5510/4-b kapsamındaki (eski adıyla Bağkur’lu) sigortalıların yürütmekte oldukları işleri nedeniyle işyerinde veya işyeri dışında meydana gelen kazalar, iş kazası sayılmaktadır.
Bu kişilerin geçirdikleri iş kazalarının Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35. maddesine göre kazanın meydana geldiği tarihten itibaren bir aylık süreyi geçmemek şartıyla, bildirim yapmaya engel halin ortadan kalktığı günü takip eden günden başlanarak kendileri tarafından en geç 3 iş günü içinde SGK’ya bildirilmesi gerekiyor.
4/b kapsamındaki sigortalıların iş kazası bildirimi kağıt ortamında yapılabildiği gibi 4/a kapsamındaki sigortalıların iş kazası bildirimlerinin yapıldığı “İş Kazası Meslek Hastalığı E-Bildirim” ekranından elektronik ortamda da yapılabilmektedir.
4/b kapsamındaki sigortalıların iş kazası bildirimlerinin elektronik ortamda yapılabilmeleri için e-Sigorta şifresinin aktif olması ve SGK işyeri tescil kütüklerinde işveren veya şirket ortağı olarak kaydının bulunması gerekiyor. e-Sigorta şifresi aktif olmasına rağmen işyeri tescil kütüklerinde iş kazası geçiren 4/b kapsamındaki sigortalının işveren/şirket ortağı olarak bilgileri yer almıyorsa elektronik ortamda iş kazası bildirimi yapılmasına sistem tarafından izin verilmemektedir. Bu durumda, işyeri tescil kayıtlarında gerekli güncellemelerin yapılması için ilgili SGK Müdürlüğüne başvurulması ya da iş kazası bildiriminin kağıt ortamında yapılması gerekecektir.
Diğer taraftan iş kazası ve meslek hastalıklarının süresi içinde SGK’ya bildirilmemesi halinde uygulanacak idari para cezaları 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda düzenlenmiş olup, anılan Kanunun “Kapsam ve İstisnalar” başlıklı 2. maddesinin (ç) bendinde “Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar.” hakkında bu kanun hükümlerinin uygulanmayacağı öngörülmüştür.
Kanunda yer alan bu istisna maddesi çerçevesinde 4/b kapsamında sigortalı olan vatandaşlarca iş kazası bildirimlerinin süresi içinde yapılmaması halinde;
- 4/a kapsamında en az bir sigortalı istihdam ediyorlar ise çalışan sayısına ve işyerinin tehlike sınıfına bakılarak 2022 yılı itibariyle 6.966,00 TL ile 20.898,00 TL değişen tutarlarda idari para cezası uygulanmaktadır.
- 4/a kapsamında çalışanı olmayanlara ise 6331 sayılı Kanun kapsamında olmadıklarından iş kazasını süresi içinde SGK’ya bildirmeseler bile idari para cezası uygulanmamaktadır.
İŞ ARAMA İZNİNDE ÇALIŞAN İŞÇİYE ÖDENECEK ÜCRET
Haftanın altı günü çalışma yürütülen işyerimizde 4 hafta ihbar süresi bulunan bir işçimize iş yoğunluğu nedeniyle iş arama izni kullandıramadık. İş arama izin ücretini nasıl hesaplamamız gerekiyor? Leyla K.
İş Kanunu’nun 27. maddesine göre,
- İş arama izninin süresi günde iki saatten az olamaz.
- İşveren iş arama izni esnasında işçiyi çalıştırır ise işçinin izin kullanarak bir çalışma karşılığı olmaksızın alacağı ücrete ilaveten, çalıştırdığı sürenin ücretini % 100 zamlı ödemekle yükümlüdür.
İş arama izni çalışma günlerinde verileceğinden, hafta tatili ile bayram ve genel tatil günleri için iş arama izni verilmez. Bu bakımdan iş arama izninin kullandırılmaması halinde işçiye ödenecek iş arama izin ücreti de yalnızca çalışma günleri için hesaplanacaktır.
İş arama izninin kullandırılmaması halinde işçiye ödenecek iş arama izin ücreti, “saatlik ücret X toplam iş arama izin saati X 2” formülüyle hesaplanır.
Buna göre haftanın altı günü çalışma yürütülen işyerinde aylık 9.000 TL brüt ücret karşılığı çalışan bir işçinin;
Saatlik brüt ücreti: 9.000/225 =40,00 TL
4 hafta ihbar süresi içindeki toplam iş arama izin saati: 4 haftalık sürenin her bir haftasında 6 iş günü bulunduğundan toplamda 6 gün X 4 hafta = 24 iş günü için 24 X 2 = 48 saat olacaktır.
Bu durumda 4 haftalık ihbar süresi içinde iş arama izni kullandırılmayan işçiye 40 X 48 X 2 = 3.840,00 TL tutarında brüt iş arama izin ücreti ödenmesi gerekecektir.
BİR ÖNERİ
Sosyal Güvenlik Kurumunca özel sektörde çalışan sigortalıların prime esas kazançlarının bir önceki ayda bildirilen kazançlara göre azalması durumunda sigortalılara bilgilendirme amaçlı kısa mesaj gönderilmektedir.
Ancak, işverenlerce sigortalılara ücret niteliğinde ödemelerin yanı sıra ücret dışı (prim ikramiye gibi) ödemeler de yapılmaktadır. Ücret dışı bu ödemelerin bir kısmı arızi nitelikte olup, her ay düzenli bir şekilde ödenmediğinden, prime esas kazancın bir önceki ayın kazancı ile kıyaslanması sonrasında sigortalıya gönderilen bilgilendirme mesajı kimi zaman sigortalılar nezdinde sigorta primlerinin eksik bildirildiği yönünde bir algı oluşmasına neden olabilmektedir.
Bu bakımdan bir önceki ayın bilgileriyle yapılacak kıyaslamanın MUHSGK’nın “Hak Edilen Ücret” sütununda yer alan bilgilerle yapılması, “Prim İkramiye ve Bu Nitelikteki İstihkak” sütununda yer alan bilgilerin bu kıyaslamaya dahil edilmemesi isabetli olacaktır.