İkale sözleşmesi işçi ve işverenin aralarında anlaşarak iş sözleşmesini sonlandıran sözleşmedir. İş sözleşmesini sonlandırma talebi (ikale talebi) işçiden gelebileceği gibi işverenden de gelebilmektedir.
İkale talebi işverenden gelmişse işverenin kanuni tazminatlarına ilave olarak ayrıca işçiye ek bir menfaat (makul yarar) sağlaması gerekmektedir. İşçiden gelmiş ise işverenin makul yarar sağlaması gibi bir zorunluluğu bulunmamaktadır.
İkale talebinin işverenden geldiği durumlarda Yargıtay kararlarına göre;
- 5 yıla kadar kıdemi olan işçiler için 4 aylık,
- 5 yıldan 15 yıla kadar kıdemi olan işçilerde 5 aylık,
- 15 yıl ve üzeri kıdemi olan işçilerde en az 6 aylık
kazancı tutarında işçiye makul yarar sağlaması gerekiyor.
İkale bedeli sigorta primine esas kazaca dahil edilmeli mi?
5510 sayılı Kanunun 80. maddesinin (b) bendinde prime esas kazanca dahil edilmeyecek ödemeler tek tek sayılmış, (c) bendinde ise (b) bendinde belirtilen ödemeler dışında her ne ad adı altında yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin ve ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemelerin prime esas kazanca dahil edileceği öngörülmüştür.
Bu bağlamda, ikale bedeli veya ikale tazminatı adı altında yapılan ödemeler 5510/80-b bendinde prime esas kazanca dahil edilmeyecek ödemeler arasında sayılmadığından, sigortalının iş akdinin sona erdiği aydaki kazancına dahil edilerek sigorta primine tabi tutulması icap etmektedir.
Diğer taraftan SGK’nın 2020/20 sayılı Genelgesine göre iş akdinin ikale ile sona ermesi durumunda ikale sözleşmesinde ikale bedelinin hangi kalem alacakları/ tazminatları kapsadığının da belirtilmesi gerekiyor. Bu durumda bu alacaklardan/tazminatlardan 5510-80 (b) bendindeki istisnalar arasında yer alan ödemeler sigorta primine esas kazanca dahil edilmeyecek, istisnalar dışında kalan ödemeler ise prime esas kazanca dahil edilecektir.
İkale sözleşmesi ile kararlaştırılan ikale bedelinin hangi kalem alacakları/tazminatları kapsadığına yer verilmemesi halinde ise ikale bedeli adı altında yapılan tüm ödemeler sigorta primine tabi tutulacaktır.
İkale bedeli gelir vergisine tabi tutulmalı mı?
27/3/2018 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunun 25. Maddesinin 7-(b) bendinde yapılan değişiklikle, hizmet erbabının tabi olduğu mevzuata göre belirlenen istisna tutar aşılmamak kaydıyla, hizmet sözleşmesi sona erdikten sonra karşılıklı sonlandırma sözleşmesi veya ikale sözleşmesi kapsamında ödenen tazminatlar, iş kaybı tazminatları, iş sonu tazminatları, iş güvencesi tazminatları gibi adlar altında yapılan ödemeler ve yardımlar, gelir vergisinden müstesna tutulmuştur.
Dolayısıyla kıdem tazminatı ile ikale sözleşmesine istinaden ödenen ikale tazminatı toplamının işçinin çalıştığı süre dikkate alınarak hesaplanan kıdem tazminatı tavanına kadar olan kısmı gelir vergisinden istisna tutulacak, varsa istisnayı aşan kısmı gelir vergisine tabi tutulacaktır.
MEMURİYET GÖREVİNDEN İSTİFA EDENLER EMEKLİ İKRAMİYESİ ALABİLİR Mİ?
İlk defa memur olarak çalışmaya başladım ve 7 yıl memur olarak görev yaptıktan sonra istifa edip, özel sektörde çalışmaya başladım. EYT yasası sonrası emekli aylığı bağlandı. Memur olarak çalıştığım süreler için tazminat almam mümkün müdür, ne yapabilirim. Özlem T.
1475 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde yapılan düzenleme ile 8/9/1999 tarihinden sonra iş akdini kendi isteği ile sonlandıran sigortalılara, yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı koşullarını sağlamaları halinde kıdem tazminatı ödenmesine imkan sağlanmıştır. Aynı esaslar aylık bağlanması koşuluyla kamu görevlileri hakkında da uygulanmaktadır.
Bu bakımdan 8/9/1999 tarihinden sonra memurluk görevinden herhangi bir gerekçeye (sağlık, askerlik, evlilik vb) bağlı olmaksızın istifa etmek suretiyle ayrılıp daha sonra başka statüdeki çalışmalarıyla birlikte emekli aylığı bağlanan vatandaşlara memurlukta geçen sürelerine emekli ikramiyesi ödenebilmesi için;
- 8/9/1999 tarihinden önce çalışmaya başlayıp, 8/9/1999 tarihinden sonra görevinden istifa edenlerin, memurluk görevinden istifa ettikleri tarih itibariyle en az 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 prim gün sayılarının olması,
- 8/9/1999 tarihinden sonra çalışmaya başlayanların memurluk görevinden istifa ettikleri tarih itibariyle en az 7000 prim gün sayılarının olması yahut en az 25 yıllık sigortalılık süresi ve 4500 prim gün sayılarının olması gerekiyor.
Okurumuz Özlem Hanıma geldiğimizde, memurluk hizmetine ne zaman başladığınızı belirtmemişsiniz.
Ancak EYT yasası sonrası emekli olduğunuz dikkate alındığında 8/9/1999 tarihinden önce çalışmaya başladığınız değerlendirilmektedir. Bu durumda 8/9/1999 tarihinden önce çalışmaya başlamış olmanıza rağmen memurluk görevinden herhangi bir gerekçeye (sağlık, askerlik, evlilik vb) bağlı olmaksızın istifa ettiğiniz tarih itibariyle 15 yıllık sigortalılık süresi ve 3600 prim gün sayısını doldurmamış olmanız (7 yıllık hizmetinizin yeterli olmaması) nedeniyle tarafınıza emekli ikramiyesi ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.