Çocuklar, dünyaya geldikleri andan itibaren birçok beceriyi kazanmaya başlarlar. 2-6 yaş arasında gelişen “inisiyatif duygusu” ile denemek ve araştırmak en temel gereksinimleridir. Artık, bağımsız bir birey olduklarının farkına varırlar ve çevrelerindeki kocaman dünyayı keşfetmeye çalışırlar.
Çocuklar öğrenmeye açtır ve ‘merak’ gibi harika bir duyguya en üst seviyede sahiptirler. Bu duygu onları öyle bir yolculuğa sürükler ki maceralarının sonunun nereye varacağını hiç düşünmeden hareket ederler. İşte bu keşif sırasında çocuklar, onları yönlendirecek ipuçlarına, tehlikeli alanlara daldığında “dur” diyecek, güvenebileceği yön göstericilere gereksinim duyarlar. Sağlıklı tutum ve kuralları içeren yönlendirmeler, çocuğun sınırlarını netleştirir. Bu da, disiplini sağlar.
Hem toplumsal yaşantıda uyumlu olabilme hem de kişisel iç huzur ve dengeyi sağlayabilmek için hangi yaşta olursa olsun, herkesin belirli sınırlara gereksinimi vardır.
Anne babalar, kişilikli ve özgüvenli çocuk yetiştirmenin yolunun, onun her istediğine izin vermek olduğu düşüncesi ve çocuklarının kendilerine olan sevgisini kaybetme endişesiyle sınır ve kural koymayı ihmal edebilirler. Oysaki sınır koymak çocuğun kendini güvende hissetmesidir. Belirlenen sınırlar, sosyal yönden kabul gören davranışları benimsemesine yardımcı olur. Tam aksini düşündüğümüzde ise “pek çok şeyi ben kontrol ediyorum!” duygusu ağır gelir ve istenmedik davranışları arttırır. Giderek dozu artan olumsuz davranışların altında, durdurulma isteği yatmaktadır.
Sınırlar, tıpkı köprünün kenarındaki korkuluklar gibidir ve eğer net olarak belirlenmiş ise;
-Çocuk kendini güvende hisseder,
-Davranışlarından sorumlu olur,
-Yardım ve destek gibi kavramları anlaması kolaylaşır,
-Yetişkin-çocuk güç savaşı en aza iner ve karşılıklı saygı oluşur.
O zaman sınırları belirlerken…
İyi örnek olunuz. Eğer çocuğunuzun problem çözmek için şiddete başvurmasını istemiyorsanız fiziksel ceza vermeyiniz.
Bir kural koymadan önce kendinize şunları sorunuz: Bu kural gerekli mi?/ Çocuğun sağlığını ya da güvenliğini sağlıyor mu?/ Başkalarının haklarını gözetiyor mu?
Çocuğunuzun yaş özelliklerini göz önünde tutunuz. Sınırları belirlemek dinamik bir süreç; yaş dönemlerine göre değişiklik yapmak gerekebilir.
Anlaşılabilir, görülerek denenebilir kurallar koyunuz.
Kuralları açık ve net olarak açıklayınız. Çok fazla ve gereksiz detaylı anlatımdan kaçınarak, kendinizden emin bir tavır ve net bir ses tonuyla, ona güven vererek iletiniz.
Kurallarınızı tutarlı bir şekilde uygulayınız. Ancak gerekli durumlarda esneyebileceğini de göz ardı etmeyiniz.
Unutmayın “İyi komşuluk ilişkileri çitlerle başlar...”