Ülkemizde sık sık yaşanan maden kazalarına dün bir yenisi daha eklendi. Siirt’in Şirvan ilçesinde Ciner Grubuna bağlı Park Elektrik AŞ’ye ait bakır madeni işletmesinde önceki gün akşam yaşanan faciada ilk belirlemelere göre 4 işçi yaşamını yitirdi, 12 işçi de göçük altında kaldı. Arama çalışmalarının devam ettiği maden sahasındaki toprak kaymasının aşırı yağış nedeniyle madencilik dilinde ‘Şev kayması’ adı verilen heyelan türünden kaynaklandığı belirtildi. Yoğun yağışların heyelan riskine neden olacağı bilinmesine rağmen, çalışmalara ara verilmemesi ihmal iddialarını da gündeme getirdi.
Karar’ın aldığı bilgiye göre Madenköy adındaki sahada 3 vardiya olarak 15’er kişilik ekipler halinde çalışmaların sürdüğü esnada göçük yaşandı. Yoğun yağışların neden olduğu heyelan sonucunda 1 milyon metreküplük bir toprak hareketi oluştu. Maden Mühendisleri Odası Başkanı Ayhan Yüksel, ‘şev kayması’ndan kaynaklandığını tespit ettikleri faciada, yaklaşık 70 metre yüksekliğinde ve 350 metre çapında bir alanın yer değiştirdiğini kaydetti.
Siirt Valisi Mustafa Tutulmaz da, heyelanın sebebinin yoğun yağış olarak gözüktüğünü ve çalışanlardan kaynaklı bir kusur olup olmadığının da araştırıldığını söyledi. Park Elektrik’in Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yer alan duyuruda da “İlk belirlemelere göre aşırı yağışlar nedeniyle heyelan meydana gelmiştir. Kurulan kriz masasının çalışmaları devam etmektedir. Bölgede toprak kayması riskinin devam ettiği de dikkate alınarak Madenköy bakır madeni sahasında üretime ara verilmiştir” ifadeleri kullanıldı.
Maden sorumlularından Jeoloji Birim Amiri Kamil Narman da, Temmuz ayında doğu duvarındaki çatlağın ardından ocakta çalışmaların durdurulduğunu ve bu süre zarfı içinde bütün çatlakları tespit etmek amacıyla çözüm önerilerinin geliştirdiklerini söyledi. Narman “Her yere anlık ölçüm cihazları yerleştirdik. 6 dakikada bir cihaz ölçüm yapıyor. Dün akşamki çökme de 6 dakikalık zaman içinde olmuş. Gereken her türlü önlemi almıştık. Maden Temmuz’dan sonra 2 ay tatil edilmişti. Dün yaşanan olay sırasında anlık ölçüm cihazlarından hiç bir uyarı almadık” dedi.
Enkazda kalan kamyon şoförü Halil Başer’in hem ağabeyini, telefonla görüntülü olarak aradığı da ileri sürüldü. Başer’in ağabeyi ve arkadaşları Jandarma ve AFAD ekiplerine yaptıkları görüşmeyi anlatırken, telefonda karanlık bir görüntü görüldüğünü ve Başer’in kendilerine “Biz sağız” dediğini anlattı. Bu bilgi üzerine ekipler çalışmalarını yoğunlaştırırken, özellikle heyelanın bulunduğu bölge yerin altını dinleyebilen cihazları devreye koydukları öğrenildi.
35 ÇOCUK BABASINI BEKLİYOR
Siirt Valiliği’nin yaptığı açıklamaya göre, toprak altında kalan işçilerden 3’ü bekar diğerleri evli. İşçilerin koplam 35 çocuğu bulunuyor. Evli ve 2 çocuk babası Can’ın cenazesi, merkeze bağlı Yağmurtepe köyündeki camide kılınan cenaze namazının ardından köy mezarlığında gözyaşlarıyla defnedildi. Murat Ant’ın cenazesi de Siirt merkezdeki Zeve Mezarlığı’nda ağıtlarla toprağa verildi. Ant’ın 20 gün önce evlendiği öğrenildi.
KAZA GÖZ GÖRE GÖRE GELDİ
Facianın yaşandığı madenin duvarlarında daha önce çatlak oluşması ihmal iddialarını gündeme getirirken, işçilerden Müslüm Ant çalışmalarda basamaklar açılarak toprağın işlendiği palya sistemi yerine dinamit kullnıldığını söyledi. Ant “2 hafta önce yine dinamit patlattıklarında 22 yaşındaki Fatih Durak’ın kafasına kaya düştü ve öldü. Pazar günleri dışında her gün dinamit patlatılıyor. Köy ve çevresinde yer yerinden oynuyor. Göçüğün olduğu yerdeki tepenin yamacı haftalardır gözle görünür şekilde çatlaktı. Önlem almak yerine kamyonlarla toprak taşıyıp çatlakları kapatıyorlardı. Palya açılması gerekiyordu ama açılmıyor. Kaza göz göre göre geldi” dedi. Oğlu göçük altında kalan Abdülbari Arat da benzer iddialarda bulundu. Dağdaki kayma nedeniyle çatlakların oluştuğunu buna rağmen dinamit kullanıldığını söyleyen Arat “Daha önce de göçük oldu. Maden iki ay kapalı kaldı. Aradaki farkı kapatmamız lazım diyerek dinamit kullandılar. Dinamitle sarsılınca, yağışla elbet kayma olur” diye konuştu.
KİMİ BABA, KİMİ EŞ, KİMİ ARKADAŞ...
İşçilerin yakınları, arama kurtarma çalışmalarının yapıldığı bölgede ise endişeli bekleyiş sürdürüyor. Durumu öğrenerek bölgeye gelen aileler, iyi bir haber alabilmenin umudunu taşıyor. Enkaz altındaki işçilerin yakınlarından Nevzat Yıldız “Damadımın enkaz altında olduğunu duyan hamile kızım fenalaşıp hastaneye kaldırıldı. Üçüncü çocukları dünyaya gelecekti” dedi. Mehmet Emin Şahin, amcasının oğlunun enkaz altında bulunduğunu ifade ederek “Şefik ile 3 yıldır maden işletmesinde çalışıyorduk. 35 yaşında evli ve 4 çocuk babasıydı. Bir an önce çıkarılmalarını bekliyoruz” diye konuştu.
TÜRKİYE’NİN MADEN KARNESİ
1941’den bu yana Türkiye’nin pek çok bölgesindeki maden ocaklarında yaşanan, grizu patlaması, göçük ve yangından kaynaklı facialarda 3 binden fazla işçi canından oldu. 100 bin kişi de yaralandı. 13 Mayıs 2014’te Manisa’nın Soma ilçesinde kömür madeninde çıkan yangın nedeniyle 301 madenci hayatını kaybetti. Soma maden faciası Türkiye’de yaşanan en büyük maden kazası olarak tarihe geçti. 28 Ekim 2014’de ise Karaman Ermenek’te kömür madeninin su basması sonucu 18 işçi yaşamını yitirdi. Bu kaza altı ay içinde Türk madenlerindeki ikinci büyük kazaydı. Türkiye’de meydana gelen bazı maden faciaları ise şöyle:
7 Mart 1983: Armutçuk’ta grizu patlaması (103 ölü).
7 Şubat 1990: Amasya Yeni Çeltik’te grizu patlaması (68 ölü).
3 Mart 1992: Kozlu’da grizu patlaması (263 ölü).
26 Mart 1995: Yozgat’ın Sorgun ilçesinde grizu patlaması (37 ölü).
17 Mayıs 2010: Zonguldak’ta grizu patlaması (30 ölü).