Geçen hafta izlediğim bir belgeselin ardından dün gün bir sohbette Washington’daki Zaytinya adlı restorandan bahsedilmesi sonrasında José Andrés ile ilgili birkaç satır yazmak şart oldu.
José Andrés adını gastronomiye meraklı olanlar duymuş olabilir. 23 yaşında İspanya’dan ABD’ye giden 53 yaşındaki ünlü şef, Time Dergisi tarafından 2012 ve 2018 yıllarında ‘Dünyanın En Etkili 100 Kişisi’ arasındaydı. 2002 yılında Washington’da açtığı, Michelin yıldızlı şefin Zaytinya adlı restoranı, hala siyasetçilerin, bürokratların buluşma noktası. Eski başkanlar Clinton ve Obama da müdavimleri arasında.
‘Zeytinyağı’ kelimesine atıfta bulunarak konulan ‘Zaytinya’nın bir diğer şubesi de NewYork’taki NoMad semtindeki Ritz-Carlton otelde açıldı. Restoranın içinde iki tane de zeytin ağacı var.
José Andrés’in Las Vegas, Miami, Meksika ve Porto Riko da dahil farklı lokasyonlarda 20’den fazla restoranı var.
Zaytinya’nın mönüsü bizim için o kadar tanıdık ki imam bayıldı, humus, cacık, pastırmalı pide, Adana kebap, Hünkar Beğendi...
Restoranın mönüsü Türk, Yunan ve Lübnan yemeklerinden oluşuyor. Şefin Türk yemeklerindeki başucu kitabı ise 19. yüzyıldan kalma bir yemek kitabı.
José Andrés’in 2010 yılında kurduğu sivil toplum kuruluşu World Central Kithchen (WCK) ise dünyadaki her büyük felakette, ihtiyacı olanlara yemek sunmak için müdahale ediyor. Pakistan’daki sel felaketininden Ukrayna’daki savaşa, Beyrut’ta 2020 yılında yaşanan patlamadan şu anda ABD’nin Florida Eyaleti’deki yıkıcı kasırgaya kadar her nerede bir sorun varsa WCK insanları doyurmak için bölgeye gidiyor. Zaman zaman kurdukları çadırlarla, bazen de yerel restoranlarla işbirliği ile insanların en temel ihtiyacı olan gıdaya ulaşmaları için çabalıyorlar.
Gelelim belgesele... Disney Plus’ta yayınlanan ‘We Feed People (Belgesel Türkçede ‘İyilik Mutfağı’ olarak çevrilmiş)’, World Central Kithchen’ın 12 yıllık serüvenini anlatıyor.
Belgeselin Oscar ödüllü yönetmeni Ron Howard, ‘Akıl Oyunları’, ‘Da Vinci Şifresi’, ‘Melekler ve Şeytanlar’ gibi filmlere de imza atmış olan ünlü bir isim. Yönetmenin Beatles ve Pavarotti’nin hikayesini anlattığı belgeseller de büyük beğeni kazanmıştı.
‘We Feed People’da ekibin Ukrayna’daki savaş sırasında yüzbinlerce kişinin yemeğe ulaşması için verdikleri çabadan pandeminin ilk günlerinde Japonya’da karantinaya alınan yolcu gemisi Diamond Princess’te kalanlar için yaptıkları organizasyona kuruluşun yaptığı çalışmalar anlatılıyor.
Bir röportajında “Yemek aşktır... Dünyadaki sorunları yüksek duvarlar değil uzun yemek masaları çözecek” diyen José Andrés’in bu sözleri biraz naif gibi görünse de hayali bile güzel...
ABD’li politikacıların ve bürokratların Washington’daki Zaytinya restoranın masalarında İmam Bayıldı ve cacık yerken Türkiye siyaseti konuştuklarını düşünmenin kulağa hayli ilginç geldiğini de söylemeden geçemeyeceğim...
DEV TEKONOLOJİ ŞİRKETLERİNDE PARTİ BİTTİ...
Son 20 yıldır Google ve Facebook (şimdiki adıyla Meta), gibi dev teknoloji şirketleri bolluk kültürüyle biliniyordu. Çalışanlar, uyku odalarından oyun odalarına, her türlü yemeğin sunulduğu yemekhanelerden spor salonlarına iş yerine değil tatil köyüne gider gibiydi. Gençler bu şirketlerde düşük bir maaşla bile çalışmak için can atıyordu...
