İki haftadır Erol Güngör’ü yazıyorum. Bir gazete köşesinde ne kadar anlatılabilirse, o kadar işte. Dostların teveccühü oldu. Sağolun, varolun. Sevincim var, teşekkürüm var.
Erol Güngör üzerine konuşurken dostum Atila Kutlutaş “Nevzat Kösoğlu’nu niçin yazmıyorsun?” diye sordu. Bende bir heyecan, bin heyecan. Doğrusu birbirini tamamlayan iki mütefekkir. Erol Güngör düşüncesini ileriye taşıyan bir isim Kösoğlu. İki düşünürü peş peşe yazmak da ayrı bir güzellik. Güzel nasip.
***
Kısaca hayatına bakalım…
7 Ekim 1941’de Erzurum-İspir’de doğdu. İ.Ü. Hukuk Fakültesi’ni bitirdi. 1964’te gazeteciliğe başladı. Ötüken Yayınevi’ni kuranlar arasında yer aldı ve yönetti. 1977 genel seçimlerinde MHP’den Erzurum milletvekili olarak parlamentoya girdi. 12 Eylül 1980 ihtilalinden sonra bir buçuk yıl tutuklu kaldı. Yayıncılıkla uğraştı. 14 ciltlik büyük Türk klasiklerini yayınladı. Kültür Bakanlığı adına 30 ciltlik Türkiye dışındaki Türk edebiyatları projesini yürüttü. Vefat tarihi, 10 Ekim 2013.
***
Yazının başında ya da sonunda söyleyelim fark etmez, o gerçek bir düşünür ve gönül adamı. Dünkü ve bugünkü Türkiye’yi anlayabilmek için esaslı referans yazdıkları. Aklıma gelen eserlerini zikredeyim burada: Kitap Şuuru, Türk Olmak ya da Olmamak, Konuşmalar, Türk Dünyası Tarihi ve Türk Medeniyeti, Milli Kültür ve Kimlik, Eski Türkler’de İslam’da ve Osmanlı’da Devlet, Geçmiş Zaman Peşinde Yahut Vaizin Söyledikleri, Galip Erdem, Ziya Gökalp, Yahya Kemal, Peyami Safa, Dündar Taşer, Şehit Enver Paşa.
Kültürden irfana, musikiden tarihe kadar uzanan bir eksen üzerinde bir dolu eser.
Şu cümleler Şehit Enver Paşa kitabından:
“Osmanlı’nın çöküşü de kuruluşu gibi bir destandır. Çöküşün kahramanları olan neslin bayraktarı Enver Paşa’dır. Onların varlığıyla İmparatorluğun çöküşünü birlikte düşünmek şaşırtıcıdır ve haksızlık gibi görünür. Onların yürekleri dağ gibiydi; hayalleri de öyle... Asla küçük düşünmüyorlardı. Devleti, ülkesi ve milletiyle kurtarmak için kendilerini ateşlere atarken, her biri İmparatorluğun bir uzak köşesinde, bütün Müslüman dünyayı kurtarmayı düşlüyor ve bunun heyecanı ile sarsılıyorlardı. Büyük düşünmek, büyük rüyalar görmek büyük zamanların görüntüleridir. Oysa bunlar çöküyorlardı ve çökerken bile yüreklerindeki ve kafalarındaki büyüklükleri terk etmiyorlardı. Sonra, Anadolu’ya çekildik. Artık onları anlamak zorlaştı. İnsanlarımızda yürekler daraldı, ufuklar kapandı; araya anlamsız siyasi endişeler girdi.”
***
Kösoğlu, Türk tarihini ve felsefesini günümüz şartları içerisinde yeniden ele aldı, kültür ve medeniyet kavramları ile alakalı özgün fikirler ortaya koydu. Kimlik meselesine yeni bir boyut getirerek yeni Türk kimliğinin inşa yollarını gösterdi.
***
‘Türkiye’ sözünden heyecanlanan biri. Sadece Türkiye ismi onu heyecanlandırmaya yetiyordu. O, bu ülkenin dünyanın umudu olduğunu söylüyordu. Türkiye üzerine konuşurken o umutla konuşuyor, heyecanlanıyor, gözleri parlıyordu.
“Kültürümüzün esası, ana direkleri üzerine çok düşünmeli, çok kafa yormalıyız, yarının inşası oradan geçiyor çünkü” diyen Kösoğlu onları sıralıyor: Dilimiz, dinimiz, musikimiz ve yaşama üslubumuz…
‘Türkiye sevgisi imandandır’ kitabımı takdim ettim yayımlanmadan önce. İsmini pek sevdi. Okudu, değerlendirdi. Nevzat Hoca’nın değerlendirmeleri ışığında yeniden baktım, önerisiyle bir yazı daha ekledim kitaba.
Son görüşmemizden aklımda kalan sözleri:
“Türkçeyi pekiştirmek için imanımızı pekiştireceğiz, imanımızı pekiştirmek için dilimizi.”
“Tebessüm kadar güzel bir şey tanımadım. Tebessüm eden insan ne güzeldir, Allah için tebessüm ne güzeldir.”
***
İspir kaymakamlığı yapan dostum anlattı. İspir’in bir beldesinde birlikte namaz kılmışlar. Namazdan sonra camiden ayrılmaz Nevzat Hoca, bir süre daha kalır içeride. Bir müddet sonra gelir arkadaşımın yanına ve der ki: “Biz namazı kılıp bırakıyoruz öyle. Oysa namazdan sonra da tefekkür etmek lazım!”