Halen uygulanmakta olan 06111 kanun numaralı sigorta prim teşviki ile genç, kadın ve mesleki eğitimini tamamlamış kişilerin istihdamının artırılması amaçlanmıştır. Uygulama süresi 31/12/2022 tarihinde sona eren 7103 kanun numaralı prim teşvikiyle de yine istihdamın artırılması amaçlanmış, 06111 teşvikine benzer şekilde kadın ve 18-25 yaş arasındaki gençler ile engelli sigortalılara yönelik teşvik süresi, 12 ay yerine 18 ay olarak uygulanmıştır.
İstihdamın artırılması için özel sektörün devlet tarafından desteklenmesi gerektiği aşikardır. Arıttırılması gereken istihdam ise hiç kuşkusuz kendi işsizlerimize, kendi vatandaşlarımıza yönelik olmalıdır.
Ne var ki gerek uygulama süresi sona ermiş 7103 teşvikinden, gerekse 1/1/2024 tarihinden itibaren işe alınacak sigortalılar yönünden uygulama süresi sona erecek olan 06111 teşvikinden, yabancı uyruklu sigortalılardan dolayı da yararlanılmıştır. Başka bir anlatımla istihdamın artırılması amacıyla çıkartılan prim teşviklerinden çalışma izniyle ülkemize getirilen Çinliden ya da Hindistan uyruklu çalışandan dolayı da yararlanılabilmiştir.
Hatta 06111 teşvikinden yararlanabilmek için yeni işe alınan sigortalının “son altı aylık süreye ilişkin aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmama”, 7103 teşvikinde ise “son üç aylık süre içinde SGK’ya bildirilmemiş olma” şartından dolayı TC vatandaşlarına göre yabancı uyruklu sigortalılar çok daha avantajlı hale gelmiştir.
Şöyle ki,
17/12/2023 tarihinde işe alınan bir sigortalıdan dolayı 06111 teşvikinden yararlanabilmek için bu sigortalının 2023/6 ila 11. aylar arasında işsiz olması gerekiyor. Haliyle yeni işe alınan sigortalı için 2023/6 ila 11. aylar arasında SGK’ya bir günlük hizmet bildiriminde bulunulmuş olsa bile bu sigortalıdan dolayı teşvikten yararlanılmasına izin verilmemektedir. Yabancı uyruklu sigortalı ise çalışma izninin başladığı tarihten önceki altı aylık sürede kendi ülkesinde sigortalı olarak çalışmış olsa bile işe giriş tarihinden önce kendi ülkesinde sigortalı olup olmadığına bakılmadığından teşvikten yararlanılmasına da izin verilmektedir.
Düşünün ki istihdamı artırmak için bir prim teşviki çıkartıyoruz ve bilmem kaç milyarlık nüfusu bulunan Çin’den, Hindistan getirilen işçinin sigorta primlerini bile istihdam teşviki kapsamında Fondan karşılıyoruz. Bunu da geçtik, Çin’den getirilen işçi, istihdamın artırılması noktasında benim ülkemin işsiz vatandaşının da bir adım önüne geçiyor.
…
Prim teşviklerinden yararlanılması noktasında amaç eğer ki beş puanlık prim indiriminde olduğu gibi sigorta primlerinin süresi içinde tahsil edilmesi ise yabancı uyruklu sigortalılardan dolayı da beş puanlık indiriminden yararlanılmalı, buna kimsenin sözü olamaz.
Ama 06111 veya 7103 teşvikinde olduğu gibi amaç istihdamın artırılması ise İşsizlik Fonundan finanse edilecek paralar, benim kendi vatandaşımın, kendi gencimin, benim ülkemin kadınının istihdamı için harcanmalı.
Bize ne Çin’deki istihdamdan, Hindistan’daki istihdam sorunundan,
Kaldı ki 7103 teşvikinde sigortalının asgari ücrete kadar olan ücreti üzerinden hesaplanan priminin tamamının; 06111 teşvikinde sigortalının brüt ücreti hesaplanan sigorta priminin %55’lik kısmının İşsizlik Fonundan karşılandığı göz önünde bulundurulduğunda, yabancı uyruklu çalışanların istihdamı için Fondan karşılanan paraların ne kadar yüksek rakamlara ulaştığı da görülecektir.
…
Değerli okurlar,
4447 sayılı Kanunun Geçici 10. maddesinde yasal bir düzenleme yapılmadığı takdirde 1/1/2024 tarihinden sonra işe alınacak sigortalılardan dolayı 06111 teşvikinden yararlanılamayacaktır. TÜİK’in 2023/Kasım ayı itibariyle açıkladığı mevsim etkilerinden arındırılmış istihdam verilerine bakarsanız 2023/Ocak ayındaki istihdam sayısının 31 milyon 698 kişi, 2023/Eylül ayındaki istihdam sayısının ise 31 milyon 686 kişi olduğunu göreceksiniz. Haliyle dokuz aylık süre zarfında istihdamdaki kişi sayısında herhangi bir atış olmadığı da dikkate alındığında, 7103 teşvikinin sona ermesinin ardından 6111 teşvikinin uzatılmasına veya istihdamı artırmaya yönelik yeni bir teşvik düzenlemesine ihtiyaç olduğu ortadadır.
Yeni bir prim teşvikinin gerek uygulamaya geçirilmesi noktasında gerekse İK birimlerince uygulanması noktasında sorunlar yaşanabileceği veya etkin bir şekilde kullanılmasının zaman alabileceği de dikkate alınarak 2011/Mart ayından bu yana uygulanmakta olan 06111 teşvikinin 1/1/2024 tarihinden itibaren işe alınacak sigortalıları da kapsayacak şekilde uygulama süresinin uzatılması çok daha faydalı olacaktır. Yasa değişikliği yapılır ise değişiklik sadece süre uzatımıyla sınırlı olmamalı, sigorta prim teşvikinin vatandaşlarımıza yönelik uygulanabileceğine yönelik düzenlemeleri de içermelidir.
Ayrıca 06111 teşvikinin uygulanması sırasında sahada yaşanan sorunların da göz önünde bulundurularak,
- Teşvik süresini tamamlamadan işten ayrılmış çalışanların aynı veya farklı bir işveren yanında çalışmaya başlamaları halinde kalan süre zarfında teşvikten yararlanmalarına izin verilmeli,
- Yeni işe alınan sigortalıların mevcut çalışan sayısına ilave olup olmadıklarının hesabında, asıl işveren ve alt işverenlere ayrı ayrı bakılmalıdır.