Misyon şirketlerin varlık sebebini açıklar.
Misyon, bir işletmenin varlık nedeninin ve nasıl bir işletme olmak istediğinin ifade edilmesidir[i].
Tüm ticari işletmeler kâr elde etmeyi amaçlar. Ancak işletmenin varlık nedeninin “kâr etmek” olarak açıklanması yeterli değildir. Çünkü başka kanallardan da kâr elde edilebilir. Misyon, kârı neden bu alanda elde edeceğimize, kâra nasıl ulaşacağımıza, elde edeceğimiz kârı nasıl kullanılacağımıza ilişkin düşüncemizin ip uçlarını da verir.
Misyon:
- Organizasyonun var oluş sebebini açıklar, faaliyetlere anlam kazandırır.
- “Şirket neden var? Neden kuruldu?” sorularına cevap verir.
- Şirket sahiplerine, yöneticilere ve çalışanlara yol gösterir.
- Şirketlerin kızıl elmasıdır, kısa vadede değişmez.
- Örgütün kuruluş aşamasında belirlenmelidir.
- Bir yol göstericidir. Bu nedenle örgüt, ne yaptığını ve niçin yaptığını tüm çalışanların hafızasından silinmeyecek şekilde sloganlaştırmalıdır.
Misyonun şirketin büyüklük veya küçüklüğüyle ilgisi yoktur. Birçok büyük şirkette misyon ve vizyonun sadece vitrinde göründüğünü, buna karşılık küçük bir şirkette, (bu konuda özel bir çaba gösterilmediği halde) şirketin misyonunun her seviyedeki çalışan tarafından bilindiğini, benimsendiğini ve çalışanlar için çok önemli bir motivasyon kaynağı olduğunu gözlemleyebilirsiniz.
Bu sebeple misyonu ruha benzetebiliriz. Ruhun bedenin tüm organlarına nüfuz etmesi gibi, içselleştirilmiş misyonun da her seviyede paydaşa nüfuz edebileceğini düşünebiliriz.
Misyon, vizyon ve değerler kalite gereklilikleri kapsamında göstermelik olarak belirlenir ve uygulamada etkisi olmazsa hiçbir faydası olmaz. Tersine, bu kavramlara karşı duyulan saygının kaybedilmesi sonucunu doğurur. Gelecekte gerçek anlamda tanımlanmak istendiğinde, yerleşik algılar en büyük engellerden birisi olur.
Misyon tanımlanırken şu hususlara dikkate edilmesi önerilir:
- “Şirket neden var? Neden kuruldu?” sorularının cevabı bulunsun.
- Kuruluşu diğer kuruluşlardan ayıran özelliklere yer verin.
- Cümlelerde bir anlam içermeyen (çıkartıldığında veya eklendiğinde anlama etkisi olmayan) kelimeleri kullanmayın.
- İçeriği anlaşılmayan veya zor anlaşılan edebi ifadelerden kaçının. Basit, sade ve her seviyedeki çalışan tarafından rahatça anlaşılabilecek cümleler kurun.
- Misyon tanımı 3-4 cümleyi geçmesin.
Misyon-vizyon ve değerlerin önemi
Misyon şirketin faaliyetlerini anlamlı hale getirir. Misyonu olan şirketlerde faaliyetler sadece bugünü değil geleceği de şekillendirir.
Misyonu olmayan şirketlerin, para kazanma dışında bir amacı yoktur. Para kazanmanın da bir sonu yoktur. Kazandıkça hep daha fazlası istenir. Kazanma hırsı insani değerleri törpüler, kazanma uğruna her şey mübah görülür.
Misyonu, vizyonu ve değerleri olmayan şirketler günü kurtarmaya çalışırlar. Günü kurtarırken geleceği heba ederler. Kısa dönemde daha fazla kazanmak için, gerekli yatırımları zamanında yapmaz, etik kuralları ihmal ederler. Zamanında yatırım yapılmayınca rekabet güçleri zayıflar, etik kuralları ihmal ettikleri için müşterileri kaybederler. Bu şirketler muhtemelen birinci kuşakta yok olur, ikinci kuşağa devretmezler.
Misyonu, vizyonu ve bağlandıkları değerleri olan şirketler orta-uzun vadede daha başarılı ve uzun ömürlü olurlar. Şirketlerin sahipleri de çalışanları da şirketleriyle onur duyarlar.
Misyonu olmayan veya misyonu doğru tanımlanmamış bir şirkette çalışanlar organizasyonun hedeflerinden uzaklaşırlar ve verilen iş kadar çalışırlar, yeni işler yapma, üretkenlik, yenilikçilik, gelişim çabaları çok az görülür. Örgüt çalışanlarının yönetime olan güveni ve saygısı azalır. Yönetim ve personelin birbirinden kopuk ve bağımsız çalışması zamanla organizasyonun geleceğini tehdit eder.
Yahya Kemal’in şu satırları misyonun önemini de açıklar:
Çıktığın yolda bugün yelken açık, yapayalnız,
Gözlerin arkaya çevrilmeyerek, pervasız
Yürü! Hür maviliğin bittiği son hadde kadar!
İnsan âlemde hayal ettiği müddetçe yaşar.
Detaylı bilgi isteyenler için:
Şirketlerde stratejik planlama
[i] Cook, C.W. ve Hunsaker, P.L. veCoffey, R.E. (1997). Management and organisational behavior, Te McGrew companies. S 7.