Gelecek ne gösterir bilinmez ama şimdi işler biraz değişti. Enflasyon, Ukrayna’daki savaşın tetiklediği sorunlar ve diğer makroekonomik faktörler neticesinde ‘Big Tech’in çalışma kültürü de değişiyor. Google ve Meta son aylarda işe alımları yavaşlattı. Çalışanların seyahat, çamaşırhane hizmeti gibi avantajlarını azalttı, departmanları yeniden düzenlemeye başladı.
Şimdilik bu kesintiler çok önemli değil gibi görünse de çalışanlar daha derin tasarrufların olacağını düşünüyor. Kimileri bazı ekonomik baskılar gerçek olsa da dev şirketlerin eleman çıkartmak için iyi bir fırsat yakaladığını düşünüyor.
Google ve Meta’nın yıllık geliri bazı ülkelerin GSYİH’sından daha fazla.
Google’ın ana şirketi Alphabet 1 trilyon, Meta ise 385 milyar dolar değerinde kurumsal devler. Geçen yıl Meta’nın hisse fiyatları yüzde 60, Google’ın ana şirketi Alphabet’in hisse fiyatları ise yüzde 30 düştü. Analistler; üretkenliği artırmak ve hissedarlara karşı ‘sorumlu olduklarını’ göstermek için ‘gereğinden fazla’ kesinti yapmanın bu şirketlerin yararına olduğunu söylüyor. Google’ın 150 binden fazla, Meta’nın da 80 binin üzerinde çalışanı var.
Dünyada yaşanan ekonomik koşullar ise bu sayıları azaltmak için iki dev şirkete fırsat veriyor! NewYork Times’ta yayınlanan bir habere göre Meta’nın patronu Mark Zuckerberg şirket çalışanlarına “Bence bazılarınız buranın kendisine göre olup olmadığına karar verebilir. Gerçekçi olmak gerekirse muhtemelen bu şirkette olmaması gereken bir grup çalışan var” diyerek gözdağı verdi.
Facebook ve Google’daki kesintiler daha yeni yeni başladı. Ancak çalışanlar zamların oranından çok işten çıkartmaların yoğunlaşacağı konusunda endişeli. Pek çok teknoloji şirketinin işe alımları da yavaşlamış durumda.
Google çalışmalarını yapay zekaya odaklamış durumda, Meta ise bilindiği gibi metaverse’e taktı. Ancak Google bünyesinde yapay zeka çalışmaları yürüten Area’daki projelerde de büyük bir kesintiye gitti. Meta ise ‘deneyesel ürün’ bölümünü küçülttü. Bu yüzden çalışanlar metaverse ile ilgili projelere geçmek için büyük bir rekabet halinde.
BİZ O KADAR ADIMI BOŞUNA MI ATTIK?
Yeni çıkan uygulamaları takip ettiğimi sanıyordum. Yanılmışım! Neredeyse üç yıldır attığım adımların bir iyiliğe vesile olacağını bilmiyordum.
Geçen gün çok yakın bir arkadaşımla kahve içiyorduk, cep telefonunu çıkarttı ve ‘Dur önce şu adımlarımı bağışlayayım” dedi. Şaşkın şaşkın yüzüne bakınca “Help Steps’i bilmiyor musun?” dedi. Doğrusu bilmiyordum... Belki aranızda da bu uygulamayı duymamış olanlar vardır diye yazmak istedim.
Gözde- Erkut Venedik’in geliştirdiği uygulama 2020 yılının Ocak ayından bu yana IOS ve Android cihazlarda kullanılabiliyor. Uygulamayı indirip hesabınızı oluşturduktan sonra gün boyu attığınız adımları kayıt altında tutuyorsunuz. Gece 24.00’dan önce uygulamaya girip ‘Adımlarımı HS’ye çevir’ butonuna basıp, ‘HS’ puanı kazanıyorsunuz. Uygulamanın anlaşmalı olduğu 34’ten fazla sivil toplum kuruluşu ve mağaza var.
Help Steps kullanıcılarının attığı adımlar tekerlekli sandalyeden sokak hayvanları için tonlarca mamaya pek çok yardıma vesile oldu.
Ben artık boşa yürümüyorum, attığım adımları bağışlıyorum. İlginizi çektiyse bir göz atın derim...