8/8/2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik değişikliği ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde bazı değişiklikler yapılmış, ayrıca halen uygulanmasına devam edilen ve tebliğ/genelgelerle yapılmış bazı mevzuat düzenlemeleri de Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğine aktarılmıştır.
Bu günkü yazımızda Yönetmelik değişikliğiyle çalışma hayatında yapılan bazı değişiklikler hakkında bilgi vermeye çalışacağım.
Devamlı nitelikteki işyerlerinin tescil işlemleri sırasında istenilen belgeler bundan sonra ihtiyaç halinde istenilecek.
Devamlı nitelikteki işyerlerinde sigortalı çalıştırmaya başlayan işverenlerden evvelce işyeri bildirgesini elektronik ortamda gönderdikten sonra işyerinin adresini gösterir yerleşim belgesini, yetkili kişilerin imza sirkülerini ve tüzel kişi işverenler yönünden Ticaret Sicil Gazetesini 7 iş günü içinde SGK’ya ibraz etmeleri istenilmekte idi.
Yönetmelik değişikliği ile devamlı nitelikteki işyerlerinden istenilen bu belgelerin tescil işlemleri sırasında ibraz edilme şartı kaldırılmıştır. Yönetmelik değişikliği sonrasında işyeri bildirgesinin elektronik ortamda gönderilmesinin ardından işyeri bildirgesinde yer alan bilgiler ilgili memur tarafından kontrol edilerek tescil işlemi yapılacak, yukarıda bahsi geçen belgeler gerekirse işverenlerden istenilecektir.
SSK-Bağkur hizmet çakışmalarında bir ay içinde beyanda bulunma şartı kaldırıldı.
Gerçekte 4/b (Bağkur) kapsamında sigortalı olmaları gerekirken kendilerine ait veya ortak oldukları işyerlerinden kendilerini 4/a (SSK) kapsamında sigortalı olarak bildirdiği tespit edilen vatandaşların bu süreler zarfındaki 4/a sigortalılıkları iptal edilerek 4/b kapsamında sigortalı tescilleri yapılmaktadır.
4/b kapsamında tescil işlemleri yapıldıktan sonra bu vatandaşlara 1/10/2008 sonrası çakışan sürelere ilişkin 4/b kapsamındaki prime esas kazançlarını belirlemek için bir ay içinde müracaat etmeleri hususunda Sosyal Güvenlik Kurumunca bir tebligat yapılmakta, bu süre zarfında başvuruda bulunarak beyanda bulunan vatandaşların 1/10/2008 sonrası çakışan süredeki 4/b kazançları beyan ettikleri kazançları üzerinden yapılmakta idi.
Ne var ki bu kapsamda olan vatandaşların çakışan süreler içindeki 4/b kapsamındaki prime esas kazançları için bir aylık süre zarfında beyanda bulunmamaları halinde çakışan süreler için sonradan beyan değişikliği yapmaları mümkün bulunmadığından bir hak kaybı yaşamaları söz konusu olabiliyordu.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yapılan değişiklikle 18/8/2021 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere bu vatandaşların beyanda bulunmaları şartı kaldırılmış, sigortalının talebi aranılmaksızın 1/10/2008 sonrası 4/a kapsamında ödenen sigorta ve işsizlik sigortası primleri dikkate alınarak re’sen 4/b beyan girişi yapılması sağlanmıştır.
Bu kapsamda 4/b kapsamındaki prime esas kazançların re’sen belirlenmesi sırasında;
-Gerçek kişiler yönünden; sigortalı ve işveren hissesi,
-Şirket ortakları yönünden; işverenin yazılı muvafakatının olması halinde sigortalı ve işveren hissesi, aksi halde yalnızca sigortalı hissesi dikkate alınacağından, şirket ortaklarının çakışan hizmet süresi içinde ödenen 4/a kapsamındaki işveren hissesinin de aktarımının yapılmasını teminen şirket tüzel kişiliğinden bir muvafakat alarak SGK’ya vermeleri yerinde olacaktır.
Özel bina inşaatlarında asgari işçilik değerlendirilmesi yapılırken ruhsatta yer alan yapı sınıf ve grubu esas alınmaya başlandı.
Özel bina inşaatlarının tamamlanmasının ardından yapı kullanma izin belgesi alınabilmesi için işverenlerden SGK tarafından düzenlenmiş ilişkisizlik belgesinin ibraz edilmesi istenilmektedir.
Sosyal Güvenlik Kurumunca ilişkisizlik belgesinin verilmesinden önce inşaatın yapı sınıf ve grubu ile yüzölçümü dikkate alınarak SGK’ya bildirilmesi gereken işçilik miktarı ile bildirilen işçilik miktarı karşılaştırılmakta, yeterli işçilik bildiriminde bulunulduğunun ve Kuruma da herhangi bir borcun bulunmadığının anlaşılması halinde ilişkisizlik belgesi verilmektedir. Yeterli işçilik bildiriminde bulunulmadığının anlaşılması halinde ise eksik bildirilen tutar kadar fark işçilikten kaynaklanan prim borcu çıkartılmaktadır.
Asgari işçilik uygulaması adı verilen bu işlem sırasında bina maliyeti belirlenirken her ne kadar yapının sınıf ve grubu yapı ruhsatında yer alsa da, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yer alan düzenlemeler çerçevesinde yapının kullanım amacı, niteliği ve özellikleri dikkate alınarak Sosyal Güvenlik Kurumunca inşaatın yapı sınıf ve grubu daha yüksek bir grupta değerlendirilebilmekte idi.
Haliyle bu işlem sonrasında, işverenler kimi zaman Kurumca belirlenen yapı sınıf ve grubuna itiraz etmekte ve yapının sınıf ve grubunun Sosyal Güvenlik Denetmenlerince tespiti cihetine gidildiğinden, ilişiksizlik belgesi alınma süreçleri uzayabilmekte idi.
Yönetmelik değişikliği ile uygulamada yaşanan bu sorun giderilmiş olup, asgari işçilik araştırma işlemleri sırasında yapının kullanım amacı, niteliği ve özellikleri dikkate alınarak Sosyal Güvenlik Kurumunca inşaatın yapı sınıf ve grubunun daha yüksek bir grupta değerlendirilmesi uygulamasına son verilerek, inşaatın ruhsatnamesinde yer alan yapı sınıfı ve grubu esas alınarak araştırma işlemi yapılması sağlanmıştır.