Sadece referandum süreci için değil, her durumda, yani olağan veya olağanüstü hallerde ülkenin demokrasi atmosferine ihtiyacı vardır. Zaten ağır bir terör baskısı altında olan, ilaveten Suriye’de hatta Irak’ta savaş şartlarında yaşayan bir ülkenin bulabildiği her fırsatı demokrasiye çevirmesinden daha isabetli bir şey olamaz. Güvenlik iklimi tabiatı gereği sert ve keskindir. Dolayısıyla bu iklimin esnemesi ve yumuşatılması için fikir ve ifade özgürlüğünün teminat altında olduğunu göstermek zarurettir. Türkiye gibi tamamen farklılıklar ülkesi olan bir coğrafyada fikirlerin serbestçe ifadesi her durumda ihtiyaçtır.
En sarsıcı ve kabul edilemez gibi görünen fikirlerin dile getirilmesinin bile zararı hiç görülmemiştir. Kaldı ki fikir özgürlüğü de hepimizin bildiği gibi, sarsıcı düşünceler ve sıradışı yaklaşımlar için anlamlıdır. Ortadan ifadelerin, sıradan ve genel kabul gören sözlerin dile getirilmesi ifade hürriyetinin varlığına delil sayılmaz.
***
Son KHK ile çok sayıda öğretim üyesinin saygın üniversitelerden atılması büyük bir tartışma yarattı. Gerekli ve kaçınılmaz bir tepkidir. Bu isimlerin tamamına yakını, Kürt meselesinde çözüm ve o sıralarda güçlü bir şekilde başlamış olan terörle mücadele konusunda görüşlerini yansıttıkları şahsen hiç iştirak etmediğim bir akademisyenler bildirisine imza atmışlardı. Baştan söyleyelim; o bildiri, on yıllardır yazılan diğerleri gibi ne terörle mücadeleyi engelledi, ne de Türkiye’yi böldü.
Bazı akademisyenler öyle düşünür, bazıları başka türlü; bunun tek önemi ülkede farklı fikirlerin bulunduğunu göstermesidir. İsteyen imzacı akademisyenlerin fikrinden istifade eder, isteyen tam karşıtı düşünenlere meyleder; isteyen her ikisini de umursamaz. Bundan dolayı insanların kariyerlerine son vermek yanlıştır. Yasaklanmaları, adli takibe uğramaları haksızlıktır. Bilhassa Kürt meselesi gibi üzerinde söylenmemiş söz, atılmamış adım, yapılmamış hamle olmayan bir konuda yasağın manası yoktur. Ayrıca, siyasetin çözüm ajandasında olan, masada açık bulunan bir dosyada farklı fikirlerin söylenmesi tehlike değil, avantajdır. Bu isimlerin FETÖ takibiyle birlikte anılacak tarzda cezaya reva görülmeleri de başka bir haksızlık olmuştur.
Durumun izahı için akademisyenlerin bildiriye dercettikleri görüşlere itirazımı, reddiyemi tekrara hacet görüyorum. Hatta, daha önce bu alanda yazılmış metinlerin bir hayli gerisinde ve kalitesiz bir analizden ibaret olduğunu da uzunca anlatmaya ihtiyaç duymuyorum. Muhtemelen adli takip ve son KHK hamlesi olmasa üzerinde fikri tartışma bile yapılmayacak bir girişimdir. Bu kısmı bahsi diğer…
***
Şunu unutmayalım; iyi ya da kötü, beğenelim ya da beğenmeyelim her fikrin kendini ifade hakkından daha değerli bir şey yoktur. Dolayısıyla çözemediğimiz birçok önemli problemimiz vardır ama ne yapalım edelim ifade özgürlüğünü başlı başına bir probleme dönüştürmeyelim.
Bunu referanduma gidiyoruz diye, ortamın yumuşaması adına da söylemiyorum, zira sahici olmayan demokrasi mana taşımaz. Farklı fikirlerden çekinmeyen, bunları bir katkı ve avantaj olarak gören ortama geri dönmenin yolunu bulmalıyız. Yanlış veya doğru, sıradan veya sıradışı hiçbir ifadenin ülkeyi yıkamayacağı ve bölemeyeceğine inanalım artık. Bir kez buna inandıktan sonra da bir daha bu kanaatten kopmayalım.
Evet, çok kaliteli fikirler, seviyeli, değerli ve hikmetli düşünceler ülkesi değiliz ama hiç olmazsa farklı görüşler sahasında zenginliğimiz var. Bırakalım iyi fikir, kötü fikir devletin müdahale endişesinden arınmış halde, eşit şartlarda yarışsın.
Fikirlerin özgürce teraziye çıkması onlardan gelen tehdidi bitirir, kötü fikirler marjinalleşir, daha kaliteli ve yaratıcı düşünceler için rekabet ortamı doğar, hem siyaset hem de akademinin sermayesi büyür. Yakın dönem tecrübesiyle sabit ki Türkiye de büyür…