Sevmek kelimesini ek ve kök yapısı üzerinden çözmek istediğimde yani sevmek eylemi için neden sevmek kelimesini oluşturan seslerden örülmüş bir kelimeyi kullanıyoruz diye düşünmeye kalkıştığımızda kelime bizi nerelere götürür, bir bakalım.
İnsan ünsiyet kuran canlı. İnsan Arapça bir kelime. İnsan yaklaşır, yakınlaşır. Etrafımızda sevmesini bilmeyen insanlar görüyorum. Az değiller. Son zamanlarda Türkiye’deki Suriyelileri bu ülkede istemediklerini sıkça söylemeye başladılar. Bunu söylemenin ırkçılık olmadığını da ekliyorlar utanmadan. Yaptıkları kelimenin tamamının ağızdan tam olarak çıkamaması ile ifade edecek olursak basitlik. Tabiatı sevmiyorlar, şiir sevmiyorlar, kitap sevmiyorlar, Allah’ı sevmiyorlar, insanları sevmiyorlar, namazı sevmiyorlar…
Sevmekten anladıkları çıkmak, çıkarmak ve çıkar. Ya birileri ile çıkıyorlar, ya Suriyelileri ülkeden çıkarmaya çalışıyorlar ya da çıkarlarına uygun kişileri seviyormuş gibi yapıyorlar. Bu açıdan baktığımızda onların da sevdiğini zannedebiliriz, onların da kalplerinin bulunduğunu düşünme yanılgısına düşeriz. Milletimizin tarihini kesip çöpe atmaya kalkışmış tartışılması yasak tartışmalı tiplere ise adeta aşıklar.
Esasında kendilerine, heva ve heveslerine tapan bu tiplerin ne kendilerine bir faydaları var ne başkalarına. Bereketsizliğin başkentidir her biri adeta. Çarpık görme, çarpıtma ustasıdırlar. Önce demokrasiyi överler, onun matah bir şey olduğu yaygın kanaatinin içine sığınırlar ondan sonra da türlü türlü tahammülsüzlüklerini boca ederler. Allah’ın mülkünde Allahlık taslamaya çalışırlar. Üstelik bütün İslam düşmanlıklarını pervasızca kuşanarak.
Sevgi kelimesinin köküne gelelim biz. Kökses teorisi ile bakmadıkça çözmemizin ve ilişki ağını görmemizin pek mümkün olmadığı bir kelimemiz sevmek. Kökses teorisi ile bakmak ne demek? Kelime sessiz harfle başlıyorsa ilk baştaki sessiz harfi kelimeden kaldırarak kelimeye bakmak. Sevmek oluyor “-ev-“. Ev ve evmek kökünden pek bir yere gidemiyoruz. Evirmek çevirmek kelimelerini hatırlatabilirim. Evren kelimesini hatırlatabilirim. Evren yılan demek. Evre kelimesi ise kafanızı karıştırabilir. Zira evre kelimesinin doğum tarihi çok yeni. 1935 doğumlu olduğunu öğreniyoruz kelimenin. Safha ve faz kelimelerine karşılık olarak türetilmiş. Fakat bu kelime ile alakalı evirmek kelimesini çevirmek ve devirmek ile beraber söyleyecek olursak hem aralarında bir irtibat olduğunu fark etmiş olursunuz hem de kökses teorisinin öyle uyduruk bir teori olmadığını fark etmek imkanını size vermiş olur. Sevmek kelimesinin kökündeki ev ile insanların ikamet ettikleri hane için kullanılan ev aynı ev midir; bunu bir düşünmek gerekiyor. Ev kelimesini önceden irdelemiş idik. Ev kelimesini kök olarak aldığımızda zihnimizde bir mananın belirmesi bir hayli zor. Ama kelime kökünü öğmek/övmek; döğmek/dövmek örneklerinde olduğu gibi sadece “v” sesi ile değil de yumuşak g ile de görmeyi denediğimizde eğmek kelimesi güçlü bir mana ile zihnimizde belirecektir.
Sevmek yani bir şeye eğimli olmak, meyilli olmak anlamına geliyor. Kelimedeki “s” sesinin kelimedeki manayı dışarı çıkartan bir tesiri oluyor. “-Eğ-”in kök olarak bulunduğu, baştaki sessiz harfin değiştiği şu kelimeleri de bulabiliriz: b-eğ-enmek, d-eğ-irmen, eğirmek (yün), g-eğirmek, seğirmek, yeğ, yeğni, yeğen…
Beğenmek ile sevmek aynı kökten geliyor. Beğenmek ben merkezli, sevmek sen merkezli. Biz sevdiğimizde elimizde olmadan kalbimiz safiyetle sever. Kalbini kirletmiş olanlar benlerini aşamazlar. Kalp ne kadar arı duru ise kendini merkezden çeker, sevgilinin merkezine, kalbine taşınır.
Bir de sevmek kelimesini şöyle görmekte, yoklamakta da fayda var:
Sevmek, seçmek, sezmek, sekmek, sermek, semirmek. Ayrıca sel, sen ve ses kelimelerini de not edip bunlar arasında “se-” ortaklığında nasıl bir anlam irtibatı ve farklılaşması yaşanmaktadır, bunu da bilahare irdelemeye çalışalım inşallah.