Çalışma izninden muaf tutulan yabancılar hariç olmak üzere yabancıların ülkemizde çalıştırılabilmeleri için çalışma izinlerinin alınması şarttır.
Yabancıların çalışma izninin alındığı tarihten itibaren ülkemizde çalışmaya başlamaları mümkün bulunmakla birlikte, Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’ne göre;
- Yurtiçinden yapılan başvurularda yabancının, çalışma izninin başlangıç tarihinden itibaren bir ay içerisinde
- Yurtdışından yapılan başvurularda yabancının yurda giriş tarihinden itibaren bir ay ve her halükarda çalışma izninin başlangıç tarihinden itibaren altı ay içerisinde
Çalışmaya başlaması zorunludur.
…
Buraya kadar bir sorun yok, maalesef sorunlar bundan sonra başlıyor.
Birincisi, yabancı işçiye ait işe giriş bildirgesinin verilme süresiyle ilgili olarak Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nde çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihi ile çalışma izni başlangıç tarihinin farklı olması halinde çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılan bildirimlerin süresinde yapılmış sayılacağı belirtiliyor.
Halbuki, işe giriş bildirgelerinin verilme süresi sosyal güvenlik mevzuatına göre belirleniyor ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde yabancı uyruklu kişilere ait işe giriş bildirgelerinin 11/4/2014 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere çalışma izninin başlangıç tarihinden ya da çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihi ile çalışma izin tarihinin farklı olması halinde çalışma izin belgesinin işverene tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde verilmesi halinde yasal süresi içinde verilmiş sayılacağı belirtiliyor.
Hukuk Muhakemeleri Kanununun 92. maddesinde;
“ Süreler gün olarak belirlenmiş ise tebliğ veya tefhim edildiği gün hesaba katılmaz ve süre son günün tatil saatinde biter.
Süre; hafta, ay veya yıl olarak belirlenmiş ise başladığı güne son hafta, ay veya yıl içindeki karşılık gelen günün tatil saatinde biter. Sürenin bittiği ayda, başladığı güne karşılık gelen bir gün yoksa, süre bu ayın son günü tatil saatinde biter.” der.
Haliyle bir aylık süre ile 30 günlük sürenin sona erdiği tarih farklı olduğundan, eğer ki yabancının işe giriş bildirgesini Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’ndeki açıklamayı dikkate alarak çalışma izninin tebliğ edildiği tarihi izleyen bir aylık sürenin son gününde verirseniz, Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde belirtilen 30 günlük süreyi geçirmiş olacağınızdan SGK tarafından bir aylık brüt asgari ücret tutarında idari para cezasına maruz kalabilirsiniz.
….
İkincisi, yabancıların çalışma izin süreçlerini açıklayan ve Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğünce hazırlanmış “Adım Adım Çalışma İzin Başvuru” kılavuzunda yurt dışı başvurularına münhasıran, “İşveren, yabancının yurda giriş tarihinden itibaren 30 gün içinde bağlı bulunduğu Sosyal Güvenlik Merkezine başvurarak sigortalı işe giriş bildirgesi vermek zorundadır.” şeklinde bir açıklamaya yer verilmiş.
Bu açıklamanın yasal dayanağı veya sosyal güvenlik mevzuatında bir karşılığı var mı derseniz, ne yazık ki yok. Sosyal güvenlik mevzuatında yabancı uyruklu çalışanların işe giriş bildirgelerinin verilmesi hususundaki 30 günlük istisnai süre yukarıda da anlattığım üzere yalnızca yabancının çalışma izninin başladığı veya işverene tebliğ edildiği tarihten itibaren başlıyor.
Dolayısıyla işe girişi bildirgesinin verilme süresinin kılavuzla belirlenmesi de mümkün olamayacağına göre, yurtdışından yapılan başvurularda, yabancının her ne kadar yurda giriş tarihinden itibaren bir ay içinde işe başlaması mümkün olsa da, çalışma izninin başladığı veya işverene tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 günlük süre de geçmiş ise, işe giriş bildirgesinin işe başladığı tarihten en az bir gün önce verilmesi gerekiyor. Aksi halde kılavuzdaki açıklamalara göre bildirgenizi verirseniz bir aylık asgari ücret tutarında cezaya maruz kalırsınız.
…
Üçüncüsü, yabancıların çalışma izin süreçleriyle ilgili kılavuzlarda, işverenin yabancı çalışana ait işe giriş bildirgesini bağlı bulunduğu sosyal güvenlik merkezine başvurarak vermek zorunda olduğu anlatılıyor.
Halbuki sosyal güvenlik mevzuatında, özel sektör işverenleri çalıştırdığı sigortalı sayısı üzerinde durulmaksızın işe giriş bildirgelerini 1/10/2009 tarihinden itibaren elektronik ortamda göndermekle zorunlu tutulmuştur. Bu bakımdan 99 veya 98 le başlayan yabancı kimlik numarası verilmiş yabancı çalışana ait işe giriş bildirgesinin sosyal güvenlik merkezine başvurarak verilmesine ilişkin uygulama 14 yılı aşkın bir süre öncesinde kaldırılmış olup, kılavuzda belirtildiği gibi işe giriş bildirgesini sosyal güvenlik merkezine yasal süresi içinde bile olsa kağıt ortamında verirseniz bir aylık asgari ücret tutarında idari para cezasına maruz kalırsınız.
…
Sonuç olarak,
İşe giriş bildirgesinin yasal süresi içinde ve elektronik ortamda verilmemesi halinde uygulanacak cezanın 2023 yılı rakamlarıyla 13.414 TL olduğu da dikkate alınarak, yabancı çalışanların işe giriş bildirgelerinin verilme süresi ve şekli ile ilgili olarak gerek Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nde, gerekse “Adım Adım Çalışma İzin Başvuru” kılavuzlarında yapılan açıklamaların sosyal güvenlik mevzuatına göre daha da geç kalınmadan bir an evvel güncellenmesi gerekiyor.