Kolaylaştırın, zorlaştırmayın

Zorlaştıran zorluk bulur[i]

Hocanın evinin kapısı çalınmış. Başını pencereden uzatarak sormuş: “Kim o?”

Aşağıdaki adam:

“Hele bir aşağıya in” demiş.

Hoca aşağı inip adama ne istediğini sorunca adam “Sadaka” demiş.

Hoca adamı yukarı çağırmış. Yukarı çıkınca adama “Allah versin!” demiş.

Adam Hoca’ya çıkışmış:

“A Hoca, madem bu lafı söyleyeceksin neden beni yukarı çıkardın?”

Hoca cevap vermiş:

“Madem sen sadaka isteyecektin, neden beni aşağıya çağırdın?”

…

Hoca insanoğlunun bir zaafına işaret ediyor. İnsanoğlu kendisi için kolay olanı tercih ederken, muhatabına dönük davranışlarında zor olanı tercih edebiliyor. Böyle olunca, kolayın yerine zoru tercih eden de zorluğa muhatap oluyor.

Kolaylaştırmak Allah’ın sünnetidir.

Sözlükte “kolay”, sıkıntı çekmeden, yorulmadan yapılabilen şeyleri; “zor”, sıkıntı veya güçlükle yapılan şeyleri ifade eder.

Bizi yaratan Allah yarattığı kulları için kolaylık diler, zorluk dilemez.

Bakara Suresi 185. Ayeti Allah’ın sünnetini şöyle açıklıyor: “Allah sizin için kolaylık istiyor, güçlük çekmenizi istemiyor.”

Hamdi Yazır, Mülk Suresi’nin 15. Ayetinin tefsirinde kolaylaştırıcılık sünnetini şöyle açıklıyor:

“Yaratıcı, yeryüzünü insanların kolayca istifade edeceği şekilde yaratmış ve insanın istifadesine sunmuştur. İnsanoğlu kendisi için kolaylaştırılmış yeryüzünde çaba gösterecek, hayat mücadelesinde yararlı işlerde çalışıp rızkını kazanacaktır.”

Yönetim ilkeleri kolaylaştırıcılığı teşvik eder

Yönetim ilkeleri, ilgili tüm tarafların haklarının korunması için; adillik, şeffaflık, hesap verebilirlik ve sorumluluk ilkelerinin kolaylaştırıcı anlayışla uygulanmasını ön görüyor.

• OECD, Adillik (fairness) ilkesine 1. Maddede şöyle yer veriyor: “Kurumsal yönetim çerçevesi, hissedarlık haklarını korumalı ve bu hakların kullanılabilmesini kolaylaştırmalıdır.”
• Şeffaflık ilkesi, SPK IV 56 tebliğinde şöyle ifade ediliyor: Ulaşılacak bilgiler, “Açıklamadan yararlanacak kişi ve kuruluşların karar vermelerine yardımcı olacak şekilde, zamanında, doğru, eksiksiz, anlaşılabilir, yorumlanabilir ve düşük maliyetle kolay erişilebilir” olmalıdır.
• Hesap verebilirlik ilkesinin uygulanabilmesi için, bilgi altyapısı ve raporlama sisteminin kolay erişilir ve kolay anlaşılır olması gereklidir.
• Sorumluluk ilkesi ise, hissedarlar veya ilgili taraflar talep etmese dahi, tüm tarafların haklarının gözetilerek haklarını kolayca elde etmelerini ön görür.
• İstişare ilkesi bir konuda görüşü olabilecek herkesin görüşünün alınmasını içerdiği gibi, görüşü olanların görüşlerini kolaylıkla yönetim mercilerine ulaştırmalarını da içerir.

İş yaşamını kolaylaştırmak için işverenlere ve yöneticilere tavsiyeler

• Organizasyon yapısını sadeleştirin, önderliğin önünü açın ve kariyer gelişimini kolaylaştırın.
• İletişim kanallarını açık tutun, şikâyet ve önerilerin kolayca (hiçbir endişeye yer bırakmayacak şekilde) iletilmesini sağlayın.
• Katılımcı yönetim uygulayın. Karar süreçlerinde ilgili tüm taraflara yer verin. Karar süreçlerine katılan kişiler daha kolay sorumluluk aldıkları gibi işlerini de istekli yaparlar.
• Kimseye yetenek ve kapasitesini aşan (angarya niteliğinde) iş ve sorumluluk yüklemeyin.
• Akılcı kurallar ve prosedürler iş yaşamını kolaylaştırır. Kurumsallaşarak iş yaşamını kolaylaştırın ve işletmenin sürekliliğini sağlayın.
• İş süreçlerini, kolaylaştırıcı ve basitleştirici mantıkla gözden geçirin. Gereksiz iş ve işlemleri elimine edin, işleri kolaylaştırın, iş gücü ve kaynak israfını önleyin.

İfrat ve tefritten kaçının

Kolaylaştırıcılık yapılırken dozajın çok iyi ayarlanması gerekir.

İki konudaki ifrattan özellikle kaçınılmalıdır:

• Kolaylaştırıcılık yetkinliklerin köreltilmesine, tembelliğe ve miskinliğe yol açmamalıdır. Örneğin bütçe ve stratejik hedefler belirlenirken kolayca ulaşılacak hedefler değil, çaba gösterilerek ulaşılabilecek hedefler konulmalıdır. Hedefin düşük tutulması rehavete, çok yüksek tutulması ise karamsarlığa yol açar. Atalete düşmeden, gayret edilerek ulaşılabilecek hedefler ise sürekli gelişimin anahtarıdır.
• Kolaylaştırma ilkesi meşru, legal ve etik yaşam alanları için geçerlidir. Gayrimeşru, illegal, etik olmayan işlerde kolaylaştırmak değil, bu işleri zorlaştırarak engellemek esastır.

…

Sizin ve iş arkadaşlarınızın yaptığı işleri kolaylaştırma çalışmalarınızda kolaylıklar dilerim.