Hafızamız bazen çok zayıf kalıyor. Sadece bizim kabahatimiz de değil. O kadar çok değişiklik yaşıyoruz ki günden güne birkaç gün öncesini hatırlamak bile mucizeye dönüşebiliyor. Bazen de bu değişim hızına bakınca birkaç ay öncesi bile bize yıllar yıllar öncesiymiş gibi gelebiliyor.
Mesela akaryakıt istasyonunda benzinin litre fiyatı en son ne zaman tek hane idi hatırlayabiliyor musunuz? Durun ben hatırlatayım.
Benzinin en son 10 TL’nin altında olduğu gün 8 Aralık 2021 günüymüş. Yani iki aydan az bir zaman öncesinden bahsediyoruz.
Ondan iki ay önce 1 Eylül 2021 günü ise 7,74 TL imiş.
Bu aralar pek sabit kalmasa da son fiyat 16,77 TL! Aradan geçen altı aylık süreçte benzinin litre fiyatındaki artış yüzde 116…
Sadece altı ayda yaşadığımız bu fiyat artışının arka planında ne var bakalım mı? Daha önce de yazdım enerji fiyatlarının belirleyicisi petrol fiyatları, dolar/TL ve vergiler! Bunlardan petrol fiyatı bizim etki alanımızın neredeyse yok denecek kadar düşük olduğu bir alan. Dolar/TL ve vergiler ise Eylül ayından bu yana doğrudan hükümetin takip ettiği politikalarla ilgili.
Tabloda da göreceğiniz gibi bu altı ayda yaşadığımız astronomik fiyat artışında petrol fiyatlarının artışının rolü sadece yüzde 42,86!
Dolar/TL’deki artış ve 20 Aralık 2021’den bu yana özel tüketim vergisindeki artış ise asıl belirleyici. Bunu daha önce de ifade etmiştim. Benzer bir değişim aslında elektrikte de söz konusu. Kontrolümüz dışında ve politika başarısızlığı nedeniyle artan elektrik üretim maliyetlerine karşı zam görece daha sınırlı kalmış.
Orada da asıl etkilenen kesim elektrik üretimi yapan santraller. Petroldeki artış ve TL’nin yaşadığı değer kaybı nedeniyle yine Eylül 2021’den bu yana santrallere verilen doğalgazın birim fiyatındaki artış, 1 Mart itibariyle yüzde 259!
Anlayacağınız buralardaki maliyet yükü artıyor. Rusya-Ukrayna savaşının uzaması halinde daha da artacak gibi görünüyor.
Hal böyle olunca da hükümetin elinde üzerinde değişiklik yapabildiği tek alan vergiler kalıyor. Pazartesi Cumhurbaşkanı Erdoğan yine bir vergi indirimi açıkladı. Elektrik faturalarında yaşanan artış sonrası beklentiler de bu yöndeydi. Elektrikte yüzde 18 olan KDV oranı yüzde 8’e indi. Aylık indirimli tarife limiti de 240 kWh’e çıktı.
Yani 240 kWH elektrik kullanan bir aile 354 TL fatura öderken önümüzdeki ay 324 TL fatura ödeyecek. 30 TL’lik bir indirim demek bu.
Fakat aynı gün sabahında Gelir İdaresi Başkanlığı da benzindeki ÖTV oranının litre başına 48 kuruş arttırıldığını açıkladı. Bu da 60 litre depoya sahip bir arabaya sahipseniz her depoyu tam doldurmanızda 30 TL’lik artış demek.
Bir başka deyişle;
Ayın başında ilk depoyu doldurduğunuzda kendi elektrik faturanızdaki indirimi, ilkinden sonrakilerde ise bir başkasının elektrik faturasındaki indirimi ödüyorsunuz. Diyeceksiniz ki arabası olan düşünsün.
Bunu diyenlere de Cumhurbaşkanımızın bizzat söylediği bir cümleyle yanıt vereyim.
“Şu anda her evde araba var, kapıcısında araba var; vatandaşı kandırabilirsiniz ama bizi kandıramazsınız!”