Millî Eğitim Bakanlığına bağlı ilk ve orta dereceli eğitim kurumlarının temizlik işlerinde istihdam ettikleri personelin çalışma süreleri ile ücret ve sosyal güvenlik hakları evvelce Toplum Yararına Programlar (TYP) kapsamında yürütülmekte iken, 29/8/2024 tarihli Resmî Gazete ’de yayımlanan Yönetmelikle İşbaşı Uyum Programları (İUP) kapsamında yürütülmeye başlanmıştır.
TYP’de olduğu gibi İUP kapsamında istihdam edilecek personele ödenecek günlük ücrette bir değişiklik yapılmadığından, bu kişilere ödenecek ücret günlük asgari ücret kadardır. Yani 2024 yılı itibariyle günlük 566,73 TL.
Ne var ki bu personel TYP kapsamında istihdam edilirken;
- Haftanın beş günü çalıştırılmakta,
- Bu kişilere bir ay kesintisiz katılım sağlamaları halinde 30 gün üzerinden (cumartesi pazar günleri de dahil edilerek) ücret ödenmekte,
- Bu kişiler adına 5510 sayılı Kanunun 4. maddesi kapsamında sigortalı sayıldıklarından kısa vadeli sigorta ve genel sağlık sigortası priminin yanı sıra emeklilik primi de ödenmekte idi.
İUP Yönetmeliğiyle birlikte bu personel;
- Uygulamanın başladığı ilk dört haftada 5 gün, sonraki haftalarda 3 gün çalıştırılabilecek,
- Aylık çalışma sürelerinin kesintisiz olup olmadığı üzerinde durulmaksızın istihdam edildikleri gün sayısı kadar ücret alabilecek,
- Çalıştıkları süreler zarfında 5510 sayılı Kanunun 5/e bendi kapsamında “İşkur Kursiyeri” kabul edilip emeklilik primi hariç tutulup yalnızca genel sağlık sigortası ile iş kazası ve meslek hastalığı sigorta primi ödenecektir.
…
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Vedat Işıkhan geçtiğimiz günlerde İUP’a başvuran katılımcı sayısının 258 bine ulaştığı ve başvuruların %74,7 ’sinin kadınlar tarafından gerçekleştirildiği yönünde bir açıklamada bulundular. Ancak yapılan başvurulara rağmen okullardaki temizlikçi personel eksikliği maalesef ki giderilmiş değil.
Nasıl giderilsin ki?
Bu vatandaşların alacakları ücret ortada,
İlk ay 20 gün çalışıp 20 X 566,73 = 11.334,60 TL, sonraki aylarda 12 gün çalışıp 12 X 566,73 = 6.800,76 TL ücret alacaklar.
Yol ve yemek harcamalarını da hesaba kattığınızda bu paradan geriye pek de bir şey kalmayacağı ortadadır.
***
Hadi ücreti de geçtik, düne kadar TYP kapsamında 30 gün üzerinden ücret ödenip 30 gün üzerinden emeklilik primi ödenen bu vatandaşlar, Yönetmelik değişikliğiyle bir anda İŞKUR kursiyeri kabul edilip emeklilik primi ödenmez hale geldiler.
Ev hizmetlerinde ayda 10 gün veya üzerinde çalışan personelin emeklilik primi de dahil tüm sigorta kollarına ait primlerini ödemesi hususunda ev sahipleri zorunlu tutulurken, devlet okullarında çalıştırılacak temizlik personelini İŞKUR kursiyeri sayıp emeklilik primini ödememek olacak şey mi?
Hele hele başvuru yapanların çoğunun kadın olduğunu düşündüğünüzde evindeki çoluğunu çocuğunu bırakıp haftada üç gün okula temizliğe gidecek baş tacımız kadınlarımızı ayda 6.800 TL ücreti reva görmek ve emeklilik primini ödemeyip emeklilik imkanından mahrum etmek ne demek Allah aşkına.
Ev hanımlarının bile isteğe bağlı sigortalı olup emekli olmalarına imkân sağlayacak düzenlemeler üzerinde çalışılırken, Sayın Cumhurbaşkanı tarafından deklare edilen, sonrasında sayın Bakan tarafından ev hanımlarının isteğe bağlı sigorta primlerinin üçte birinin Aile Koruma Kalkanı Programı kapsamında devlet tarafından karşılanacağı müjdesi verilirken, okullarda temizlik işlerini yürüten kadınlar için emeklilik priminin ödenmemesi ne kadar doğru olabilir acaba.
***
Okul müdürleri şimdilerde kara kara düşünüyor, temizlik personelini nasıl bulacağız, bu kişileri İUP kapsamında çalışmaya nasıl ikna edeceğiz diye.
Görevi iş ve işçi bulmak olan İŞKUR’un bulamadığı temizlik personelini bulmak, okul müdürlerine kalmış durumda.
Kimisi okul aile birliğinin katkısıyla, kimisi her ne kadar yasak olsa da velilerden para toplayıp İUP kapsamında ödenen ücrete ilave ücret vermeyi, hiç değilse 2024-2025 eğitim öğretim yılının sonunu getirmeyi düşünüyor.
Hatta sağdan soldan edindiği ve hiçbir aslı olmayan bilgilerle bu kişileri sırf İUP kapsamında çalıştırabilmek için ileride kadroya geçeceklerini veya ücretlerinin artacağını belirterek ikna etmeye çalışanlar bile var.
***
Bu düzenleme belli ki Kamuda tasarruf amacıyla yapılmış.
İyi de İUP kapsamındaki katılımcıların ücret ve prim maliyetleri İşsizlik Fonundan karşılanıyor.
O açıdan eğer ki İşsizlik Fonunun daha etkin kullanılmasını istiyorsanız benden size tavsiye;
Bırakın bu garibanları, gidin maliyeti fondan karşılanan ve işsizliği önlemek anlamında hiçbir faydası olmayan 4447/50. maddede yer alan işsizlik ödeneği alan işçiyi işe alan işverenlere verilen teşviki kaldırın.
Gidin, iş kazalarını önlemek için çıkartılan ve çok tehlikeli sınıfta faaliyet gösteren işverenlere verilen ancak iş kazalarını önlemek adına hiçbir faydası olmayan 4447/Ek-4. maddede yer alan bir puanlık işsizlik sigortası teşvikini kaldırın.
Gidin, asgari ücret desteğinden yararlandığı halde idarelerce hak edişinden kesinti yapılmamış hizmet ihalesi alan firmaların yersiz asgari ücret desteklerini geri alın.