30 Ağustos’ta çalışan işçilere ilave yevmiye yerine bir gün izin verebilir miyiz? Serhat B.
2429 sayılı Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanununa göre 1 Ocak, 23 Nisan, 1 Mayıs, 19 Mayıs, 15 Temmuz, 30 Ağustos günleri ile Arife günü saat 13.00'da başlayan 3.5 günlük Ramazan Bayramı günü ve saat 13.00'de başlayan 4,5 günlük Kurban Bayramı günü genel tatil günüdür.
28 Ekim saat 13.00’de başlayıp 29 Ekim günü devam eden 1,5 günlük Cumhuriyet Bayramı ise Ulusal Bayram tatili günüdür.
Bayram tatilinde çalışan işçiye ilave bir yevmiye ücret ödenir.
İş Kanunu’nun 47. maddesine göre işçilere, ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenmelidir.
Örneğin aylık ücreti 7.500 TL olan bir işçinin 30 Ağustos günü çalışmaması halinde ağustos ayı ücretinin 7.500 TL olarak; 30 Ağustos günü çalışması halinde ise 7.500/30 = 250 TL ilave bir günlük yevmiye ile birlikte ücretinin 7.500 + 250 = 7.750 TL olarak ödenmesi icap etmektedir.
Ulusal bayram tatili ve genel tatil günü ile hafta tatilinin aynı güne rastlaması ve bugünde de işçinin çalışması halinde ise işçinin lehine olacak şekilde hafta tatilinde çalıştığı kabul edilerek ilave 1 günlük ücreti % 50 zamlı ödenmelidir.
Bu durumda yukarıdaki örnekteki işçinin ağustos ayı ücreti, günlük ücretinin % 50 artırılmak suretiyle bulunan 375 TL ilave ücretle birlikte 7.500 + 375 = 7.875 TL olarak ödenmesi gerekmektedir.
Bayram tatilinde çalışan işçiye ücret yerine izin verilemez.
Tatil günü çalışan işçiye ücret ödemek yerine serbest zaman kullandırmak mümkün olmadığından, bayram günü çalışan işçiye bu çalışması karşılığında ilave ücretinin ödenmesi zorunludur.
Nitekim bir Yargıtay kararında “Ulusal bayram genel tatil çalışması yapan işçiye ücret yerine izin verilemez. 4857 Sayılı İş Kanunu'nda serbest zaman, fazla mesai çalışması için öngörülmüştür. İşçi tatil günleri çalışmış ise bunun karşılığı ücretin ödenmesi gerekir. Bu çalışma sonrası karşılığında izin kullandırılması, tatil ücretine hak kazanamayacağını göstermez. Zira tatil çalışmaları karşılığı serbest zaman veya izin verilmesi yasaya uygun değildir.” şeklinde karar verilmiştir.
Bayram tatilinde çalışan işçiye ilave ücreti ödenmez ise haklı fesih hakkı doğar.
Ulusal bayram ve genel tatil günü çalışan işçiye ilave ücreti ödenmediği takdirde işçiye iş akdini haklı nedenlerle feshetme hakkı doğacaktır.
Haliyle bayram günü çalışan işçiye ilave ücreti ödenmediği takdirde, işçi iş akdini feshederek kıdem tazminatı ve diğer tüm hak ve alacaklarını talep edebilecektir.
BİRDEN FAZLA İŞYERİNDE ÇALIŞANLAR HANGİ ŞARTLARDA SGK’DAN PRİM İADESİ ALABİLİR
Aynı ayda birden fazla işyerinde çalışan sigortalılara SGK’nın prim iadesi yaptığını duydum. İade işlemi hangi şartlarla, nasıl yapılıyor, bilgi verebilir misiniz? Okur
Aynı ayda birden fazla işyerinde çalışan sigortalılara SGK’nın prim iadesi yapabilmesi için aynı ayda birden fazla işyerinden bildirilen prime esas kazançların toplamının ilgili aydaki prime esas kazanç üst sınırını aşması ve sigortalının aşan kısma isabet eden primlerin iadesi hususunda ilgili SGK Müdürlüğüne dilekçe ile başvurması gerekiyor. Ayrıca iade talebinde bulunulan primlerin işverenlerince ödenmiş olması da aranılan bir diğer şart. Bu durumda, prime esas kazanç üst sınırını aşan kısma isabet eden;
* % 14 oranındaki sigorta primi,
* % 1 oranında işsizlik sigortası primi
Sigortalıya iade edilmektedir. Buna karşın, sigortalıların prime esas kazançları üst sınırı aşmadığı takdirde aynı ayda birden fazla işyerinde çalışıyor olsalar bile prim iadesi yapılmamaktadır.
Örneğin 2022/Temmuz ayında iki ayrı işyerinde birden çalışan bir sigortalı adına:
1 nolu işyerinden 30 gün 38.000 TL
2 nolu işyerinden 20 gün 15.400 TL
olmak üzere toplam 53.400 TL tutarında prime esas kazanç bildiriminde bulunulduğu düşünüldüğünde, 2022/Temmuz ayında prime esas kazanç üst sınırının aylık tutarı 48.532,50 TL olduğundan, sigortalının talebi halinde;
53.400 - 48.532,50 = 4.867,50 TL tutarındaki prime esas kazancın;
4.867,50 X 15 / 100 = 730,13 TL’si sigortalıya iade edilecektir.
İade edilecek primlere faiz ödenmez.
Talepte bulunan sigortalılara yapılacak prim iadesinin, SGK tarafından en geç talepte bulundukları tarih tarihini izleyen ay içinde yapılması gerekmekle birlikte, geri verilen primler için ayrıca gecikme cezası ve gecikme zammı ile faiz ödenmediğinden yalnızca prim aslı iade edilmektedir.