ve aynı anda 85 milyon gibi -o zaman için- inanılmaz sayıda izleyicinin takip edeceği Oskar törenlerinde, Amerikan sinema endüstrisinin tam kalbinde, Kızılderilileri hayvanlardan hallice vahşiler gibi gösteren Amerikan film endüstrisinin yapımcı, senarist ve oyuncularını, gözlerinin içine baka baka protesto etme fırsatı veriyordu.
Bu imkanı sağlayabilmek için, bir oyuncunun hayatında alabileceği en büyük ödülden vazgeçiyordu.
O AN
Marlon Brando’nun Oskar’ı kazandığı ilan edilince elini kaldıran Küçüktüy, aktör adına ödülü alacak kişi zannedilerek sahneye çıkarıldı.
Geleneksel Kızılderili kıyafetleri içindeydi.
Mikrofona gelirken, uzatılan altın Oskar heykelciğini bir el işaretiyle geri çevirdi. Brando’ya, o heykele el bile sürmeyeceğine söz vermişti.
Ve yuhalamalar, protestolar arasında, Hollywood yapımcılarına kibarca, “haksızlığın aleti oldunuz, yaptıklarınızdan utanmalısınız” dediği kısa konuşması ile tarihe geçti.
Yıllar sonra akademi o gece yaşananlardan dolayı Küçüktüy’den resmen özür dileyecekti.
Brando hakşinaslığıyla, Küçüktüy cesaretiyle, artlarında unutulmaz izler bıraktılar.
Tüm toplumların böyle hakşinas ve cesur kahramanlara ihtiyacı var.