2016- 2020 yılları arasında yüksek öğrenimimi yurt dışında yaptım. Yurt dışında bulunduğum sürelerde GSS li olmuşum. Bu borçları ödemem gerekiyor mu, ne yapabilirim? Mesut Y.
Herhangi bir sosyal güvencesi olmayan vatandaşların genel sağlık sigortası kapsamına alınabilmesi için ikametlerinin Türkiye’de bulunması ve başka bir ülkede sağlık yardımlarından da yararlanmamaları gerekiyor. Haliyle yurt dışında ikamet eden vatandaşlar veya yurt dışında okuyan öğrenciler ya da başka ülkede sağlık yardımlarından yararlanma hakkı olan kişiler genel sağlık sigortası kapsamına dâhil edilmemektedir.
Yurt dışında ikamet edenler resmi ikametini yurt dışına aldırmaları halinde, yurt dışında bulundukları süreler zarfında GSS kapsamına alınmamaktadır. Buna karşın yurt dışına ikamet etmeye başlamalarına rağmen resmi ikametlerini yurt dışına taşımayan kişiler zorunlu GSS kapsamına dahil edilmektedir.
Bu durumdaki vatandaşların 1/1/2012 ila 18/4/2014 tarihleri arasında yurt dışında bulunduklarını öğrenim belgesi, çalışma belgesi, konsolosluktan alınacak belge veya pasaportları ile kanıtlamaları ya da SGK personelinin sistem üzerinden yapacakları sorgulamalarda yurt dışına gidiş-dönüş tarihlerinin tespit edilmesi durumunda, yurt dışında bulundukları süreler zarfındaki sigortalılıkları sona erdirileceğinden, GSS borçları da silinecektir.
18/4/2014 sonrasında başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşların ise;
- Nüfus müdürlüklerinden veya ülkemizin yurt dışı temsilciliklerinden alacakları onaylı Adres Beyan Formunda/Adres Bilgileri Raporunda yer alan veya Adres Kayıt Sistemi (AKS) üzerinden tespit edilen beyan tarihi esas alınarak,
- Adres Beyan Formunda/Adres Bilgileri Raporunda ya da AKS üzerinden tespit edilen beyan tarihiyle birlikte, çalışma belgesinden veya konsolosluktan alınacak yurt dışında ikamet ettiği süreyi gösteren belgeden ya da SGK personelinin sistem üzerinden yapacakları sorgulamalarda yurt dışına gidiş dönüş tarihlerinden tespit edilmesi halinde taşınma tarihi esas alınarak
bir önceki gün itibariyle GSS tescilleri sonlandırılmaktadır. Dolayısıyla yurt dışında ikamet etmeye başladığı tarihi Adres Kayıt Sistemine taşınma tarihinden sonra beyan eden vatandaşların, çalışma belgeleriyle veya konsolosluktan alacakları yurt dışında ikamet ettiği süreyi gösteren belgeyle birlikte SGK Müdürlüklerine müracaat etmeleri yerinde olacaktır.
Yurt dışında okuyan öğrenciler ise AKS’de yer alan resmi ikametlerini yurt dışına taşımamış olsalar bile SGK Müdürlüklerine öğrenim sürelerini gösteren öğrenci belgeleri ile birlikte başvurmaları halinde öğrencilik başlangıç tarihi itibariyle GSS tescilleri iptal edilerek, prim borçları silinmektedir.
İŞ SÖZLEŞMESİNİN DEVRİNDE SGK MATRAHI DA DEVREDER Mİ?
Bazı çalışanlarımızın iş sözleşmesini çalışanların da onayını alarak şirketler topluluğumuz altındaki farklı bir işletmeye devredeceğiz. Çalışanlara devir öncesi ödenen ikramiyeler tavanı aştığından, aşan kısmın SGK bildirimlerinin devir alan firma tarafından yapılması gerekir mi? Ferhat K.
5510 sayılı Kanunun 80/d bendinde, ücretlerin hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tabi tutulacağı, diğer ödemelerin ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edileceği, ücret dışındaki bu ödemelerin yapıldığı ayda üst sınırın aşılması nedeniyle prime tabi tutulamayan kısmının, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak iki ayı geçmemek üzere üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilâve edileceği öngörülmüştür.
Kanunda yer alan bu yükümlülük iş akdinin devam ediyor olması halinde geçerlidir. Başka bir anlatımla iş akdinin sona ermesinden önce ücret dışı ödemeler nedeniyle ödemenin yapıldığı ayda üst sınır aşılmış ve takip aya devreden bir prim matrahı olsa bile, iş akdinin feshinden sonraki aylarda devreden prim matrahları için prime esas kazanç bildirimi yapılmayacaktır. Haliyle üst sınırın aşıldığı ayda iş akdi sona ermiş olan sigortalılar yönünden iş akdinin feshinden sonra devreden prim matrahından söz edilemeyecektir.
Bu durum, iş sözleşmesinin Borçlar Kanunu’nun 429. maddesine göre devri halinde de geçerlidir. İş sözleşmesinin devrinde sözleşmenin işveren tarafı değişmekte, haliyle işçinin devreden işveren ile arasındaki iş ilişkisi sona ermekte ve devralan işveren ile arasında yeni bir iş ilişkisi başlamaktadır.
Ayrıca işyerinin devrinden farklı olarak iş sözleşmesinin devrinde, devralan işveren, işçinin devir öncesi ve devir sonrası doğmuş ve doğacak tüm borçlarından sorumlu tutulsa bile, devir tarihinden önceki sürelere ilişkin devreden işverenin 5510 sayılı Kanunda öngörülen yükümlülüklerinden ve borçlarından dolayı sorumlu tutulması söz konusu değildir.
Bu çerçevede iş sözleşmesinin Borçlar Kanunu’nun 429. maddesine göre devri halinde, işçinin devir tarihinden önceki prime esas kazanç üst sınırını aşan ücret dışındaki ödemelerinin, iş sözleşmesini devralan işverenin prime tabi tutması yönünde bir yükümlülüğü bulunmamaktadır.