Eğitimin en önemli unsuru, kanaatimce öğretmendir. Çünkü mekân, araç-gereç ve müfredat gibi unsurları kullanacak ve “öğrenci”leri yoğuracak asıl özne odur. İşte bu sebeple, öğretmen yetiştiren fakülteler, eğitimin temel unsurudur. Ancak, maalesef bizde eğitim bilimleri, şu hâliyle Türk eğitimine zoraki monte edilmiş, eğitim kültürümüzle ünsiyet peyda edememiş, âdeta yapay bir dille konuşan, üretmekten çok “aktarmacı” bir “tercüme” bilimdir. Bu “bilim” üzerine bina edilen Eğitim Fakülteleri ise, -şu hâliyle- “ücret karşılığı”nda “pedagojik formasyon belgesi” veren bir kurum hâlindedir.
Müfredata gelince!.. Bu, öğretmen yetiştiren kurumlara nispetle çözülmesi daha kolay bir mesele. Ama “öğretmen yetiştiren kurumlar” düzeltilmedikçe, iyi bir müfredat programı da yapılamaz! Çünkü müfredat programlarının usûl ve esasları, “eğitim bilimleri” uzmanlarınca belirleniyor, bu alandaki yetersizlik hâliyle müfredata da yansıyor. Oysa müfredat; öğretmenlere, neyi, niçin ve nasıl öğreteceği konusunda bilgiler içeren bir “kılavuz”dur; iyi hazırlanırsa, eğitime olumlu katkı yapar; hatalarla doluysa, edinilmesi hedeflenen bilgi ve beceriler hâsıl olmaz.
***
Uzatmayayım. MEB’in “Orta Öğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi” programını inceledim. İyi niyetle hazırlanmış; ama bazı hatalar mevcut. Evvelâ, müfredatın dili kekeme ve soğuk! Çoğu çağrışım uyandırmayan, kimileri yanlış fiillerden türetilmiş birçok terim; “bilişsel, duyuşsal, gelişimsel, kazanım, etkileşimli tahta, deneyimsel, yeterlilik, uzamsal beceri vs.” Kanaatimce, Türk Dili ve Edebiyatı dersinin programı, nezih, akıcı, rahat, anlaşılır bir dille yazılmalı, hazırlayanlar, Türkçenin inceliklerine vâkıf, sağlam/olgun bir edebî zevke ve kültüre sahip olmalı… Ama ne yazık ki, müfredatta birtakım “dil yanlışları” var! Örneğin;
1- “…öğrencilerin öğrendiklerini çeşitli hayat durumlarında…” (s. 5). Doğrusu; “hayatın çeşitli durumlarında…”
2- “etkinlik ve çalışmalar yapılandırılmalıdır.” (s.5). Etkinlik ve çalışmalar “yapılandırılmaz”. Doğrusu; “etkinlik ve çalışmalar yapılmalıdır.”
3- “hayat boyu araştıran ve öğrenen olmalarına…” (s. 5). Doğrusu; “hayat boyu araştıran ve öğrenen bireyler olmalarına…”
4- “öğrencilerin gelişimsel düzeyleriyle…” (s. 6). “Gelişimsel düzey” denmez, “gelişim düzeyi” denir…
5- “Ancak gerektiğinde öğretmenler öğrencilerin özgünlüklerini, sorun çözme ve araştırma becerilerini kullanmalarını gerektirecek zorlayıcı görevler yapılandırmalıdırlar.” (s. 6). Bu cümleyi düzeltemiyorum; “gerektiğinde”, “gerektirecek” tekrarı ve “yapılandırma” sebebiyle müessesemiz kapalıdır!..
6- “Değerlendirme çalışmaları, farklı öğrenci yetenek ve beceri düzeyleri (…) göz önünde bulundurularak hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.” (s. 9). Doğrusu; “öğrencilerin yetenek ve beceri düzeylerinin farklılıkları” olmalı.
7- “Yazılı sınavlarda kullanılacak madde türleri…” (s. 9). Yazılı sınavlarda kullanılacak “elementler” konusuna vâkıf değilim!..
8- “4. Dil becerilerini olumlu ve sosyal olarak sorumlu/sağduyulu şekilde kullanma” (s. 11) Dil becerilerini “sosyal olarak kullanma” ne demek?..
9- “…hangi günlük hayat durumlarında kullanabileceklerine…” (s. 9). Doğrusu; “günlük hayatın hangi durumlarında kullanabileceklerine…”
10- “deneyimsel öğrenmeye uygundur.” (s. 15). “Deneyerek öğrenmeye” olmalı.
11- “Dinleme, okuma, yazma ve konuşma stratejilerini doğru ve uygun şekilde kullanarak…” (s. 17) Bu “stratejiler”e de vâkıf değilim; bir bilenden öğrenmek isterim!..
12- “kâğıt kalem testleri” (s. 18). Yeni bir “test” türü olsa gerek!..
Örnek çok!.. Müfredattaki “dil” yanlışlarından “edebiyat”ın asıl meselelerine gelemedik. Onlar da gelecek haftaya!..
Devletle kalın!..