Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanuna göre Ramazan Bayramı arefe günü saat 13.00'ten itibaren 3,5 gündür.
Ulusal bayram ve genel tatil günlerinde işçinin çalışıp çalışmayacağı toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmeleri ile kararlaştırılabilir. Sözleşmelerde hüküm bulunmaması hâlinde işçinin bayram günü çalıştırılabilmesi için onayının alınması şarttır.
İşçiye ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmazsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak, tatil yapmayarak çalışırsa, çalıştığı her gün için ayrıca bir günlük ücret ödenir. Örneğin aylık brüt ücreti 15.000 TL olan bir işçi Ramazan Bayramı’nda hiç çalışmasa bile bu ücrete hak kazanacaktır.
Bayram günü çalışması halinde ise 15.000/30 = 500 TL ilave ücrete hak kazanacaktır. Ayrıca bayram günü yapılan çalışma 7,5 saati aşarsa, 7,5 saati aşan çalışma için % 50 zamlı ücret ödenecektir.
Yargıtay kararlarına göre,
- Bayram günü yapılan çalışma 7,5 saatin altında kalsa dahi işçi 1 günlük ilave yevmiyeye hak kazanır.
- Ulusal bayram genel tatil günü çalışan işçiye ücret yerine izin verilemez.
İşçinin arefe günü saat 13.00 den sonra çalıştırılmaması esastır. 13.00 den sonra çalıştırılması halinde işçiye ayrıca ilave yarım günlük yevmiye daha ödenmesi gerekir. Haliyle günlük ücreti 500 TL olan işçi arefe günü saat 13.00 den sonra çalışmaya devam etmesi halinde ilave 250 TL ücrete hak kazanacaktır.
Bayram günü yapılan çalışmanın aynı zamanda hafta tatiline rastlaması halinde ise 1 günlük yevmiye yerine işçinin lehine olacak şekilde hafta tatili ücretinin (ilave 1,5 günlük yevmiyenin) ödenmesi gerekir.
Bu durumda günlük brüt ücreti 500 TL olan işçi, hafta tatiline rastlayan bayram günü çalışması halinde ilave 750 TL ücrete hak kazanacaktır. Ancak işyeri uygulamalarına göre bayram günü çalışmalarına hafta tatilinden daha fazla ücret ödeniyor ise bu durumda fazla olan ödeme şekli tercih edilmelidir.
Ulusal bayram ve genel tatil günü çalışan işçiye ilave ücretinin ödenmemesi işçiye iş akdini haklı nedenlerle fesih etme hakkı vereceğinden, işçi iş akdini fesih ederek kıdem tazminatı ve diğer hak ve alacaklarını talep edebilecektir.
Ramazan Bayramında emeklilerin hakları
5/3/2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan son değişiklikle birlikte bayramın içinde bulunduğu ayda gelir veya aylık alanlara Ramazan ve Kurban Bayramında 2.000’er TL tutarında bayram ikramiyesi ödenecektir.
Bayram ikramiyesi alabilmek için “bayramın olduğu ayda gelir ve veya aylık alma” şartı aranıldığından 2023/Mart ayında tahsis (emeklilik) talebinde bulunan vatandaşlar Nisan ayı başından itibaren emekli aylığına hak kazandıkları için Nisan ayında ayrıca 2.000 TL bayram ikramiyesi alacaklardır. 2023/Nisan ayında tahsis talebinde bulunan vatandaşlar ise Kurban Bayramından itibaren bayram ikramiyesi alabileceklerdir.
Bayram ikramiyesi;
Sürekli iş göremezlik geliri almakta olanlara, iş göremezlik derecesi oranında ödenir. İş göremezlik derecesi % 40 olan bir vatandaşa 2.000 * 40 / 100 = 800 TL bayram ikramiyesi ödenecektir.
Ölüm aylığı alan hak sahiplerine, hisseleri oranında ödenir. Ölüm aylığı % 50 oranında bağlanmış eşe 2.000 * 50 / 100 = 1.000 TL, % 25 oranında bağlanmış çocuğa 2.000 * 25 /100 = 500 TL bayram ikramiyesi ödenecektir.
İş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü % 50 oranının altında kaybetmesi nedeniyle sürekli iş göremezlik geliri bağlanmış iken ölenlerden, ölümü iş kazası veya meslek hastalığına bağlı olmayanların hak sahiplerine, sürekli iş göremezlik derecesi üzerinden ve hisseleri oranında ödenir. Yüzde 40 üzerinden iş göremezlik geliri alırken vefat eden bir vatandaşın ölüm nedeninin iş kazası ve meslek hastalığına bağlı olmaması halinde, yüzde 50 oranında gelir bağlanmış eşine 2.000 X 40 /100 = 800 TL’nin hissesine isabet eden 800 X 50 / 100 = 400 TL’si bayram ikramiyesi olarak ödenecektir.
Sosyal güvenlik sözleşmelerine istinaden kısmi gelir veya aylık alanlara, ülkemizdeki prim ödeme gün sayılarının, sosyal güvenlik sözleşmesine göre nazara alınan toplam prim ödeme gün sayısına olan oranına göre ödenir. Ülkemizdeki 1.000 günü, yurt dışındaki 4.750 günü esas alınarak sözleşme aylığı bağlanmış bir vatandaşın kısmi aylık oranı 1.000 / 4.750 = 0.210 olduğundan 2.000 * 0,210 = 420 TL bayram ikramiyesi ödenecektir.
Birden fazla dosyadan gelir ve aylık alanlara en fazla ödemeye imkân veren bir dosya üzerinden ödenir. Hem kendi çalışmasından hem eşinden dolayı aylık alan bir vatandaşa kendi aylığı üzerinden bayram ikramiyesi ödenecektir.