Dünyanın beşinci büyük nüfusuna sahip (241 milyon) Pakistan’da seçimler, beklenildiği gibi ülkedeki siyasi gerilimi daha da arttırdı. Tutuklu olduğu için seçimlere katılamayan Pakistan Adalet Hareketi (Pakistan Tehreek-e-İnsaf) lideri İmran Han ve partisi, bağımsız adayları destekledi. Han hapiste olduğu için seçim kampanyaların katılamadı ancak yazdığı metinler yapay zeka ile seslendirildi ve taraftarlarına duyuruldu.
Seçim sonuçları hakkında kesin bir bilgi yok ancak Han’ın X hesabından yapılan paylaşıma göre (Yapay zeka ile kendi sesinden) Han’ın bağımsız adayları 170’in üzerinde sandalye kazandı. Han’ın açıklamasına göre rakibi Navaz Şerif’in partisi Pakistan Müslüman Ligi sadece 30 milletvekili kazanabildi.
Pakistan Parlamentosu’nda toplam 266 sandalye bulunuyor ve bunlardan 70’i kadınlar ve azınlıklara ayrılmış durumda.
Navaz Şerif ise yaptığı açıklamada partisinin birinci parti olarak seçimleri kazandığını ancak yeterli çoğunluğu yakalayamadığı için koalisyon görüşmeleri yapacağını söyledi. Öte yandan üçüncü güçlü parti olarak seçimlere giren ve başkanlığını Pakistan’ın eski öldürülen başbakanı Benazir Butto’un oğlu Bilaval Bhutto Zardari’nın yaptığı Pakistan Halk Partisi’de 34 milletvekilliği aldığı yönünde haberler var. Farklı kaynaklardan açıklanan rakamlar birbirleri ile tutarlı değil.
***
Kimin kazandığı ve kimin ne şekilde hükümet kuracağı tam bir belirsizlik halinde. Ancak İmran Han’ı güvenoyu ile 2022 yılında başbakanlıktan düşüren iradenin arkasındaki ordunun Pakistan’da önemli bir ağırlığı var. Han seçim kampanyaları boyunca askeriyeye karşı serte açıklamalarda bulunmuştu. Pakistan tarihinde hükümet ve ordu sürekli siyasi işbirliği içinde hareket ediyor ve askerlerin destek verdiği partiler sık sık değişebiliyor.
İmran Han’ın askeriye aracılığı ve bürokrasi oyunları ile görevden alınması halkın yönetime karşı tepkisin arttırdı. Han, geçtiğimiz yıllarda askeriye ile işbirliği içinde iktidara sahip olan Şerif ve Butto ailelerine karşı sert ve kararlı bir seçim kampanyası yürüttü. Bu seçmenlerin nezdinde kabul gördü. Han seçimlerde askeriye hükümet işbirliklerinin ülkeyi bugünkü fakir haline getirdiği mesajını verdi.
Pakistan sonu belirsiz siyasi bir kriz yaşarken ülkeyi ciddi ekonomik sorunlar da bekliyor. Ülkede enflasyon yüzde 30 düzeyine çıkmış durumda ve üç hafta sonra IMF ile bir anlaşma yapılması gerekiyor. Şahbaz Şerif önderliğindeki hükümetin IMF ile tavizler vererek yaptığı anlaşma yoğun eleştirilerin hedefi olmuş ve halk tarafından tepkiyle karşılanmıştı.
***
İmran Han ise başbakanlığı döneminde kendisine dayatılan yakıtta sübvansiyonu kaldır baskılarına şiddetle karşı çıkmıştı. Bu yönüyle Pakistan’ı yeni bir belirsizlik bekliyor. Kim ne şekilde IMF ile anlaşacağı konusu gelecek günlerde yoğun siyasi polemiklere konu olacak.
Siyasi iktidarın ve alınacak ekonomik tedbirlerin geleceği bir yana Pakistan’ın mücadele etmek zorunda kaldığı bir diğer önemli sorun da terör. Pakistan’da 2023 yılında bin kişi terör nedeniyle hayatını kaybetti. Pakistan ordusu Afgan sınırında güvenliği sağlama konusunda büyük güçlük çekiyor.
Terörü besleyen nedenlerden birisi de Pakistan’da yaşayan yaklaşık 3,7 milyon Afgan göçmen. Pakistan bunlardan 500 binini Afganistan’a geri gönderdi. Öte yandan İran sınırında da sorunlar ve karşılıklı küçük çatışmalar yaşanıyor. Her iki ülke birbirlerini teröre destek vermekle suçluyor.
***
Dünyanın beşinci büyük nüfusuna sahip ülke olan Pakistan’ın sorunları da o derece büyük. Ülkenin ihtiyaç duyduğu en önemli şey ise siyasi istikrar. Siyasi istikrar adına askeri vesayet devam mı edecek yoksa İmran Han ülkeyi çekip çevirecek yeni bir kurtarıcı mı olacak sorusu sadece Pakistan’ı değil çevre ülkeleri de yakından ilgilendiriyor.
Pakistan’daki ağır siyasi ve ekonomik istikrarsızlık Türkiye ile de yakından ilgili. Çünkü kontrolsüz bir Pakistan demek Türkiye’nin yeni bir mülteci dalgasına maruz kalması tehdidinin de artması demek.