Yemek bedelindeki istisnaların konu edildiği 2022/22 sayılı SGK Genelgesindeki ilgili bölümlerin Danıştay 10. Dairesince iptalinin ardından Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde 1/1/2025 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere değişiklik yapılmıştır.
Değişiklik sonrasında prime esas kazançtan istisna tutulacak yemek bedeli yeniden belirlenmiş, yemeğin üçüncü kişilere ait restoran vb. yerlerden sağlanması ve üçüncü kişilere fatura mukabili ödenmesi halinde yemek bedelinin tamamı istisna kapsamına alınmış, ayrıca yemek kartına yüklenen paraların SGK primine tabi tutulmasına ilişkin usul ve esaslarda 2024/17 sayılı Genelgeyle değişikliğe gidilmiştir.
1-İstisna tutar
İşyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi kaydıyla prime esas kazançtan istisna tutulan kazanç tutarı, sigortalının fiilen çalıştığı gün sayısı dikkate alınarak;
2024 yılında 666,75 TL x % 23,65 =157,69 TL iken, Yönetmelik değişikliği sonrası SGK Yönetim Kurulunca alınan karar ile 2025 yılında 158,00 TL olarak belirlenmiştir.
Dolayısıyla 2025/Ocak ayında fiilen 27 gün çalışan bir sigortalıya 5.000 TL yemek parası ödendiği düşünüldüğünde;
158,00 TL X 27 gün = 4.266,00 TL prime esas kazançtan istisna tutulacak,
5.000,00 – 4.266,00 = 734,00 TL ise MUHSGK uygulamasında “Prim İkramiye ve Bu Nitelikteki İstihkak” sütununa kaydedilmek suretiyle prime esas kazanca dahil edilecektir. Bu bakımdan yemek bedelinden istisna tutulacak kısmın hesaplanması sırasında işçinin fiilen çalıştığı gün sayısı esas alındığından, puantaj kayıtlarına dikkat edilmesi önem arz etmektedir.
2- İşyerinde yemek verilmesi
İşyerinde veya müştemilatında yemek verilmesi halinde, yemek bedelinin tamamı prime esas kazançtan istisnadır.
Ancak kıdem ve ihbar tazminatı ödemelerinde işyerinde verilen yemek bedelinin tutarı da hesaplamaya dahil edildiğinden yemek maliyetinin doğru bir şekilde hesaplanarak kayıt altına alınması ihmal edilmemelidir.
3-Yemeğin işyeri dışında verilmesi
Yönetmelik değişikliği öncesinde işyeri veya müştemilatı dışında kalan yerlerde üçüncü kişilere yemek bedeli adı altında fatura karşılığı nakden ödeme yapılması halinde günlük brüt asgari ücretin %23,65’ inin fiilen çalışılan gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak kısmı istisna tutulmuş, bu tutarı aşan kısmı ise prime esas kazanca dahil edilmiş idi.
Yönetmelik değişikliği sonrasında 2024/17 sayılı Genelgede yapılan düzenleme ile yemeğin işyerinde verilmesi durumunda olduğu gibi yemeğin işyeri dışında verilmesi ve üçüncü kişilere fatura mukabili ödeme yapılması durumunda da istisna tutara bakılmaksızın yemek bedelinin tamamı prime esas kazançtan istisna tutulmuştur.
4- Nakden ödeme yapılması
Yemek bedeli adı altında nakden yapılan ödemelerden işçinin fiilen çalıştığı gün sayısı X 158,00 TL tutarındaki kısmı prime esas kazançtan istisna tutulacak aşan kısım ise ücret dışı ödeme olarak prime esas kazanca dahil edilecektir.
5- Yemek kartına yükleme yapılması
2024/17 sayılı SGK Genelgesinde; “… yemek kartı/çeki/kuponunun yemek bedeli ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkanı olmaması halinde, yemek kartı/çeki/kuponuna yüklenen tutar prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
Ancak yemek kartı/çeki/kuponunun yemek bedeli ödemesi dışında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkanı olması halinde, günlük 158,00 TL’lik tutar prime esas kazanca tabi tutulmayacak ancak bu tutarı aşan kısım sigorta primine tâbi olacaktır. “ şeklinde açıklama yapılmıştır.”
Genelgede yemek kartlarına yüklenen paraların prime esas kazanca dahil edilip edilmeyeceği noktasında nakit ya da nakit yerine geçecek şekilde başka amaçlarla kullanılma imkanının bulunması halinde günlük 158,00 TL’yi aşan kısmın prime esas kazanca dahil edileceği belirtilmiştir.
Haliyle genelgeye göre yemek kartlarına yüklenen paraların market alışverişlerinde kullanılma imkânı varsa, SGK tarafından yapılacak olası denetimler sonrasında prim + gecikme zammı, idari para cezası ve asgari ücret desteğinin geri alınmasına yönelik yaptırımlarla karşılaşılmaması adına yemek kartına yüklenen paraların günlük 158,00 TL’yi aşan kısmının prime esas kazanca dahil edilmesi gerekiyor.
Bu bakımdan, yemek kartına yüklenen paraların tamamının prime esas kazançtan istisna tutulması isteniyorsa, yemek hizmeti dışındaki alışverişlerin kullanımına kapatılması yerinde olacaktır.
GELİR VERGİSİ VE DAMGA VERGİSİNDEN İSTİSNA TUTULACAK YEMEK BEDELİ
30/12/2024 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 329 sayılı Gelir Vergisi Genel Tebliği ile 2025 takvim yılında uygulanmak üzere işyerinde veya müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük yemek bedeline ilişkin istisna tutar 240 TL olarak belirlenmiştir.
Bu bakımdan;
- İşyerinde yemek verilmesi veya işyeri içinde/dışında yemek verilmekle birlikte yemek bedelinin işverenlerce üçüncü kişilere fatura karşılığı ödenmesi halinde, yemek bedelinin tamamı gelir vergisi ve damga vergisinden istisna tutulacak,
- Yemek bedelinin nakit ödenmesi halinde, 240,00 TL’si istisna tutulup, aşan kısım gelir vergisi ve damga vergisine tabi tutulacak,
- Yemek kartına yükleme yapılması halinde, 240,00 TL + katma değer vergisi istisna tutulup aşan kısım gelir vergisi ve damga vergisine tabi tutulacaktır.